Συμβούλιο της Επικρατείας: “Παραβιάζουν την ανόθευτη λαϊκή θέληση” οι αλλαγές στην αυτοδιοίκηση από την κυβέρνηση

ΤΙΣ ΖΗΤΗΣΑΝ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΑ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΕΣ!
Αντισυνταγματικές έκρινε το Γ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας τις αλλαγές της κυβέρνησης στη νομοθεσία για την αποστέρηση σημαντικών αρμοδιοτήτων από τα Δημοτικά Συμβούλια και για τη συγκρότηση των Οικονομικών Επιτροπών και των Επιτροπών Ποιότητας Ζωής. 

Οι αλλαγές αυτές παραβιάζουν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, των αρχών της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού, αναφέρεται στην περίληψη της απόφασης του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, που παρέπεμψε την υπόθεση στην Ολομέλεια. 

Το θλιβερό δεν είναι απλά ότι η κυβέρνηση νομοθέτησε για τη νόθευση της λαϊκής βούλησης αλλα ότι τις αλλαγές αυτές ζήτησε επίμονα η συντριπτική πλειοψηφία των ίδιων των δημάρχων αλλά και το σύνολο των περιφερειαρχών, με το πρόσχημα της ανάγκης εξασφάλισης κυβερνησιμότητας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης απέναντι στο “χάος” που δήθεν θα έφερνε η συγκρότηση των Επιτροπών και η λειτουργία των Δημοτικών Συμβουλίων με την απλή αναλογική, η οποία όμως δεν δοκιμάστηκε καν…
Με τις αλλαγές της κυβέρνησης τα Δημοτικά Συμβούλια έχουν υποβαθμιστεί σε όργανα αναρμόδια για τα σοβαρά ζητήματα των Δήμων, η αρμοδιότητα για τα οποία μεταφέρθηκε στις Οικονομικές Επιτροπές και τις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής, στις οποίες οι ίδιες αλλαγές έδωσαν θηριώδεις πλειοψηφίες στις παρατάξεις των δημοτικών αρχών, νοθεύοντας τη βούληση των ψηφοφόρων όπως εκφράστηκε με τα αποτελέσματα των εκλογών. 

Αυτό δεν το λένε πια μόνο οι αντιπολιτεύσεις των Δήμων και Περιφερειών αλλά το ίδιο το Γ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ειδικότερα στην απόφασή του σημειώνονται τα εξής: “Το δικαστήριο δέχθηκε κατά πλειοψηφία ότι οι διατάξεις των άρθρων 2 και 6 του Ν. 4623/2019, 10 του Ν. 4625/2019, καθώς και 177 του Ν. 4635/2019, με τις οποίες θεσπίσθηκαν αλλαγές στον τρόπο συγκρότησης της οικονομικής επιτροπής, της επιτροπής ποιότητας ζωής, καθώς και των Δ.Σ. δημοτικών νομικών προσώπων, προκειμένου στα όργανα αυτά να υπάρχει πλειοψηφία της παράταξης του δημάρχου, κατά το μέρος που καταλαμβάνουν την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26.5.2019 και της 2.6.2019 δημοτική περίοδο, είναι αντισυνταγματικές.

Ειδικότερα, παραβιάζουν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού, δεδομένου ότι τόσον οι εκλογείς όσο και οι εκλεγέντες δημοτικοί σύμβουλοι είχαν συνεκτιμήσει, για τη διαμόρφωση της εκλογικής τους βούλησης, τις ισχύουσες κατά τον χρόνο των εκλογών αυτών ρυθμίσεις του Ν. 4555/2018, που προέβλεπαν τη συγκρότηση των προαναφερόμενων συλλογικών οργάνων χωρίς αντίστοιχη ρύθμιση περί πλειοψηφίας της παράταξης του δημάρχου.

