Επιτόκια ΕΚΤ: Πώς η παραγωγικότητα μπαίνει στην εξίσωση για τη μείωσή τους

Η πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για επάνοδο του πληθωρισμού στο 2% το 2025 βασίζεται στην υπόθεση ότι οι μισθολογικές αυξήσεις θα επιβραδυνθούν, τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων θα συγκρατηθούν και η παραγωγικότητα της εργασίας θα αυξηθεί.
Η υπόθεση για αύξηση της παραγωγικότητας αντιμετωπίζεται με αυξανόμενο σκεπτικισμό και εφόσον δεν υλοποιηθεί μπορεί να ψαλιδίσει τις ελπίδες για συνεχείς μειώσεις των επιτοκίων.
Ένα πιο παραγωγικό εργατικό δυναμικό θα μείωνε το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, ασκώντας πτωτική πίεση στον πληθωρισμό.
Καθήλωση της παραγωγικότητας τα τελευταία χρόνια
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια δεν σημειώθηκε αύξηση της παραγωγικότητας λόγω και των αλλεπάλληλων σοκ, από τον Covid μέχρι τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, τα οποία μπορεί να έχουν πιο μακροπρόθεσμο αντίκτυπο.
Εάν δεν επιτευχθεί επαρκής αύξηση της παραγωγικότητας – η ΕΚΤ υποθέτει μία αύξηση της τάξης του 1% το 2025 και το 2026 - οι προβλέψεις που στηρίζουν τις αποφάσεις της ΕΚΤ για τα επιτόκια θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο.
Αύριο συνεδριάζει το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ και αναμένεται να διατηρήσει τα επιτόκια αμετάβλητα, μετά την πρώτη μείωσή τους στις αρχές Ιουνίου, με νέα μείωση να αναμένεται τον Σεπτέμβριο.
Η προσοχή εστιάζεται όλο και περισσότερο στην παραγωγικότητα, σύμφωνα με οικονομολόγο της BNP Paribas στο Λονδίνο, ο οποίος βλέπει τις αυξήσεις των μισθών σε γενικές γραμμές να είναι σύμφωνες με τις προσδοκίες της ΕΚΤ, όπως και τη συμπίεση των περιθωρίων κέρδους.
Αισιόδοξη η υπόθεση για αύξηση 1%
«Η ΕΚΤ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της παραγωγικότητας για να αμβλύνει κάποιες από τις πιέσεις στο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Αν αυτό δεν συμβεί - αν δεν πρόκειται απλώς για μια κυκλική κάμψη της παραγωγικότητας, αλλά για κάτι που είναι πιο διαρθρωτικό - αυτό θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στον πληθωρισμό», δήλωσε.
Ορισμένοι αναλυτές λένε ότι η άποψη της ΕΚΤ πως η παραγωγικότητα θα αυξηθεί κατά περίπου 1% το 2025 και το 2026 - ταχύτερα από το 0,6% που ήταν ο μέσος όρος της κατά τις δύο δεκαετίες πριν από την πανδημία - είναι πολύ αισιόδοξη, ακόμη και μετά την αναθεώρηση προς τα κάτω των τελευταίων προβλέψεων.
Το μέγεθος αυτό μειώθηκε κατά περίπου 1% πέρυσι και κατά 0,6% το πρώτο τρίμηνο. Μια δημοφιλής εξήγηση είναι ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού ώθησε πολλές επιχειρήσεις να διατηρήσουν τους εργαζομένους παρά την υποτονική οικονομική ανάπτυξη.
Οι πιο πρόσφατες προβολές της ΕΚΤ αναγνωρίζουν την έκταση της αβεβαιότητας υπολογίζοντας τις επιπτώσεις τόσο των πιο αισιόδοξων όσο και των πιο απαισιόδοξων αποτελεσμάτων για την παραγωγικότητα.
Έχει επίσης καταγράψει κινδύνους όπως καθυστερήσεις στα οφέλη από τις ψηφιακές τεχνολογίες ή μια πιο αρνητική επίδραση από ό,τι υποτίθεται σήμερα από τις πράσινες πολιτικές, καθώς και την πιθανότητα παρατεταμένων επιπτώσεων της «παρελθούσας χαμηλής ζήτησης» που μειώνουν την ανάγκη για ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας.
Δεν ανησυχούν, ωστόσο, όλοι οι αναλυτές. Για την οικονομολόγο της Bank of America Evelyn Herrmann, το βασικό πλαίσιο της ΕΚΤ είναι αξιόπιστο.
«Σίγουρα μπορεί να υπάρχουν και διαρθρωτικοί παράγοντες για τη χαμηλή παραγωγικότητα, αλλά τη βλέπουμε κυρίως ως κυκλικό φαινόμενο αυτή τη στιγμή», δήλωσε η ίδια.
«Οι προσδοκίες της ΕΚΤ για την εξέλιξη της παραγωγικότητας δεν είναι απαραίτητα μη ρεαλιστικές και συνάδουν με όσα έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν», πρόσθεσε.
Με πληροφορίες από Bloomberg