Οσα πρέπει να γνωρίζουμε για την αλλαντίαση: Οι τροφές που αναπτύσσεται, τα συμπτώματα, πώς θα προστατευθούμε

Σοκ έχει προκαλέσει τις τελευταίες ημέρες ο θάνατος της 32χρονης Ελληνίδας σε εστιατόριο της Γαλλίας από αλλαντίαση, ενώ αρκετά άτομα από την παρέα της νοσηλεύονται μετά το γεύμα.
Τι είναι ακριβώς όμως η αλλαντίαση, πώς προκαλείται και ποια είναι τα συμπτώματα; Στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ υπάρχει αναρτημένος ένας αναλυτικός οδηγός με μέτρα πρόληψης, αλλά και όσα πρέπει να γνωρίζουμε γι' αυτή την ασθένεια που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο.
Τι είναι η αλλαντίαση - Τα συμπτώματα
Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή παραλυτική νόσος που προκαλείται από μια νευροτοξίνη, που παράγεται συνήθως από το βακτήριο Clostridium botulinum και προσβάλλει το νευρικό σύστημα.
Τα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν διπλωπία, θολή όραση, βλεφαρόπτωση, βραδυγλωσσία, δυσκαταποσία, ξηροστομία και μυϊκή αδυναμία και χρήζουν άμεσης θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Ακατάλληλα κονσερβοποιημένα σε οικιακό περιβάλλον ή ανεπαρκώς συντηρημένα τρόφιμα μπορούν να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες παραγωγής της τοξίνης από το βακτήριο. Η παραγωγή κονσερβοποιημένων τροφίμων σε οικιακό περιβάλλον είναι ένας εξαιρετικός τρόπος συντήρησης οπωροκηπευτικών προϊόντων για εσάς, την οικογένειά και τους φίλους σας, αλλά μπορεί να γίνει επικίνδυνη εάν δεν πραγματοποιηθεί σωστά και με ασφάλεια.
Διάγνωση
Η διάγνωση της τροφιμογενούς αλλαντίασης στηρίζεται στην ανεύρεση: (α) της αλλαντικής τοξίνης στον ορό, στα κόπρανα, στις γαστρικές εκκρίσεις ασθενούς και στο τρόφιμο που ενοχοποιείται για τη μόλυνση ή (β) στην ανεύρεση του Clostridium botulinum σε καλλιέργεια γαστρικών εκκριμάτων ή κοπράνων ασθενούς.
Η ανίχνευση του Clostridium botulinum σε ύποπτο τρόφιμο δεν θέτει τη διάγνωση της αλλαντίασης δεδομένου ότι οι σπόροι του μικροβίου μπορούν να βρεθούν παντού, εν αντιθέσει με την ανίχνευση τοξίνης στο ύποπτο τρόφιμο που είναι ισχυρά διαγνωστική. Στην αλλαντίαση από τραύμα η διάγνωση βασίζεται στην ανεύρεση τοξίνης στον ορό του ασθενή ή στην απομόνωση του αιτιολογικού παράγοντα σε καλλιέργεια τραύματος. Στην εντερική τοξιναιμία των ενηλίκων η διάγνωση στηρίζεται στην ανεύρεση Clostridium botulinum/Γοξ\νης στα κόπρανα ή σε υλικά βιοψίας.
Τα τρόφιμα που μπορεί να αποτελούν πηγή τροφιμογενούς αλλαντίασης
Τα τρόφιμα χαμηλής οξύτητας αποτελούν την πιο συχνή πηγή τροφιμογενούς αλλαντίασης που συνδέεται με την κατανάλωση κονσερβοποιημένων προϊόντων που παρασκευάζονται σε οικιακό περιβάλλον. Η τιμή του pH των τροφίμων αυτών είναι μεγαλύτερη από 4,6. Στην κατηγορία των τροφίμων χαμηλής οξύτητας περιλαμβάνονται:
-Η πλειονότητα των λαχανικών (π.χ. σπαράγγια, πράσινα φασολάκια, παντζάρια, πατάτες, καλαμπόκι)
-Ορισμένα φρούτα (π.χ. σύκα, κάποιες ποικιλίες ντομάτας)
-Γάλα
-Κρέας (όλα τα είδη)
-Ψάρια
-Θαλασσινά
Η επιμόλυνση ενός τροφίμου μπορεί να γίνει λόγω ακατάλληλου χειρισμού του κατά την επεξεργασία, την αποθήκευση ή τη χρήση του.
Παραδείγματα τροφίμων που έχουν επιμολυνθεί με την τοξίνη της αλλαντίασης είναι:
-Ψιλοκομμένο σκόρδο σε λάδι
-Κονσέρβα σάλτσας (sauce) τυριού
-Κονσέρβες ντομάτας
-Χυμός καρότου
-Ψημένες πατάτες τυλιγμένες με αλουμινόχαρτο
Χρησιμοποιείστε κατάλληλες πρακτικές κονσερβοποίησης τροφίμων
Το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης της τροφιμογενούς αλλαντίασης, κατά τη διαδικασία κονσερβοποίησης τροφίμων στο οικιακό περιβάλλον, είναι η τήρηση των επίσημων οδηγιών των φορέων που είναι αρμόδιοι για την ασφάλεια των τροφίμων. Αποφεύγουμε συμβουλές και οδηγίες ακόμη και εάν προέρχονται από συγγενείς και φίλους.
