Πώς θα λειτουργούν τα ειδικά εμβόλια mRNA κατά του καρκίνου - Ο καθένας θα έχει το δικό του

Ήταν μόλις πριν λίγους μήνες όταν ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Άλμπερτ Μπουρλά είχε εκτιμήσει πως μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια- ίσως τρία- θα μπορούσαμε να έχουμε ένα εμβόλιο που θα νικήσει τον καρκίνο.
Πριν μερικά χρόνια αυτό να φαινόταν μακρινός στόχος, όμως η γνώση που έχει ήδη αποκτηθεί κατά τα χρόνια της πανδημίας και η τεχνολογία mRNA που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή των εμβολίων για την καταπολέμηση του κορονοϊού, μπορούν να αποτελέσουν τα "όπλα" στη μάχη κατά του καρκίνου.
Χθες ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητής Αιματολογίας – Ογκολογίας Θάνος Δημόπουλος, επανέλαβε πως βρισκόμαστε σε καλό δρόμο όσον αφορά την τεχνολογία mRNA και την καταπολέμηση του καρκίνου, εξηγώντας ότι τα εμβόλια πάνω στα οποία γίνονται οι μελέτες θα είναι προσωποποιημένα για τον κάθε ασθενή και θα αντιμετωπίζουν όχι απλά τον τύπο του όγκου αλλά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου, ενώ αναμένεται να είναι έτοιμα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, όπως εκτιμούν οι ερευνητές.
Ερωτηθείς δε για το σε ποιες μορφές καρκίνου έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματική η τεχνολογία MRNA, ο ίδιος υπογράμμισε: "Αυτή είναι μία διαδικασία η οποία είναι σε εξέλιξη και σε μελέτη σε πολλούς όγκους. Κατά προτεραιότητα όγκοι, οι οποίοι είναι σε αλληλεπίδραση με το ανοσολογικό σύστημα, όπως είναι το μελάνωμα, ο καρκίνος του νεφρού, ο καρκίνος του πνεύμονα. Επομένως είναι μία τεχνολογία η οποία θα μας βοηθήσει να αναπτύξουμε εμβόλιο κατά του καρκίνου για να ενεργοποιήσουμε το ανοσολογικό σύστημα του ασθενούς, να επιτεθεί στον καρκίνο, μέσω της έκφρασης νέου αντιγόνου".
Πως θα λειτουργούν
Αντί να περιέχουν πρωτεΐνες, τα εμβόλια mRNA και ιικού φορέα περιέχουν οδηγίες για τα ανθρώπινα κύτταρα που τους υποδεικνύουν πώς να παράγουν μια πρωτεΐνη αντιγόνου.
Το εμβόλιο στοχεύει σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις, οι οποίες ανιχνεύονται με τη γενετική ανάλυση τμήματος του όγκου που αφαιρείται με βιοψία. Στη συνέχεια, αλγόριθμοι προβλέπουν ποιες πρωτεΐνες θα πυροδοτήσουν την ισχυρότερη ανοσοποιητική αντίδραση. Αυτές κωδικοποιούνται σε ένα μόριο mRNA ώστε να ετοιμαστεί το εμβόλιο. Στη συνέχεια οι πληροφορίες του εμβολίου mRNA βάζουν τα κύτταρα να παρασκευάσουν πρωτεΐνες που στη συνέχεια κάνουν το ανοσοποιητικό να "βλέπει" ως ξένους εισβολείς τις μεταλλάξεις του καρκινικού όγκου και να τις καταστρέφει.
Τα εμβόλια mRNA που σχεδιάζονται στοχεύουν στην αντιμετώπιση του καρκίνου, δηλαδή στην πυροδότηση ανοσοποιητικής αντίδρασης έναντι του όγκου που ήδη υπάρχει και όχι η πρόληψη της δημιουργίας του.
Όπως τα εμβόλια για τον κορονοϊό, έτσι και τα πειραματικά εμβόλια για τον καρκίνο, εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα να στοχεύει συγκεκριμένα αντιγόνα, εν προκειμένω στον όγκο του ασθενούς. Το ιδανικό θα ήταν να σταματήσει και η πιθανή υποτροπή του καρκίνου.
Και δεν είναι μόνο ο καρκίνος που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με την γνώση που έχει αποκομιστεί από τα mRNA . Αυτή η τεχνολογία, όπως λένε οι ειδικοί, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμη και για τον έλεγχο της χοληστερίνης και των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Κλινικές δοκιμές για πιθανά εμβόλια θα μπορούσαν να αναπτυχθούν κατά της γρίπης και των μεταλλάξεών της, της μαλάριας, του HIV.
Η τεχνολογία mRNA
Το mRNA είναι μια γενετική ακολουθία η οποία κωδικοποιεί μία πρωτεΐνη που αποτελεί μέρος ενός ιού, βακτηρίου ή όγκου. Η κατασκευή του mRNA επιτυγχάνεται με μια σύνθεση του μορίου σε νανοσωματίδια λιπιδίων τα οποία προστατεύουν την δομή του RNA και βοηθούν την απορρόφησή τους από τα κύτταρα. Μόλις εισχωρήσει στα κύτταρά μας, η γενετική ακολουθία μεταφράζεται από τα ριβοσώματα και παράγει την επιθυμητή πρωτεΐνη. Αυτά τα πρωτεϊνικά μόρια διεγείρουν την προσαρμοστική ανοσοαπόκριση που διδάσκει στον οργανισμό πώς να αναγνωρίζει και να καταστρέφει τα αντίστοιχα παθογόνα ή καρκινικά κύτταρα.
Στην περίπτωση της θεραπείας για τον καρκίνο, στόχος είναι η δημιουργία κυτοκινών, μιας πρωτεϊνης που μπορεί να μειώσει και ακόμη και να εξαφανίσει τους καρκινικούς όγκους. Μέχρι σήμερα, τo πρόβλημα με τη χρήση των κυτοκινών για την αντιμετώπιση του καρκίνου, εντοπιζόταν στο μικρό διάστημα ζωής της εν λόγω πρωτεΐνης καθώς "χανόταν" μετά τη χορήγηση, πριν επηρεάσει τα καρκινικά κύτταρα.