Εφάπαξ στο... πι και φι χωρίς όμως προκαταβολή - Αλλαγές στην καταβολή

Χωρίς τη δυνατότητα προκαταβολής αλλά πιο γρήγορα θα καταβάλλονται τα εφάπαξ τα οποία σύμφωνα με τον νέο νόμο ορίστηκε προθεσμία έξι μηνών για την καταβολή τους.
Ειδικότερα σύμφωνα με τα ισχύοντα (Ν. 4921/2022) καθιερώθηκε προθεσμία τριών μηνών για την έκδοση επικουρικής σύνταξης, η οποία ξεκινά με την έκδοση της κύριας σύνταξης, καθώς και προθεσμία έξι μηνών για τη χορήγηση εφάπαξ, με αφετηρία την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος. Ως γνωστόν τα εφάπαξ μειώθηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (νόμος Κατρούγκαλου) με τη μείωση να αγγίζει το 23%.
Η δυνατότητα προκαταβολής της εφάπαξ παροχής προβλέφθηκε με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 117 του Ν.4714/2020. 

Έκτοτε ουδέποτε ενεργοποιήθηκε η πρόβλεψη αυτή, διότι η απονομή εφάπαξ παροχής επιταχύνθηκε και συνεπεία τούτου κρίθηκε μη απαιτητή.
Στο μεταξύ το σχέδιο για παράλληλη έκδοση της κύριας σύνταξης μαζί με το εφάπαξ έχει ξεκινήσει στο Δημόσιο όπου τα στοιχεία υπολογισμού της σύνταξης (χρόνος ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές) είναι κοινά και για τον υπολογισμό του εφάπαξ.
Ειδικά για το Δημόσιο, το κλειδί για να υπολογίζεται το εφάπαξ μαζί με την οριστική σύνταξη βρίσκεται στην ηλεκτρονική απεικόνιση της υπαλληλικής πορείας των ασφαλισμένων μέσω του «ηλεκτρονικού ΔΑΥΚ» (Δελτίο Απεικόνισης Υπηρεσιακής Κατάστασης) που άρχισε να εφαρμόζεται στις συντάξεις του ΕΦΚΑ-Δημοσίου.
Ήδη για το 70% των αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στο Δημόσιο με χρόνο ασφάλισης σε ένα Ταμείο οι συνταξιούχοι πληρώνονται το εφάπαξ πριν κλείσουν δύο μήνες από την πληρωμή της οριστικής τους σύνταξης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΤΕΑΕΠ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών), αυτήν την περίοδο εξετάζονται οι αιτήσεις για τη χορήγηση εφάπαξ ως εξής:

• Για το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) εξετάζονται οι αιτήσεις του Ιουνίου 2020.
• Για τους ασφαλισμένους υπαλλήλους των ΝΠΔΔ εξετάζονται οι αιτήσεις Ιουνίου 2020.
• Για τους ασφαλισμένους στη ΔΕΗ του Νοεμβρίου 2021.
• Για τους δημοτικούς υπαλλήλους του Ιουλίου 2020.
• Για το προσωπικό του ΟΤΕ του Σεπτεμβρίου 2021.
• Για τους εργαζομένους στα εμπορικά καταστήματα του Φεβρουαρίου 2020.
• Για τους υγειονομικούς του Μαρτίου 2019.
• Για τους συμβολαιογράφους του Νοεμβρίου 2019.
• Για τους νομικούς τον Ιούνιο του 2020.
• Για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους του Μαΐου 2019.

Διευκρινίζεται ότι σήμερα η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων:
α) το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης μέχρι την 31η/12/2013
β) το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης από την 1η/1/2014 και εφεξής, το οποίο υπολογίζεται με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση.
Αυτό σημαίνει ότι το εφάπαξ βαίνει μειούμενο για τα έτη συνταξιοδότησης που συμπληρώνονται από 1ης/1/2014 και μετά, καθώς με τον Ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) οι εισφορές που πληρώνονται από το 2014 και εντεύθεν στα Ταμεία Πρόνοιας του Δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα δεν έχουν ανταποδοτικότητα.
Υπολογισμός
Με την αλλαγή του υπολογισμού ένας υπάλληλος που συνταξιοδοτείται το 2022 με 35ετία θα πάρει δύο τμήματα εφάπαξ με τα εξής ποσά:
Το πρώτο τμήμα του εφάπαξ θα είναι για τα έτη έως το 2013 και θα υπολογιστεί με το 60% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της πενταετίας 2009-2013, επί τα έτη ασφάλισης έως το 2013.
Το δεύτερο τμήμα του εφάπαξ θα είναι η επιστροφή των εισφορών που πλήρωσε από το 2014 έως το 2022, χωρίς τόκο.
Ποιοι έχουν προτεραιότητα
Σήμερα το εφάπαξ καταβάλλεται – κατά προτεραιότητα – στις εξής τέσσερις ειδικές κατηγορίες:

• Στους δικαιούχους που λόγω ασθενείας, χρόνιας πάθησης ή άλλης βλάβης έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%.
• Στους δικαιούχους που είναι γονείς ή νόμιμοι κηδεμόνες ατόμων που έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%.
• Στους δικαιούχους που λόγω τυφλότητας συνταξιοδοτούνται με σύνταξη γήρατος με μόνη προϋπόθεση τη 15ετή ασφάλιση.
• Στους δικαιούχους που λαμβάνουν επίδομα παραπληγίας ή τετραπληγίας.