Χρέη στο Δημόσιο: Παγίδες και λύσεις για τους κληρονόμους

Σε εφιάλτη έχει μετατραπεί η κληρονομιά κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων για χιλιάδες κληρονόμους. Ανυποψίαστοι φορολογούμενοι, ακόμα και ανήλικα παιδιά, γίνονται, από τη μια στιγμή στην άλλη, όμηροι του Δημοσίου καθώς μαζί με τα χρήματα και τα ακίνητα κληρονομούν και τα χρέη του αποβιώσαντος σε Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δήμους. 

Οι οφειλές δεν σβήνονται, αλλά «περνούν» στους απογόνους.
Μάλιστα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι κληρονόμοι χάνουν την προθεσμία για να αποποιηθούν την κληρονομιά ή έχουν ανήλικα παιδιά για τα οποία δεν είχαν πληροφορηθεί ότι μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία πρέπει να αποποιηθούν και αυτά την κληρονομιά με άδεια από το δικαστήριο. Μπέρδεμα αποτελεί και η περίπτωση που υπάρχει διαθήκη με την οποία ορίζεται ότι τα χρέη βαρύνουν μόνο έναν ή ορισμένους εκ των συγκληρονόμων. Μια τέτοια ρύθμιση με τη διαθήκη δεν μπορεί να αντιταχθεί έναντι του δανειστή της κληρονομιάς, δηλαδή του Δημοσίου, σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών της κληρονομιάς έναντι του Δημοσίου.
Ευθύνη
Οι κληρονόμοι ευθύνονται για όλα τα χρέη του αποβιώσαντος (όπως ληξιπρόθεσμες και μη ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο) κατά το ποσοστό της κληρονομικής τους μερίδας. Ο κληρονόμος που αποδέχεται την κληρονομιά ευθύνεται για την εξόφληση των χρεών της κληρονομιάς με το σύνολο της περιουσίας του (ατομική και κληρονομιαία). Μάλιστα στη δήλωση φόρου κληρονομιάς, μεταξύ άλλων, αναγράφονται λεπτομερώς τα χρέη και βάρη της κληρονομίας.
Οι απαιτήσεις και τα χρέη της κληρονομίας διαιρούνται αυτοδικαίως μεταξύ των συγκληρονόμων ανάλογα με τη μερίδα του καθενός. Η αυτοδίκαιη διαίρεση των απαιτήσεων και των χρεών της κληρονομίας γίνεται σε κάθε περίπτωση διαδοχής, δηλαδή της διαδοχής εκ διαθήκης, της εξ αδιαθέτου, καθώς και της αναγκαστικής διαδοχής.

Ως «χρέη» της κληρονομίας νοούνται οπωσδήποτε και οι (ενοχικές) υποχρεώσεις της κληρονομίας, δηλαδή οι υφιστάμενες κατά τον χρόνο του θανάτου του προσώπου υποχρεώσεις του προς τρίτους.
Στην περίπτωση που ο κληρονόμος αποδέχθηκε την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής, η ευθύνη του περιορίζεται μέχρι του ενεργητικού της κληρονομιάς. Αυτό σημαίνει ότι ευθύνεται για την εξόφληση των χρεών με τα περιουσιακά στοιχεία της κληρονομιάς και όχι με την ατομική περιουσία του. Εάν εκπέσει του ευεργετήματος, ευθύνεται ως απλός κληρονόμος.
Οι κληρονόμοι έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίσουν σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο τις οφειλές που είναι βεβαιωμένες στο όνομα του αποβιώσαντος κατά το ποσοστό της κληρονομικής τους μερίδας.
Αποποίηση
Σε περίπτωση που οι κληρονόμοι επιθυμούν να αποποιηθούν την κληρονομιά, καλούνται να υποβάλουν τη σχετική αίτηση στον γραμματέα του Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου ο αποβιώσας είχε κατά τον χρόνο του θανάτου την κατοικία του, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τεσσάρων μηνών. Η προθεσμία αρχίζει όταν ο κληρονόμος μαθαίνει την επαγωγή και τον λόγο της. Στην επαγωγή από διαθήκη, η προθεσμία δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Επαγωγή είναι η κλήση των κληρονόμων στην κληρονομιά και η καθολική, άμεση και αυτοδίκαιη κτήση της κληρονομιάς από αυτούς.
Σε περίπτωση που παρέλθει η προθεσμία των τεσσάρων μηνών χωρίς να κατατεθεί αίτηση αποποίησης κληρονομιάς, τότε θεωρείται ότι έχουμε σιωπηρή αποδοχή της κληρονομιάς.
Εξαιρέσεις
Υπάρχουν εξαιρέσεις σε δύο περιπτώσεις. Εάν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή εάν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό, τότε υπάρχει δυνατότητα αποποίησης της κληρονομιάς εντός ενός έτους.