«Οδηγός» για τις τράπεζες τα κλιματικά stress tests - Ποια δάνεια επηρεάζονται

Σήμα για ταχύτερη μετάβαση προς την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα ώστε να επιβραδυνθεί η κλιματική αλλαγή στέλνει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα που δημοσίευσε τα αποτελέσματα του δεύτερου stress test για το κλίμα σε ολόκληρη την οικονομία.
Οι κίνδυνοι της κλιματικής αλλαγής και οι ενέργειες των τραπεζών
Και οι τράπεζες καλούνται να συμπεριλάβουν τον κίνδυνο του κλίματος στα μοντέλα τους καθώς πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έχουν δεχθεί πλήγμα λόγω φυσικών καταστροφών έχουν δανειοδοτηθεί. Παράλληλα, οι τράπεζες θα πρέπει να εκτιμήσουν και το πόσο ευάλωτος μπορεί να είναι ο πελάτης της σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα που έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο πιστωτικός κίνδυνος.
Ετσι, η αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία και η «πράσινη» άσκηση αντοχής αναλύει την ανθεκτικότητα επιχειρήσεων, νοικοκυριών και τραπεζών βάσει τριών μεταβατικών σεναρίων - επιταχυνόμενη μετάβαση, αργοπορημένη μετάβαση και καθυστερημένη μετάβαση - ώστε να επιτευχθούν μέχρι το 2023 οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού.
Στο σενάριο της ταχύτερης μετάβασης, οι «πράσινες» πολιτικές επισπεύδονται και οι επενδύσεις των επιχειρήσεων της ευρωζώνης αυξάνονται στα 2 τρισ. ευρώ ως το 2025, έναντι 0,5 τρισ. ευρώ στα άλλα δύο σενάρια. Βέβαια, σε περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων – και ενώ δεν αναμένεται σύντομα η αποκλιμάκωσή τους – αποτελεί ζητούμενο η χρηματοδότηση των επενδύσεων, αν και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων αποτελούν σημαντικά εργαλεία για την μείωση του κόστους υλοποίησης επενδύσεων.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις τράπεζες, που κινδυνεύουν όσο κινδυνεύουν οι επιχειρήσεις τις οποίες δανείζουν και στην καθυστερημένη μετάβαση οι τράπεζες μπορούν να αναμένουν ότι ο πιστωτικός κίνδυνος θα αυξηθεί περισσότερο από 100% ως το 2030 σε σύγκριση με το 2022, ενώ στην επιταχυνόμενη μετάβαση η αύξηση περιορίζεται στο 60%. Η καθυστέρηση της μετάβασης συνεπάγεται λιγότερες επενδύσεις και επιδεινώνει σημαντικά τον αντίκτυπο του φυσικού κινδύνου στην οικονομία και στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Οι ελληνικές τράπεζες
Σε ότι αφορά τις ελληνικές τράπεζες υπό κατάρτιση βρίσκονται τα σχέδια αντιμετώπισης των κινδύνων που συνδέονται με το κλίμα.
Τα κλιματικά stress tests εξάλλου που θα «τρέξουν» την επόμενη χρονιά με βάση τα στοιχεία 31 Δεκεμβρίου 2023, θα βάλουν στο μικροσκόπιο τους δυνητικούς κινδύνους που κρύβουν δάνεια ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ και τα οποία συνδέονται με το κλίμα.
Οι κίνδυνοι δεν αφορούν μόνο την καταστροφή των ενεχύρων (πχ ακίνητα που έχουν δοθεί ως εγγύηση και καταστρέφονται από πλημμύρες, πυρκαγιές κ.λπ.) αλλά από τις απώλειες λόγω μείωσης της τουριστικής δραστηριότητας, του πρωτογενούς τομέα κ.λπ. που μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία νέων «κόκκινων δανείων».
Ο αντιπρόεδρος της EKT, Λούις ντε Γκίντος τάχθηκε υπέρ την μετάβασης προς την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα όσο το δυνατόν γρηγορότερα και με τόλμη καθώς είναι «μακράν ο καλύτερος τρόπος για να επιβραδυνθεί η κλιματική αλλαγή.
Ο Ντε Γκίντος, υπογραμμίζει ότι η βραχυπρόθεσμα θα απαιτηθεί περισσότερη προσπάθεια αλλά συνολικά θα κοστίσει λιγότερα .
«Πρέπει να επιτύχουμε την ουδετερότητα του άνθρακα για να αποφύγουμε τους υπαρξιακούς κινδύνους για τη φύση, τους ανθρώπους και τις οικονομίες μας. Και πρέπει να αρχίσουμε να κάνουμε αλλαγές σύντομα. Η αναβλητικότητα μπορεί να είναι ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή σήμερα, αλλά σημαίνει ότι θα πληρώσουμε υψηλότερο τίμημα αύριο: η ζημιά στο περιβάλλον και τις οικονομίες μας από την αύξηση της θερμοκρασίας θα είναι πολύ πιο σοβαρή. Μάλιστα, όσο πιο γρήγορα και πιο γρήγορα ολοκληρώσουμε την απαραίτητη πράσινη μετάβαση, τόσο χαμηλότερο είναι το συνολικό κόστος και οι κίνδυνοι» υπογραμμίζει ο Ντε Γκίντος.
Τα στοιχεία της ΕΚΤ
Τα στατιστικά στοιχεία της ΕΚΤ, δείχνουν ότι ένα σημαντικό μερίδιο των εταιρικών δανειακών χαρτοφυλακίων κατευθύνεται προς κλάδους ενεργειακής έντασης, καθιστώντας τα πιστωτικά ιδρύματα ευάλωτα στον κίνδυνο μετάβασης.
Η συνολική η έκθεση των εξασφαλισμένων και μη εξασφαλισμένων δανείων του τραπεζικού συστήματος της ζώνης του ευρώ σε τομείς έντασης ενέργειας είναι περίπου 40% του συνολικού χαρτοφυλακίου και μεγαλύτερη για σημαντικά ιδρύματα σε σχέση με άλλες τράπεζες (42% του συνολικού όγκου δανείων). Λιγότερο από το 10% όλων των τραπεζών αντιπροσωπεύουν το 90% του συνόλου της έκθεσης σε τομείς έντασης ενέργειας. Το κορυφαίο 10% των τραπεζών με την υψηλότερη έκθεση σε αυτούς τους τομείς είναι υπεύθυνοι για το ένα τρίτο του συνολικού δανεισμού στη ζώνη του ευρώ