Χρησιμοποιείστε τον κατάλληλο εξοπλισμό για τα τρόφιμα που θέλετε να κονσερβοποιήσετε
Η κονσερβοποίηση υπό πίεση είναι η μόνη συνιστάμενη μέθοδος για την παρασκευή κονσερβοποιημένων τροφίμων χαμηλής οξύτητας στο οικιακό περιβάλλον.
-Μη χρησιμοποιείτε ποτέ συσκευή κονσερβοποίησης με νερό που βράζει για τα τρόφιμα χαμηλής οξύτητας διότι δεν προστατεύει από την τοξίνη της αλλαντίασης.
-Μη χρησιμοποιείτε ηλεκτρική πολύ-συσκευή μαγειρέματος ακόμη και εάν έχει τις ενδείξεις "κονσερβοποίηση ή κονσερβοποίηση με ατμό".
Για την κονσερβοποίηση υπό πίεση, να θυμάστε:
-Χρησιμοποιείστε συσκευή πίεσης στη σχάρα της οποίας μπορούν να τοποθετηθούν τουλάχιστον 4 βάζα του 1 λίτρου σε όρθια θέση.
-Βεβαιωθείτε ότι το μανόμετρο/δείκτης πίεσης της συσκευής είναι ακριβές και λειτουργεί ορθά. -Στην περίπτωση που έχετε αμφιβολίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον κατασκευαστή της συσκευής.
-Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή σχετικά με τον καθαρισμό και την αποστείρωση των αντικειμένων και των εξαρτημάτων της συσκευής που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του κονσερβοποιημένου προϊόντος.
-Εξαερώστε τη συσκευή πριν τη διαδικασία πίεσης και ακολουθήστε τα συνιστώμενα βήματα ψύξης.
-Ακολουθείστε τους χρόνους επεξεργασίας και τις τιμές πίεσης, που έχουν επικαιροποιηθεί πρόσφατα. Να λαμβάνετε πάντα υπόψη το είδος του τροφίμου, το μέγεθος του βάζου και την τεχνική συσκευασίας του τροφίμου στο βάζο. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν έχετε να χειριστείτε τρόφιμα χαμηλής οξύτητας.
Όταν έχετε αμφιβολίες για την ποιότητα ενός τροφίμου, απορρίψτε το
Διατηρείτε τις οικιακές κονσέρβες μόνο για ενδεδειγμένο χρόνο. Μετά την ασφαλή επεξεργασία και παρασκευή του τροφίμου, τοποθετήστε ετικέτες στα βάζα με την ημερομηνία παρασκευής και αποθηκεύστε τα σε καθαρό, δροσερό και σκοτεινό χώρο. Αποθηκεύστε τα τρόφιμα σε θερμοκρασίες από 10oC έως 21oC. Μην κονσερβοποιείτε ποσότητες τροφίμων μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως καταναλώνετε ετησίως, εκτός εάν οι επίσημες οδηγίες για την παρασκευή ενός συγκεκριμένου είδους τροφίμου είναι διαφορετικές.
Εάν αμφιβάλλετε για το αν έχουν ακολουθηθεί ορθά οι οδηγίες και οι ασφαλείς πρακτικές οικιακής κονσερβοποίησης, μην καταναλώνετε το κονσερβοποιημένο τρόφιμο.
Τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα που είτε έχουν παρασκευαστεί σε οικιακό περιβάλλον είτε έχουν αγοραστεί από κάποιο κατάστημα, μπορεί να είναι μολυσμένα με τοξίνες ή άλλα παθογόνα βακτήρια όταν:
-ο περιέκτης έχει διαρροή, είναι διογκωμένος ή φουσκωμένος
-ο περιέκτης φαίνεται κατεστραμμένος, σπασμένος, χτυπημένος ή σκουριασμένος
-κατά το άνοιγμα του περιέκτη εκτοξεύεται υγρό ή αφρός
-το τρόφιμο είναι αποχρωματισμένο, έχει μούχλα ή άσχημη οσμή
Απορρίψτε με ασφάλεια το τρόφιμο και τις κονσέρβες που μπορεί να έχουν μολυνθεί, χρησιμοποιώντας γάντια από πλαστικό ή λάτεξ, πριν χειριστείτε ανοικτούς περιέκτες τροφίμων που πιστεύετε ότι μπορεί να έχουν μολυνθεί.
Χρησιμοποιείστε διάλυμα χλωρίνης για τον καθαρισμό και την απολύμανση των διαρροών ενός τροφίμου που μπορεί να είναι μολυσμένο.