«Έχασαν την μπάλα» οι servicers, «χαστούκια» από τα δικαστήρια

Οι συνεχείς... πάσες κόκκινων δανείων μεταξύ τραπεζών, funds και servicers έχουν κάνει τις εταιρείες διαχείρισης να «χάνουν την μπάλα» όταν φθάνουν στα δικαστήρια για να εκδώσουν διαταγές πληρωμής κατά των δανειοληπτών. Σε όλο και περισσότερες περιπτώσεις, ακόμη και οι τρεις μεγάλοι servicers της αγοράς (doValue, Intrum, Cepal) βλέπουν τις διαταγής πληρωμής να ακυρώνονται από τους δικαστές, επειδή δεν προσκομίζουν όλα τα έγγραφα που αποδεικνύουν τη νομιμοποίησή τους.
Το διαχειριστικό βάρος που καλούνται να σηκώσουν οι servicers δεν προκύπτει μόνο από τον τεράστιο αριθμό δανείων, ύψους 70 δισ. ευρώ που έχουν τιτλοποιηθεί, κυρίως μέσα από το σχέδιο «Ηρακλής», αλλά και από τις ολοένα αυξανόμενες μεταβιβάσεις δανείων μετά την τιτλοποίησή τους. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι μεταβιβάσεις δανείων έγιναν για να ξεπερασθεί η αδυναμία των servicers να ανακτήσουν έγκαιρα τα οφειλόμενα, σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο κάθε τιτλοποίησης.
Έτσι, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπου ένα δάνειο τιτλοποιήθηκε από τράπεζα και πέρασε στην ιδιοκτησία fund και σε διαχείριση servicer, αλλά στη συνέχεια πωλήθηκε πάλι από το fund στην τράπεζα και η τράπεζα το ξαναγύρισε στο ίδιο fund! Αυτό το ιδιότυπο γαϊτανάκι με τα κόκκινα δάνεια έχει προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές σε περιπτώσεις όπου ένα... πολυταξιδεμένο δάνειο έφθασε σε δικαστήριο κατά τη διαδικασία της έκδοσης διαταγής πληρωμής εις βάρος του οφειλέτη.
Τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν με αυστηρότητα τους servicers, χωρίς να κάνουν «στραβά μάτια» στις ελλείψεις εγγράφων που δικαιολογούν τη νομιμοποίησή τους. Οι servicers καλούνται να υποβάλλουν όλα τα δικαιολογητικά που δείχνουν όχι μόνο πώς έφθασαν σήμερα να διαχειρίζονται ένα δάνειο και ποιο fund το έχει σήμερα στο χαρτοφυλάκιό του και τους έχει αναθέσει την εντολή διαχείρισης, αλλά να προκύπτει από έγγραφα ολόκληρη η (πολυδαίδαλη, όπως περιγράφηκε παραπάνω) διαδρομή του δανείου από την αρχική του τιτλοποίηση μέχρι σήμερα. Έστω και ένα από τα απαραίτητα έγγραφα να λείπει, οι δικαστές δεν δέχονται τις... συντομεύσεις διαδρομών από τους servicers και ακυρώνουν τις διαταγές πληρωμής.
Τελεσίδικη απόφαση από το Εφετείο Πειραιά
Χαρακτηριστική είναι η απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Πειραιά που εκδόθηκε πρόσφατα (με αριθμό 299/2024). Μια τελεσίδικη απόφαση για υπόθεση οφειλής από στεγαστικό δάνειο, όπου ο δανειολήπτης εκπροσωπήθηκε από τον δικηγόρο Πειραιώς, Γιώργο Καλτσά, και η οποία ορίζει ότι:

• Όταν η ενεργητική νομιμοποίηση στηρίζεται σε σειρά καθολικών ή ειδικών διαδοχών, που αφορούν στην κτήση της ένδικης απαίτησης, απαιτείται να αποδεικνύεται ολόκληρη η αλληλουχία των μεταβολών αυτών, ήτοι να αποδεικνύονται και οι ενδιάμεσες διαδοχές.
• Η εφεσίβλητη - καθ’ ης η ανακοπή (δηλαδή ο servicer) είχε την υποχρέωση να επισυνάψει αποσπάσματα καταλόγου με τη μεταβιβαζόμενη απαίτηση, εξαχθέντα εκ του Ενεχυροφυλακείου Αθηνών, τόσο σε ενδιάμεση σύμβαση επανεκχώρησης, όσο και σε σύμβαση εκχώρησης.
• Διαδικαστικό απαράδεκτο στην έκδοση της διαταγής πληρωμής, διότι η ενεργητική νομιμοποίηση της ΕΔΑΔΠ, ήταν εγγράφως αναπόδεικτη. Έγινε δεκτή η έφεση και ακυρώθηκε η διαταγή πληρωμής.

Άλλες δύο αποφάσεις από τα Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιά
Σε άλλες δύο αποφάσεις, από τα Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιά, όπου τους δανειολήπτες εκπροσώπησε ο κ. Καλτσάς και αντίδικοι ήταν μεγάλοι servicers, οι διαταγές πληρωμής ακυρώθηκαν επειδή επίσης δεν κατατέθηκαν όλα τα έγγραφα που αποδείκνυαν τη νομιμοποίηση της εταιρείας διαχείρισης δανείων.
Όπως σημειώνει ο κ. Καλτσάς, η απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών με αριθμό 44/2024 «παγματεύεται την υποχρέωση της εταιρείας διαχείρισης να συγκοινοποιεί την πλήρη σειρά των νομιμοποιητικών εγγράφων, που τη νομιμοποιούν ενεργητικά να επισπεύσει μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, δηλαδή σε περίπτωση περισσότερων συμβάσεων πώλησης και ανάθεσης της διαχείρισης, πρέπει, επί ποινή απαραδέκτου, να αποδεικνύονται όλες».
Στην απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (1605/2024) σημειώνεται, επίσης, ότι υπήρξε «ακύρωση εκτελεστικής διαδικασίας εξαιτίας διαδικαστικού απαραδέκτου κατά το στάδιο της έκδοσης του εκτελεστού τίτλου· η καθ’ ης εταιρεία διαχείρισης, δεν απέδειξε την ενεργητική της νομιμοποίηση, διότι δεν προσκόμισε κρίσιμα νομιμοποιητικά έγγραφα, δυνάμει των οποίων θα μπορούσε εγγράφως να αποδείξει την εκχώρηση της απαίτησης και την ανάθεση της διαχείρισής της».