 |
H 19η Μαΐου αποτελεί μια σημαντική επέτειο για τον ελληνισμό: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, όπως αυτή καθιερώθηκε το 1994 με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 οι Ελληνοπόντιοι, που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 350.000!
Ο κάθε Μάιος αποτελεί μήνα μνήμης για όλο τον Ελληνισμό της Ανατολής (Μικρά Ασία, Πόντος, Ιωνία, Βιθυνία, Καππαδοκία κ.α.) και Ανατολική Θράκη. Στις 19 Μαΐου 1919, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα του Πόντου και δρομολόγησε τη δεύτερη και σκληρότερη φάση της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού, η οποία έλαβε χώρα στο πλαίσιο του απελευθερωτικού αγώνα των Τούρκων κατά των Δυτικών Συμμάχων (Αγγλογάλλων, Ιταλών και Ελλήνων), που κατείχαν εδάφη της Μικράς Ασίας· κήρυξε ανταρσία κατά της Οθωμανικής Αρχής και άρχισε τη συγκρότηση του στρατού, με «μαγιά» τις παλιές τρομοκρατικές ομάδες του κομιτάτου «Ένωση και Πρόοδος», που βαρύνονταν με τις Γενοκτονίες Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το απάνθρωπο πρόσωπο των Νεότουρκων
Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό εθνικιστικό τους πρόσωπο, εκπονώντας ένα σχέδιο διωγμού των χριστιανικών πληθυσμών και εκτουρκισμού της περιοχής, επωφελούμενοι της εμπλοκής των ευρωπαϊκών κρατών στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το ελληνικό κράτος, απασχολημένο με το Κρητικό Ζήτημα, δεν είχε τη διάθεση να ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο με την Τουρκία.
Για να είμαστε όμως ακριβείς, πρέπει να τονίσουμε ότι τη γενοκτονία την προκάλεσαν οι στρατιωτικοί εθνικιστές που από το 1908 κατέλαβαν με πραξικόπημα την οθωμανική εξουσία. Συμμετοχή στη γενοκτονία δεν είχαν οι σουλτανικοί Οθωμανοί, οι οποίοι επίσης σφαγιάστηκαν και καταπιέστηκαν από τους εθνικιστές Νεότουρκους. Εξάλλου την Οθωμανική Αυτοκρατορία ο Κεμάλ Ατατούρκ την κατέλυσε δημιουργώντας το νέο κράτος που καταχρηστικά το ονόμασε «Δημοκρατία της Τουρκίας»... Επιπλέον ήταν τόση η απέχθεια των Τούρκων εθνικιστών προς το οθωμανικό παρελθόν που άλλαξαν ακόμα και το αλφάβητο (από αραβικό σε λατινικό) και κατασκεύασαν με στρατιωτική βία νέο έθνος, το τουρκικό, στη θέση των παλιών πολύγλωσσων και πολυεθνοτικών Οθωμανών μουσουλμάνων.
Ό,τι δεν είχαν καταφέρει οι σουλτάνοι σε 5 αιώνες,
το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια!
Η επέτειος της 19ης Μαΐου θεωρείται ατυχώς ότι αφορά μόνον τους Ποντίους. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι και οφείλεται στον χαοτικό τρόπο που η προσφυγική μνήμη διεκδίκησε από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80 τα όσα της χρωστούσαν. Και ακριβώς γι’ αυτό ο πρώτος νόμος για την αναγνώριση της γενοκτονίας, που θέσπισε ως Ημέρα Μνήμης τη 19η Μαΐου, περιλάμβανε τα γεγονότα που έγιναν μόνο στην περιοχή του Πόντου. Και στη συνέχεια ήρθε ο δεύτερος νομός για τη γενοκτονία - που θέσπισε ως Ημέρα Μνήμης τη 14η Σεπτεμβρίου - για να συμπεριλάβει το σύνολο των μικρασιατικών πληθυσμών – αφήνοντας, δυστυχώς, απέξω την περιοχή της Ανατολικής Θράκης, απ’ όπου ξεκίνησε η ενιαία γενοκτονία, τον Απρίλιο του 1914. Πάντως οι ποντιακοί φορείς κάνουν αξιοσημείωτες προσπάθειες ανάδειξης αυτών των ιστορικών σελίδων.
Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000, το 1880 σε 330.000 και στις αρχές του 20ού αιώνα άγγιζαν πλέον τις 700.000.
Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1.400, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Ό,τι δεν είχαν καταφέρει οι σουλτάνοι σε 5 αιώνες, το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τις 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 350.000. Όσοι γλίτωσαν από το τουρκικό σπαθί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα.
Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000, το 1880 σε 330.000 και στις αρχές του 20ού αιώνα άγγιζαν πλέον τις 700.000.
Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1.400, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Ό,τι δεν είχαν καταφέρει οι σουλτάνοι σε 5 αιώνες, το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τις 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 350.000. Όσοι γλίτωσαν από το τουρκικό σπαθί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα.
Κάποια μάνα αναστενάζει...
Κάθε χρονιά και σφαγή...
Ας δούμε με χρονολογική σειρά τα γεγονότα της εποχής που οδήγησαν στη σφαγή και στον θάνατο χιλιάδες ανθρώπους.
1908: Κίνημα των Νεότουρκων στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη. Οι εθνικιστές ηγέτες (Κεμάλ – Ενβέρ – Ταλάτ) υποσκελίζουν το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ και αναλαμβάνουν τον πολιτικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
1910: Αυταρχικά, κατασταλτικά μέτρα κατά των χριστιανικών κοινοτήτων της αυτοκρατορίας.
1911: Σε συνέδριο του «Κομιτάτου Ένωση και Πρόοδος» των Νεότουρκων κυριαρχεί το σύνθημα: «Η Τουρκία στους Τούρκους». Εμπνευστής της εκκαθάρισής των Ελλήνων ήταν ένας Γερμανός: Ο στρατηγός Λίμαν φον Σάντερς
1913: Οργανώνεται από τους Νεότουρκους το «Γραφείο Εγκατάστασης Φυλών και Μεταναστών» και ιδρύεται η μυστική υπηρεσία (Teskilat i-mahsusa)
1914: Αρχίζει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι πρώτες μαζικές διώξεις κατά Ελλήνων στην Ανατολική Θράκη. Πογκρόμ στη Δυτική Μικρά Ασία και η σφαγή της Φώκαιας. Ρωσοτουρκικός Πόλεμος. Έξαρση του τουρκικού εθνικισμού, συσπείρωση του μουσουλμανικού στοιχείου.
1915: Καλούνται στην Κωνσταντινούπολη και εξοντώνονται οι πρόκριτοι των Αρμενίων. Η Γενοκτονία των Αρμενίων ολοκληρώνεται σε λίγους μήνες.
1916 – 1917: Πορείες «θανάτου» στο εσωτερικό της Ανατολίας από τον οθωμανικό δυτικό Πόντο (Σαμψούντα, Μπάφρα, κ.α) και απώλειες χιλιάδων χριστιανών – αντρών, γυναικών και παιδιών – από τις κακουχίες, το κρύο και την πείνα. Τάγματα καταναγκαστικής εργασίας (Αμελέ Ταμπουρού). Ο ανατολικός Πόντος υπό ρωσική κυριαρχία. Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία και λήξη ρωσοτουρκικού πολέμου.
1918: Λήξη του Μεγάλου Πολέμου. Η ηγεσία των Νεότουρκων παραδίδεται στους συμμάχους της Αντάντ. Αποχώρηση Ρώσων από τον ανατολικό Πόντο και τον Καύκασο.
1919: Αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Αναχώρηση από Κωνσταντινούπολη στις 15 Μαΐου και άφιξη στις 19 Μαΐου του Μουσταφά Κεμάλ Πασά στη Σαμψούντα, με αποστολή την «ειρήνευση» από τη δράση ομάδων ατάκτων. Αυτονόμηση του από την Υψηλή Πύλη και συνάντηση του στη Χάμσα, στις 29 Μαΐου, με τον Τοπάλ Οσμάν.
1920: Συνθήκη των Σεβρών. Ανατολική Θράκη και Σαντζάκι της Σμύρνης υπό όρους, σε ελληνικό έλεγχο, ο Πόντος εξαιρείται των ρυθμίσεων.
1920 – 1922: Από την περιοχή της Βιθυνίας ξεκινούν σε όλο τον Πόντο σφαγές, λεηλασίες, καταστροφή χριστιανικών χωριών από παρακρατικές νεοτουρκικές ομάδες. Δεκάδες χιλιάδες Πόντιοι και Αρμένιοι φεύγουν να σωθούν προς τη Σοβιετική Αρμενία και προς τους υπό γαλλικό έλεγχο Συρία και Λίβανο.
1922: Μικρασιατική καταστροφή. Ο ελληνικός στρατός ηττάται στον Σαγγάριο, φλέγεται η Σμύρνη.
