Πανελλήνιες 2021: Οδηγός επιβίωσης για τη Νεοελληνική Γλώσσα και τη Λογοτεχνία

Η Μαρία Ευαγγέλου (Φιλόλογος) ανέλυσε στην εφημερίδα «Τα Νέα» τον οδηγό για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Λογοτεχνίας. Αναλυτικά έγραψε:
«Στις προσεχείς πανελλαδικές εξετάσεις οι υποψήφιοι θα συνεξεταστούν για δεύτερη χρονιά στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Λογοτεχνίας (θα δοθούν τουλάχιστον τρία κείμενα, εκ των οποίων το ένα θα είναι ένα αδίδακτο λογοτεχνικό και τα υπόλοιπα μη λογοτεχνικά).
Αναλυτικότερα, οι μαθητές πρέπει να επιδείξουν προσοχή στα εξής:
Στο πρώτο θέμα (15 μονάδες) που αφορά στη συνοπτική νοηματική απόδοση ενός εκ των μη λογοτεχνικών κειμένων και καλούνται είτε να αποδώσουν περιληπτικά ένα μέρος του κειμένου, είτε να παρουσιάσουν συνοπτικά συγκεκριμένες απόψεις του/της συγγραφέα. Είναι σημαντικό οι υποψήφιοι να αποδώσουν επαρκώς το περιεχόμενο, αποφεύγοντας την παράθεση απουσιωδών πληροφοριών. Σε κάθε περίπτωση οι πληροφορίες του κειμένου παραφράζονται (αποφεύγουμε την αντιγραφή).
Στο δεύτερο θέμα (40 μονάδες) οι υποψήφιοι θα απαντήσουν σε ερωτήσεις κατανόησης των μη λογοτεχνικών κειμένων, αλλά και σε ερωτήσεις για την οργάνωση, τον σκοπό, τη γλώσσα και το ύψος τους. Σε όλα τα ερωτήματα οι απαντήσεις πρέπει να είναι τεκμηριωμένες με συγκεκριμένες αναφορές στις επιλογές του συγγραφέα. Γι' αυτό απαιτείται η προσεκτική ανάγνωση και η σε βάθος κατανόηση των κειμένων.
Στο τρίτο θέμα (15 μονάδες) οι μαθητές καλούνται να αναπτύξουν σε 100-150 ή 150-200 λέξεις το ερμηνευτικό τους σχόλιο για το λογοτεχνικό κείμενο που τους δόθηκε. Λέγοντας «ερμηνευτικό σχόλιο», δεν εννοούμε απλώς «τι λέει το κείμενο». Αυτό που ζητείται από τους υποψήφιους είναι να επεκτείνουν το θέμα του κειμένου, να εμβαθύνουν σε αυτό, εξηγώντας «τι σημαίνει γι' αυτούς», αυτό που διάβασαν, τι ερωτήματα/σκέψεις τους δημιούργησε και ποια είναι η άποψή τους γι' αυτό.
Σ' αυτό το πλαίσιο οι διατυπώσεις του ερωτήματος αφορούν ενδεικτικά στον εντοπισμό των θεμάτων που θίγονται στο κείμενο και την περαιτέρω ανάλυση του θέματος εκείνου που οι υποψήφιοι κρίνουν ότι είναι σημαντικότερο, την περιγραφή της συναισθηματικής κατάστασης των ηρώων και τον σχολιασμό επιμέρους αποσπασμάτων. Όπως και στο δεύτερο θέμα, έτσι και στο τρίτο, οι μαθητές τεκμηριώνουν τις απαντήσεις τους με αναφορά στους κειμενικούς δείκτες και προσέχουν τη δομή και την έκφρασή τους. Καλό είναι οι υποψήφιοι να στηρίζουν όσα γράφουν με αναφορά 3-5 κειμενικών δεικτών. Οι κειμενικοί δείκτες υπολογίζονται στο όριο των λέξεων και δεν θα πρέπει να επικαλύπτουν/επισκιάζουν το ερμηνευτικό σχόλιο των υποψήφιων.
Στο τέταρτο θέμα (30 μονάδες), στην παραγωγή λόγου, ζητείται η γραπτή παραγωγή κριτικού λόγου 300-400 λέξεων σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (κειμενικό είδος, σκοπός, αποδέκτες κ.λπ). Το θέμα του κειμένου που θα γράψουν οι μαθητές σχετίζεται με τα κείμενα αναφοράς και οι υποψήφιοι καλούνται να προεκτείνουν, να ερμηνεύσουν, να σχολιάσουν τις απόψεις που αναπτύχθηκαν στα κέντρα αναφοράς (π.χ. να αναπτύξουν ή να συμπληρώσουν τις απόψεις του συγγραφέα, να προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων που αναδείχθηκαν στα κείμενα, να εκφράσουν τη συμφωνία ή τη διαφωνία τους με κάποια άποψη)».