Επισκέψιμο το νέο μονοπάτι Μηναγιώτικο Natura 2000 στη Νότια Μεσσηνία

Το μοναδικό παραποτάμιο μονοπάτι Natura 2000 της Ελλάδας
Όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας, οι λάτρεις του εναλλακτικού τουρισμού, πεζοπόροι και ποδηλάτες, έχουν πλέον την ευκαιρία να γνωρίσουν ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα σπάνιας μεσογειακής βιοποικιλότητας, με ιδιαίτερους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους, που βρίσκεται σε έναν απομονωμένο γεωγραφικά θύλακα της Νότιας Μεσσηνίας. Πρόκειται για το νέο παραποτάμιο μονοπάτι Μηναγιώτικο Natura 2000, μήκους 13 Km, που ξεκινάει από τον οικισμό των Κάτω Αμπελοκήπων (υψόμετρο 350 m) και καταλήγει στον οικισμό της Φοινικούντας, διαπερνώντας την δασώδη κοιλάδα της λεκάνης απορροής του Μηναγιώτικου ποταμού, ενώ αποτελεί το μοναδικό παραποτάμιο μονοπάτι Natura 2000 της Ελλάδας.
Σε σχέση με την σπάνια βιοποικιλότητα της περιοχής, το νότιο τμήμα του μονοπατιού διατρέχει προστατευόμενη περιοχή του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000, ενώ το βόρειο, αν και εκτός Natura, συμβάλει στην ουσιαστική βελτίωση της οικολογικής συνοχής του, καθώς αποτελεί πρόσθετο καταφύγιο για σημαντικά είδη. Ανάμεσα στους σημαντικούς τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ που εμπεριέχονται στην περιοχή, μεταξύ άλλων είναι: δάση πλατάνου (orientalis), δάση αγριελιάς και χαρουπιάς, δάση Αριάς (Quercus ilex) και το μοναδικό μεσογειακό πευκοδάσος της Νότιας Μεσσηνίας.



Ακόμη, στην βόρεια αφετηρία του μονοπατιού βρίσκονται 3 μνημειακά δέντρα του «Δικτύου Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης» και μεταξύ αυτών η γηραιότερη Λυγαριά της Ελλάδας. Έτσι, η χλωρίδα της περιοχής ευνοεί την παρουσία σημαντικών ειδών πανίδας όπως, τσακάλι, αλεπού κ.α. Παράλληλα, το μονοπάτι βρίσκεται εντός της δυτικής μεταναστευτικής διαδρομής των πτηνών στην Ελλάδα, σε μια από τις νότιες άκρες των Βαλκανίων. Ως εκ τούτου, μεταξύ άλλων, φιλοξενεί τρία σημαντικά απειλούμενα είδη μεγάλων αετών, τον Στικταετό (Aquila clanga), τον Βασιλαετό (Aquila heliaca) και τον Χρυσαετό (Aquila chrysaetos). Σε σχέση με την πλούσια βιοποικιλότητα της περιοχής, αξίζει να σημειωθεί ακόμη ότι, στο στενότερο σημείο της κοίτης του Μηναγιώτικου ποταμού ο επισκέπτης μπορεί να δει μια μικρή λίμνη που φιλοξενεί μικρά ψαράκια καθώς και χέλια. Επίσης, σε σχέση με τους φυσικούς πόρους του μονοπατιού, εντυπωσιάζει το σπήλαιο με σταλακτίτες που εντοπίστηκε πρόσφατα, ενώ μαγευτική είναι η θέα συστοιχίας βράχων πάνω στους οποίους βρίσκεται φραγκικό οχυρό του 13ου αιώνα.

Παράλληλα, σε σχέση με τους πολιτισμικούς πόρους της περιοχής που διαπερνά το μονοπάτι, αξίζει να σημειωθεί ότι, στην κοιλάδα του Μηναγιώτικου ποταμού έχουν εντοπισθεί 13 υδρόμυλοι και 1 υδροτριβή, ενώ κατά μήκος του μονοπατιού εντοπίζονται 7 από αυτούς. Στην περιοχή της βόρειας αφετηρίας του μονοπατιού βρίσκεται το διατηρητέο δημοτικό σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων, που αποτέλεσε Αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης Νότιας Μεσσηνίας κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1941-1944), ενώ εντός του εν λόγω οικισμού υπάρχει και ένα μεσαιωνικό οχυρό.



Ακολούθως, κατά μήκος του μονοπατιού συναντάται ο μοναδικός σωζόμενος υδρόμυλος καθώς το σύνολο των υπολοίπων υφίστανται σε ερειπωμένη μορφή. Επίσης, εντυπωσιάζει η μεσαιωνική ερειπωμένη εκκλησία που βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής, ενώ στην ίδια περιοχή πρόσφατα ανακαλύφθηκε ερειπωμένη γέφυρα εποχής με εντυπωσιακή λίθινη δόμηση. Ιστορικά αξίζει να σημειωθεί ότι, υδρόμυλοι του εν λόγω ποταμού αποτυπώνονται σε βενετικούς χάρτες του 1690 (Β΄ Ενετοκρατία). Ακολούθως, σημαντική είναι η αναφορά στο Μηναγιώτικο ποτάμι από το Γάλλο φιλέλληνα Σατωμπριάν κατά τη διαδρομή του από Μεθώνη προς Κορώνη τον Αύγουστο του 1806. Ακόμη, κατά μήκος του μονοπατιού, το 1825 έλαβε χώρα η πρώτη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Τουρκοαιγυπτίων (Μάχη Κάτω Μηναγίων). Επίσης, η Γαλλική Επιστημονική Αποστολή του Μοριά στο πόρισμα των εργασιών της αναφέρεται στο Μηναγιώτικο ποτάμι (Άνοιξη 1829).



Στη βάση αυτών, ο Δήμος Πύλου Νέστορος πρόσφατα χρηματοδότησε τη χαρτογράφηση και τη δημιουργία πινακίδων υποδοχής – ενημέρωσης σε σχέση με το εν λόγω μονοπάτι, οι οποίες τοποθετήθηκαν τον προηγούμενο μήνα στις δύο αφετηρίες του μονοπατιού καθώς και σε σημεία ενδιαφέροντος κατά μήκος αυτού.



Τέλος, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικτύου Natura 2000 (21 Μαΐου), που φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από τη θέσπιση του Δικτύου Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000 από την ΕΕ, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας σε συνεργασία με την Κοινότητα Φοινικούντας του Δήμου Πύλου Νέστορος, το Δημοτικό Σχολείο, το Νηπιαγωγείο και τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Φοινικούντας θα εορτάσουν την Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 με δύο συμβολικές δράσεις, που αφορούν υπαίθρια έκθεση ζωγραφικής των μαθητών και των νηπίων της Φοινικούντας με θέμα την Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 και τοποθέτηση ειδικής πινακίδας με το λογότυπο του δικτύου Natura 2000 στην γεωγραφική περιοχή όπου το μονοπάτι Μηναγιώτικο Natura 2000 εισέρχεται στην προστατευόμενη περιοχή του εν λόγω ευρωπαϊκού δικτύου.