Κατά την εν μέρει συγκλίνουσα γνώμη, ο νομοθέτης απέβλεψε στη μεταφορά ορισμένων εκ των εξ ορισμού σημαντικών αρμοδιοτήτων του δημοτικού συμβουλίου σε άλλα έμμεσα συλλογικά όργανα του δήμου, με παράλληλη μεταβολή του τρόπου συγκρότησης των τελευταίων, προκειμένου να εξασφαλίσει σε αυτά την πλειοψηφία της παράταξης του δημάρχου. 

Υπό τα δεδομένα αυτά, οι ρυθμίσεις αυτές συνέχονται μεταξύ τους ως ενιαίο σύνολο, έχουν κοινή στόχευση και επεμβαίνουν τόσο στη συγκρότηση των έμμεσων αυτών συλλογικών οργάνων του δήμου όσο και στη λειτουργία, υπό τη συγκρότηση αυτή, των ανωτέρω οργάνων κατά την άσκηση των ανατεθειμένων σε αυτά νέων, σημαντικού χαρακτήρα, αρμοδιοτήτων. Με την επέμβαση ωστόσο αυτή, η οποία έλαβε χώρα αμέσως μετά τη διεξαγωγή των εκλογών και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο είχαν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα, μεταβλήθηκε εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του κατοχυρούμενου στο Σύνταγμα δικαιώματος εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α.. 

Και τούτο, διότι η εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων είχε διαμορφωθεί κατά συνεκτίμηση, εκτός άλλων, και του ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα κατά τις εκλογές αυτές νομοθεσία, οι αποφάσεις που αφορούν σημαντικές αρμοδιότητες του δήμου θα λαμβάνονται από το δημοτικό συμβούλιο, όργανο διοίκησης του δήμου με άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση, απαιτουμένων ενδεχομένως ευρύτερων συναινέσεων για την επίτευξη πλειοψηφίας.

Εξ άλλου, κατά τον χρόνο ψήφισης των σχετικών διατάξεων, δεν είχε δοκιμαστεί στην πράξη η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής του Ν. 4555/2018, ώστε να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος η κατά τα ανωτέρω τόσο σοβαρή και έντονη επέμβαση του νομοθέτη στη θέληση των εκλογέων.

Αντιθέτως, κατά την ίδια γνώμη, δεν είναι αντισυνταγματικές οι ρυθμίσεις που αφορούν την ανάδειξη των μελών των Δ.Σ. δημοτικών νομικών προσώπων, καθόσον οι εν λόγω οργανωτικές μεταβολές δεν συνδυάζονται και με μεταφορά αρμοδιοτήτων από άμεσα όργανα διοίκησης του δήμου προς τα αντίστοιχα συλλογικά όργανα των νομικών αυτών προσώπων.

Τέλος, κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, δεν συντρέχει παραβίαση των ανωτέρω αρχών και δικαιωμάτων, δεδομένου ότι ο Ν. 4555/2018 δεν προέβλεπε την άμεση ανάδειξη των μελών της οικονομικής επιτροπής, της επιτροπής ποιότητας ζωής και των διοικητικών συμβουλίων των εν λόγω δημοτικών ν. π. από το εκλογικό σώμα, αλλά τον ορισμό τους έμμεσα από το δημοτικό συμβούλιο. Ιδίως όσον αφορά την οικονομική επιτροπή και την επιτροπή ποιότητας ζωής, τυχόν αντισυνταγματικότητα της μεταφοράς αρμοδιοτήτων σε αυτές από το δημοτικό συμβούλιο με τον Ν 4623/2019 δεν επηρεάζει, κατά τη γνώμη αυτή, τη συνταγματικότητα των επίδικων περί συγκρότησής τους διατάξεων, αλλά αφορά τη νομιμότητα των αντίστοιχων αποφάσεων των εν λόγω επιτροπών στο πλαίσιο της άσκησης των ανωτέρω μεταβιβασθεισών αρμοδιοτήτων”.