Η εξέταση που πρέπει όλοι να κάνουμε μετά τα 50

Η εν λόγω εξέταση αφορά τόσο τις γυναίκες που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση, αλλά και τους μεσήλικες ή μεγαλύτερους άνδρες για την ορθή εκτίμηση της σκελετικής τους υγείας
Μια στις τρεις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση παρουσιάζει οστεοπόρωση, ενώ στους άνδρες η νόσος εμφανίζεται με εξίσου μεγάλη συχνότητα μεν, αλλά συνήθως μετά από μια δεκαετία. Καλό είναι να γνωρίζετε λοιπόν, με ποιους τρόπους μπορείτε να διατηρήσετε τα οστά σας γερά, αλλά και ποια εξέταση πρέπει να κάνετε απαραιτήτως για να ελέγξετε την κατάσταση των οστών σας.
Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος των οστών η οποία τα καθιστά σταδιακά πιο αδύναμα και εύθραυστα. Σταδιακά μειώνεται η πυκνότητα των οστών και διαταράσσεται η αρχιτεκτονική τους. Η οστεοπόρωση εξελίσσεται χωρίς ανησυχητικά συμπτώματα έως ότου ο πάσχων πάθει κάποιο κάταγμα συνήθως μετά από ένα μικροατύχημα. Τα πιο συχνά κατάγματα είναι στην σπονδυλική στήλη, το ισχίο, και τον καρπό.
Η εξέταση για την οποία μιλούν οι ειδικοί είναι φυσικά η μέτρηση της οστικής πυκνότητας η οποία αποκαλύπτει την κατάσταση των οστών και τον κίνδυνο οστεοπενίας ή ακόμη χειρότερα οστεοπόρωσης.
Η οστεοπενία είναι ένας όρος που μπορεί να προβληματίσει και να μπερδέψει. Η οστεοπενία και η οστεοπόρωση αφορούν το ίδιο πρόβλημα των οστών αλλά σε διαφορετική φάση της εκδήλωσης του. Με απλά λόγια η οστεοπενία είναι ένα στάδιο πριν την οστεοπόρωση χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξελίσσεται υποχρεωτικά σε οστεοπόρωση.
Η ηλικία των 50 ετών θεωρείται ορόσημο για την εκδήλωση της οστεοπενίας γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχει ευαισθητοποιήση όσον αφορά τον έλεγχο της οστικής υγείας.
Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες κάτω των 50 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε μέτρηση οστικής πυκνότητας όταν υπάρχουν οι ακόλουθοι παράγοντες:

• Κατάγματα χαμηλής βίας
• Υπογοναδισμός
• Πρώιμη εμμηνόπαυση (< 45 ετών)
• Σύνδρομα δυσαπορρόφησης
• Πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός
• Φαρμακευτική αγωγή σχετιζόμενη με απώλεια οστικής μάζας ή/και κίνδυνο
• κατάγματος (πχ στεροειδή, αναστολείς αρωματάσης, κτλ)
• Έτερα παθολογικά νοσήματα σχετιζόμενα με απώλεια οστικής μάζας ή/και κίνδυνο
• κατάγματος (πχ Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, Σύνδρομο Cushing, Σακχαρώδης
• Διαβήτης τύπου 1 ή 2, σοβαρή ΧΑΠ, HIV λοίμωξη, κ.ά.).

Για τα άτομα 50-64 ετών η σύσταση για την εξέταση οστικής πυκνότητας αφορά όλους όσους έχουν κάποιο από τους ακόλουθους παράγοντες:

• Κάταγμα χαμηλής βίας μετά την ηλικία των 40 ετών
• Κάταγμα ισχίου γονέα
• Σπονδυλικό κάταγμα ή/και οστεοπενική απεικόνιση οστών σε ακτινογραφίες
• Χαμηλό βάρος (BMI < 20 kg/m2) ή/και απώλεια βάρους >10% από το βάρος του ασθενή στην ηλικία των 25 ετών
• Κατανάλωση οινοπνεύματος (≥ 25-30 γρ. ημερησίως) ή/και κάπνισμα
• Έτεροι παράγοντες και νόσοι (όπως στην ηλικιακή ομάδα < 50 ετών)

Η εξέταση είναι γρήγορη και ανώδυνη. Κατά τη διάρκειά της εξέτασης DXA (Dual-Energy X-Ray Absorptiometry) γίνεται χρήση των ακτίνων Χ για τον προσδιορισμό της οστικής μάζας. Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας δίνεται με το λεγόμενο T-score. Για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση καθώς και τους άνδρες άνω των 50 ετών μια τιμή Τ-score ± 1.0 αποκαλύπτει φυσιολογική οστική πυκνότητα, Τ-score μεταξύ -1,0 και -2,5 είναι ενδεικτικό οστεοπενίας, ενώ ένδειξη οστεοπόρωσης αποτελεί το Τ-score < -2,5.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η οστεοπόρωση μπορεί να προληφθεί. Η πλούσια σε γαλακτοκομικά προιόντα διατροφή από την παιδική ηλικία, όταν ο οργανισμός «χτίζει» κόκαλα, σε συνδυασμό με την άσκηση παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο για την πρόληψη της νόσου. Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου στην παιδική και νεανική ηλικία θωρακίζει τον σκελετό για όλη την υπόλοιπη ζωή του ανθρώπου.