Μεγάλος αδελφός του κράτους για το ιδιωτικό χρέος - Πώς θα λειτουργεί ο δημόσιος Τειρεσίας

Στην σύσταση κρατικού «Τειρεσία», με τη μορφή ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, που θα καταγράφει όλες τις οφειλές που έχουν τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις προς το Δημόσιο, με στόχο να σχηματίζεται ξεκάθαρη εικόνα για το πιστοληπτικό προφίλ τους και να μπει φρένο στη δημιουργία μίας νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προχωρά με νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή το υπουργείο Οικονομικών.
Η αρχή θα σκανάρει όλα τα οικονομικά δεδομένα φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων από οφειλές προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις ΔΕΚΟ, ακόμα και τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης προκειμένου να υπάρξει πλήρης καταγραφή της συναλλακτικής τους συμπεριφοράς.
Το πιστοληπτικό προφίλ
Στη συνέχεια θα αξιολογεί βάσει ενός συστήματος βαθμολόγησης εάν διαθέτουν το πιστοληπτικό προφίλ για ρυθμίσεις οφειλών, τη λήψη δανείων, τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς του Δημοσίου για την ανάληψη έργων ή ακόμα και την παροχή κρατικών εγγυήσεων στο πλαίσιο υλοποιήσεως χρηματοδοτούμενων από το Δημόσιο ή συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. ή άλλο διεθνή οργανισμό προγραμμάτων. Περαιτέρω το σύστημα αξιολόγησης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από ιδιωτικούς φορείς, όπως τράπεζες, εταιρείες διαχειρίσεως κόκκινων δανείων, αλλά και άλλες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια, να ρυθμίσουν οφειλές ή να δώσουν πίστωση για την αγορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας.
Στόχος, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι η μείωση του υπέρογκου ιδιωτικού χρέους και η πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης τόσο νοικοκυριών όσο και επιχειρήσεων.
Παροχή δεδομένων
Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου προβλέπουν ότι:

Οι φορείς του δημόσιου τομέα παρέχουν στην Αρχή, σε ηλεκτρονική μορφή, και επικαιροποιούν ανά μήνα, τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται στα αρχεία τους για τους οφειλέτες τους, για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 24 μηνών.
Στα «δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς» που θα τηρούνται θα είναι τόσο οι ληξιπρόθεσμες όσο και μη ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο.
Μεταξύ των δεδομένων που συλλέγονται από το Σύστημα περιλαμβάνονται, ιδίως: πληροφορίες σχετικά με την οφειλή, στις οποίες περιλαμβάνονται: 

γα) στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός σύμβασης, 

γβ) η φύση της οφειλής, 

γγ) οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές τους, 

γδ) οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, 

γε) οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, 

γστ) ρυθμίσεις της οφειλής, 

γζ) μεταβολές στο πρόσωπο του οφειλέτη λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής, 

γη) πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και για την πορεία της δικαστικής προσβολής τους, την άσκηση ποινικής δίωξης ή την ποινική καταδίκη λόγω μη καταβολής της οφειλής, αν η μη καταβολή της συνιστά αξιόποινη πράξη - πληροφορίες σχετικά με τις οφειλές των φορέων του δημοσίου τομέα προς το υποκείμενο των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, στις οποίες περιλαμβάνονται το είδος της οφειλής, το ποσό της οφειλής και ο οφειλέτης φορέας του δημοσίου τομέα, -πληροφορίες σχετικά με πτώχευση του οφειλέτη, φορολογικά δεδομένα και, συγκεκριμένα, στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.
Η πιστοληπτική βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα παράγεται από το Σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα ,με τη χρήση αλγορίθμων.
Πότε παρέχεται πιστοληπτική βαθμολόγηση σε φορείς του ιδιωτικού τομέα
Η Αρχή παράγει και χορηγεί ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης οφειλέτη δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς σε φορέα του ιδιωτικού τομέα που έχει συνάψει σύμβαση με την Αρχή, μετά από αίτηση του φορέα. Προϋπόθεση είναι η ρητή συγκατάθεση του φυσικού ή του νομικού προσώπου, η οποία θα μπορεί να ανακαλείται ανά πάσα στιγμή, χωρίς ωστόσο να θίγεται «η νομιμότητα της επεξεργασίας που βασίστηκε στη συγκατάθεση προ της ανάκλησής της». Η Αρχή θα διατηρεί τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς για 10 έτη από τον χρόνο κατά τον οποίο κάθε δεδομένο αντλήθηκε από τα συστήματα του αντίστοιχου κρατικού φορέα. Στην αίτηση του φορέα του ιδιωτικού τομέα αναφέρεται ο σκοπός, για τον οποίο ζητείται η χορήγηση ενημέρωσης πιστοληπτικής βαθμολόγησης. 

Η ενημέρωση αυτή μπορεί να ζητείται για τους εξής σκοπούς: 

α) την επαλήθευση των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, σχετικά με αίτησή του για χορήγηση πίστωσης από τον φορέα του ιδιωτικού τομέα, 

β) την αξιολόγηση των κινδύνων που πηγάζουν από τη χορήγηση πίστωσης από φορέα του ιδιωτικού τομέα προς το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, ή από την αποδοχή από φορέα του ιδιωτικού τομέα της παροχής εγγύησης για μια πιστωτική σύμβαση από το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, 

γ) την αξιολόγηση των κινδύνων που πηγάζουν από χορηγηθείσα πίστωση, ή τη μετατροπή της φύσης ή της διάρκειας μιας πιστωτικής σύμβασης ή εγγύησης που έχει χορηγηθεί για μια πιστωτική σύμβαση από το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, 

δ) την παρακολούθηση και αξιολόγηση της μη τήρησης οποιουδήποτε όρου πιστωτικής σύμβασης που χορηγήθηκε από φορέα του ιδιωτικού τομέα στο υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς ή εγγύησης που παρασχέθηκε από αυτό, 

ε) την αξιολόγηση αίτησης υπαγωγής του υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς σε διακανονισμό οφειλών προς φορέα του ιδιωτικού τομέα, και στ) την ανάλυση των χαρτοφυλακίων πιστωτικών συμβάσεων που τηρούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων
Ταυτόχρονα συστήνεται το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων ως εθνικό σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που θα τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, με στόχο την ενίσχυση της χρηματοδότησης από το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα της οικονομίας και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, μέσω της βελτίωσης της παρεχόμενης πληροφόρησης, της ορθολογικότερης αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των δυνητικών δανειοληπτών και της εν γένει συνδρομής στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων χρηματοδότησης.
Η ίδρυση του Μητρώου αποτελεί μία εκ των τριών, συμπληρωματικών μεταξύ τους, μεταρρυθμίσεων (ίδρυση γραφείου δημοσίων πιστώσεων και μητρώου παρακολούθησης ιδιωτικού χρέους) του 4ου Πυλώνα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας», με στόχο την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα και των κεφαλαιαγορών και κύριο του έργου το Υπουργείο Οικονομικών.
Το Μητρώο θα καταγράφει σε αναλυτική βάση το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχομένων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα.
Βάσει των ως άνω πληροφοριών, που τηρούνται στο Μητρώο, θα καταρτίζεται επίσης πιστωτική έκθεση για όλα τα πιστοδοτούμενα πρόσωπα (η «Πιστωτική Έκθεση»), το περιεχόμενο της οποίας θα διαφοροποιείται ανάλογα με τον αποδέκτη της, σε κάθε όμως περίπτωση δεν θα περιέχει αξιολόγηση και βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη.