Ψωρίαση: μια νόσος με πολλαπλά πρόσωπα

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, μη μεταδοτική, φλεγμονώδης νόσος, η οποία προσβάλλει κυρίως το δέρμα, έχοντας ισχυρά αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Προσβάλλει άτομα όλων των ηλικιών, έχοντας την ίδια συχνότητα εμφάνισης στα δύο φύλα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, υπολογίζει ότι ο αριθμός των πασχόντων από ψωρίαση ξεπερνά τα 100 εκατ. ανά τον κόσμο, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζουμε πως υπάρχουν πάνω από 200.000 πάσχοντες.
Που εμφανίζεται πιο συχνά
Η ψωρίαση έχει πολλαπλά πρόσωπα και μορφές, με συχνότερη την κατά πλάκας ψωρίαση. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα, όμως οι "αγαπημένες" θέσεις της είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, ο κυρίως κορμός αλλά και περιοχές όπως το τριχωτό της κεφαλής, οι παλάμες, τα πέλματα, τα νύχια, και η περιγεννητική περιοχή. Η πάχυνση της επιδερμίδας, η ερυθρότητα και η έντονη απολέπιση, ειδικά σε εκτεθειμένες περιοχές του σώματος, προκαλούν μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση και δυσκολεύουν τις κοινωνικές, επαγγελματικές, προσωπικές αλλά και τις ερωτικές σχέσεις των ασθενών.
Επιπλέον, οι ασθενείς αναφέρουν και άλλα δυσάρεστα συμπτώματα, όπως ο βασανιστικός κνησμός, ο πόνος και η δυσφορία στο δέρμα.
Δυστυχώς όμως δεν είναι μια πάθηση που περιορίζεται μόνο στο δέρμα. Σήμερα, αναγνωρίζεται ως μια συστηματική φλεγμονώδης νόσος με αυτοάνοσο υπόστρωμα. Συνδέεται με σημαντικές συννοσηρότητες, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, κατάθλιψη, ενώ έως και 30% των ασθενών με ψωρίαση αναπτύσσει ψωριασική αρθρίτιδα.
Σημαντική η επιβάρυνση στην ποιότητα ζωής των ασθενών
Η ψωρίαση επιφέρει σημαντική επιβάρυνση στην ποιότητα ζωής των ασθενών και πολλές αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Μέσα από μεγάλες επιδημιολογικές έρευνες διαπιστώνεται ότι το φορτίο της ψωρίασης είναι συγκρίσιμο με το αντίστοιχο φορτίο ασθενειών όπως ο καρκίνος, η αρθρίτιδα και η υπέρταση. Οι ποικίλες εκδηλώσεις της νόσου (π.χ. η εντόπισή της σε δύσκολες ανατομικά περιοχές, όπως το τριχωτό της κεφαλής, τα νύχια ή οι παλάμες και τα πέλματα) δυσχεραίνουν τη φυσιολογική καθημερινή λειτουργικότητα των πασχόντων και τους επιφορτίζουν συναισθηματικά.
Έτσι, οι ασθενείς με ψωρίαση συχνά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, αισθάνονται ότι θέλουν να κρύψουν το δέρμα τους από τους γύρω τους και αυτοπεριορίζονται στις διαπροσωπικές, κοινωνικές και επαγγελματικές τους σχέσεις. Τα ενοχλητικά συμπτώματα όπως ο κνησμός, το αίσθημα καύσου ή ο πόνος βασανίζουν τον ασθενή κι επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του ύπνου του.
Τέλος, η πολυπλοκότητα πολλών από τις θεραπείες που χρησιμοποιούνται για την ψωρίαση, οι ανησυχίες των ασθενών για πιθανά ζητήματα ασφάλειας, η κόπωση από τη μακροχρόνια χρήση τους φαίνεται να επιβαρύνουν ακόμα πιο πολύ την καθημερινή τους ζωή.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ψωρίασης στοχεύει στην ύφεση των ενοχλητικών συμπτωμάτων, και τελικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η ήπια ψωρίαση αντιμετωπίζεται με τοπικά κορτιζονούχα σκευάσματα ή συνδυασμό κορτικοστεροειδών με βιταμίνη D, ή τους νεότερους ανταγωνιστές της καλσινευρίνης. Για τη μέτρια και σοβαρή ψωρίαση ενδείκνυται η συστηματική θεραπεία. Οι παραδοσιακές επιλογές είναι η μεθοτρεξάτη, η κυκλοσπορίνη, και η ασιτρετίνη.
Τα τελευταία χρόνια, αναπτύχθηκαν νέες και στοχευμένες θεραπείες, για την αντιμετώπιση της μέτριας – σοβαρής ψωρίασης, με δράση σε ευρύ φάσμα συμπτωμάτων της νόσου.
Αρχικά κυκλοφόρησαν οι βιολογικοί παράγοντες, μόρια πρωτεϊνικής φύσης, που χορηγούνται σε ενέσιμη μορφή, αναστέλλοντας στοχευμένα φλεγμονώδεις κυτταροκίνες. Μερικοί από αυτούς όπως οι αναστολλείς του παράγοντα νέκρωσης των όγκων(TNFa), οι αναστολείς της ιντερλευκίνης 17, της ιντερλευκίνης 12/23 και της ιντερλευκίνης 23p19 χορηγούνται στην ψωρίαση αλλά έχουν εγκριθεί και για άλλες νόσους. Μετέπειτα αναπτύχθηκαν μικρά μόρια, που χορηγούνται από το στόμα και έχουν δράση μέσα στο κύτταρο, σε ένα πρωιμότερο στάδιο. Η απρεμιλάστη είναι ο πρώτος εκπρόσωπος της κατηγορίας αυτής, με δράση σε ένα ευρύ δίκτυο φλεγμονωδών παραγόντων και ένδειξη στην ψωρίαση και την ψωριασική αρθρίτιδα.
Σήμερα οι πάσχοντες από ψωρίαση και ψωριασική αρθρίτιδα έχουν πρόσβαση σε όλες τις προαναφερόμενες καινοτόμες και εξαιρετικά αποτελεσματικές θεραπείες. Είναι βέβαιο όμως ότι ο κατάλληλος θεραπευτικός δρόμος για τον κάθε ασθενή με ψωρίαση θα βρεθεί σε συνεργασία με τον ειδικό δερματολόγο. Εκείνος θα αξιολογήσει όχι μόνο τη βαρύτητα της νόσου, αλλά το συνολικό προφίλ του ασθενή, τα συγχορηγούμενα φάρμακα που ενδεχομένως αυτός λαμβάνει, τις τυχόν συννοσηρότητες, ή άλλες ιδιαιτερότητές του (π.χ. την επιθυμία να τεκνοποιήσει) και θα βοηθήσει τον ασθενή να επανέλθει σε μια φυσιολογική καθημερινότητα.
Ευχαριστούμε για το άρθρο την κ. Χριστίνα Φωτιάδου, MD, PhD, Δερματολόγο –Αφροδισιολόγο, Ακαδ. Υπότροφο Β Δερματολογικής Κλινικής ΑΠΘ