1923: Συνθήκη της Λωζάννης. Ανταλλαγή πληθυσμών, προσφυγιά. Και η Ιστορία συνεχίζει αδιάλειπτα την πορεία της…
Κάθε χρονιά και σφαγή...
Ας δούμε με χρονολογική σειρά τα γεγονότα της εποχής που οδήγησαν στη σφαγή και στον θάνατο χιλιάδες ανθρώπους.
1908: Κίνημα των Νεότουρκων στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη. Οι εθνικιστές ηγέτες (Κεμάλ – Ενβέρ – Ταλάτ) υποσκελίζουν το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ και αναλαμβάνουν τον πολιτικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
1910: Αυταρχικά, κατασταλτικά μέτρα κατά των χριστιανικών κοινοτήτων της αυτοκρατορίας.
1911: Σε συνέδριο του «Κομιτάτου Ένωση και Πρόοδος» των Νεότουρκων κυριαρχεί το σύνθημα: «Η Τουρκία στους Τούρκους». Εμπνευστής της εκκαθάρισής των Ελλήνων ήταν ένας Γερμανός: Ο στρατηγός Λίμαν φον Σάντερς
1913: Οργανώνεται από τους Νεότουρκους το «Γραφείο Εγκατάστασης Φυλών και Μεταναστών» και ιδρύεται η μυστική υπηρεσία (Teskilat i-mahsusa)
1914: Αρχίζει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι πρώτες μαζικές διώξεις κατά Ελλήνων στην Ανατολική Θράκη. Πογκρόμ στη Δυτική Μικρά Ασία και η σφαγή της Φώκαιας. Ρωσοτουρκικός Πόλεμος. Έξαρση του τουρκικού εθνικισμού, συσπείρωση του μουσουλμανικού στοιχείου.
1915: Καλούνται στην Κωνσταντινούπολη και εξοντώνονται οι πρόκριτοι των Αρμενίων. Η Γενοκτονία των Αρμενίων ολοκληρώνεται σε λίγους μήνες.
1916 – 1917: Πορείες «θανάτου» στο εσωτερικό της Ανατολίας από τον οθωμανικό δυτικό Πόντο (Σαμψούντα, Μπάφρα, κ.α) και απώλειες χιλιάδων χριστιανών – αντρών, γυναικών και παιδιών – από τις κακουχίες, το κρύο και την πείνα. Τάγματα καταναγκαστικής εργασίας (Αμελέ Ταμπουρού). Ο ανατολικός Πόντος υπό ρωσική κυριαρχία. Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία και λήξη ρωσοτουρκικού πολέμου.
1918: Λήξη του Μεγάλου Πολέμου. Η ηγεσία των Νεότουρκων παραδίδεται στους συμμάχους της Αντάντ. Αποχώρηση Ρώσων από τον ανατολικό Πόντο και τον Καύκασο.
1919: Αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Αναχώρηση από Κωνσταντινούπολη στις 15 Μαΐου και άφιξη στις 19 Μαΐου του Μουσταφά Κεμάλ Πασά στη Σαμψούντα, με αποστολή την «ειρήνευση» από τη δράση ομάδων ατάκτων. Αυτονόμηση του από την Υψηλή Πύλη και συνάντηση του στη Χάμσα, στις 29 Μαΐου, με τον Τοπάλ Οσμάν.
1920: Συνθήκη των Σεβρών. Ανατολική Θράκη και Σαντζάκι της Σμύρνης υπό όρους, σε ελληνικό έλεγχο, ο Πόντος εξαιρείται των ρυθμίσεων.
1920 – 1922: Από την περιοχή της Βιθυνίας ξεκινούν σε όλο τον Πόντο σφαγές, λεηλασίες, καταστροφή χριστιανικών χωριών από παρακρατικές νεοτουρκικές ομάδες. Δεκάδες χιλιάδες Πόντιοι και Αρμένιοι φεύγουν να σωθούν προς τη Σοβιετική Αρμενία και προς τους υπό γαλλικό έλεγχο Συρία και Λίβανο.
1922: Μικρασιατική καταστροφή. Ο ελληνικός στρατός ηττάται στον Σαγγάριο, φλέγεται η Σμύρνη.
1923: Συνθήκη της Λωζάννης. Ανταλλαγή πληθυσμών, προσφυγιά. Και η Ιστορία συνεχίζει αδιάλειπτα την πορεία της…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια
Δεν βρέθηκαν σχόλια γι'αυτό το άρθρο.
Γίνε ο πρώτος που θα σχολιάσει το άρθρο χρησιμοποιώντας την παρακάτω φόρμα