Επιθεώρηση Εργασίας: Βαφτίζουν τους αδήλωτους εργαζομένους πελάτες και κουμπάρους

«Μόλις δώσω το σύνθημα, πέφτετε όλοι στη θάλασσα», είχε ειδοποιήσει ο ιδιοκτήτης του beach bar τους αδήλωτους εργαζομένους, σε περίπτωση που εμφανίζονταν ελεγκτές. Αλλος ιδιοκτήτης στη Μύκονο έκρυβε τους αδήλωτους σε μια καλύβα, την οποία ανακάλυψαν οι ελεγκτές έπειτα από καταγγελία εργαζόμενου.
Πολλές οι εμπειρίες και τα τραγελαφικά περιστατικά που περιγράφουν οι ειδικοί επιθεωρητές Εργασίας και οι ελεγκτές του ΕΦΚΑ που διενήργησαν το καλοκαίρι ελέγχους στις τουριστικές περιοχές, με συνηθέστερο όλων να βαφτίζουν πελάτες, κουμπάρους ή φίλους που ήρθαν να βοηθήσουν τους αδήλωτους εργαζομένους.
Το καινούριο κόλπο των τελευταίων δύο ετών είναι η δημιουργία ομάδας στο Viber, μέσω της οποίας ενημερώνονται όλοι οι επιχειρηματίες για την άφιξη του κλιμακίου. «Mπορεί η πρώτη επιχείρηση να αιφνιδιαστεί», τονίζει επιθεωρητής Εργασίας, «αλλά μετά πέφτει σύρμα και όλοι οι επιχειρηματίες στέλνουν στο Viber βιντεάκια και φωτογραφίες μας ώστε να μας αναγνωρίζουν και να πράξουν αναλόγως, είτε να συμμορφωθούν είτε να χρησιμοποιήσουν τεχνάσματα για να μας παραπλανήσουν. Για λίγες ημέρες είμαστε τα πιο διάσημα πρόσωπα στο νησί».
«Αλλάζουμε αμφίεση, βάζουμε γυαλιά και καπέλα, αλλά και πάλι οι φωτογραφίες μας κυκλοφορούν παντού», συμπληρώνει επιθεωρήτρια με πεδίο ελέγχου τις Κυκλάδες και την Κρήτη. «Βάζουν έναν άνθρωπο να μας ακολουθεί σε κάθε μας βήμα, ακόμα κι όταν τρώμε ή επιβιβαζόμαστε στο λεωφορείο. Μοιάζει με ταινία τρόμου. Σε ένα εστιατόριο, αντί για κατάλογο, μας έφεραν τους πίνακες προσωπικού! “Βρε παιδιά, να φάμε ήρθαμε”! “Μα, είστε από την Επιθεώρηση Εργασίας. Σας περιμέναμε”».
«Σε έλεγχο σε κουζίνα», καταθέτει την εμπειρία του άλλος ελεγκτής του ΕΦΚΑ, «εντοπίζουμε έναν Πακιστανό να πλένει χόρτα. “Δεν είναι εργαζόμενος”, επιμένει ο ιδιοκτήτης, “είναι πελάτης που ήρθε να πλύνει τα χέρια του”! Τις περισσότερες φορές οι αδήλωτοι υποδύονται τους πελάτες που κάνουν ηλιοθεραπεία ντυμένοι στις ξαπλώστρες! Συχνά μας παρουσιάζουν τον αδήλωτο ως κουμπάρο ή φίλο που ήρθε να δώσει εκτάκτως ένα χέρι βοηθείας γιατί έπεσε πολλή δουλειά. Αλλες φορές πάλι, όταν τους εντοπίζουμε εκτός ωραρίου, υποδύονται τον συνάδελφό τους που έχει δηλωθεί στην καρτέλα προσωπικού. Οταν όμως οι ερωτήσεις γίνονται πιο συγκεκριμένες, όπως όνομα πατρός, ημερομηνία γέννησης, το ψέμα αποκαλύπτεται. Φυσικά, και έχουμε βρει στα νησιά απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και διαμονής. Νέα παιδιά να δουλεύουν 15 ώρες την ημέρα και να κοιμούνται σε ένα αχούρι».
Σκοπός των ελέγχων είναι να εντοπιστούν η ανασφάλιστη ή υποδηλωμένη εργασία, η παραβίαση του ωραρίου εργασίας, άλλες εργατικές παραβάσεις, καθώς και θέματα υγείας και ασφάλειας.
Φέτος κεφάλι πήρε η υποδηλωμένη εργασία, καθώς μειώθηκε η αδήλωτη λόγω των υψηλών προστίμων (10.500 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο), ενώ το πρόστιμο για την υποδηλωμένη εργασία μερικώς απασχολούμενου είναι 2.000 ευρώ. Η πιο συνηθισμένη παράβαση είναι οι νέοι στον τουρισμό να δουλεύουν 12-15 ώρες την ημέρα και να δηλώνονται ως μερικώς απασχολούμενοι για 4 ώρες ή να δουλεύουν στο ρεπό τους.
Πρώτη η εστίαση
Σύμφωνα με τους ελεγκτές του ΕΦΚΑ, ένας στους τρεις εργαζομένους στον τουρισμό και τον επισιτισμό είναι υποδηλωμένος στα χαρτιά και παίρνει μια επιπλέον αμοιβή, μαύρα στο χέρι.
Εκτός από τις τουριστικές περιοχές, τα ποσοστά αδήλωτης εργασίας είναι αυξημένα στον κλάδο της βιοτεχνίας, στους διανομείς και την καθαριότητα.
«Εχουμε καταγγελίες, για παράδειγμα, ότι 30 Πακιστανοί δουλεύουν φασόν αδήλωτοι, χωρίς χαρτιά, σε μια βιοτεχνία στο Περιστέρι. Εξωτερικά το κτίριο δεν θυμίζει χώρο εργασίας, δεν υπάρχει είσοδος, ούτε κουδούνι. Πρέπει να στήσουμε καρτέρι για ώρες ώστε να βγουν κάποιοι αλλοδαποί, να τους ρωτήσουμε και να μπούμε στο κτίριο, φυσικά με τη συνδρομή της Αστυνομίας. Πολλές φορές έχουμε απειληθεί, γι’ αυτό και καλούμε την Αστυνομία όταν πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ασφαλείς. Παλαιότερα μας έκαιγαν τα αυτοκίνητα ή μας έσκαγαν τα λάστιχα. Εχουν καταγραφεί ανάλογα περιστατικά», αναφέρει ελεγκτής του ΕΦΚΑ.
Ενδιαφέρουσες είναι και οι εμπειρίες που καταθέτουν οι ειδικοί επιθεωρητές οι οποίοι εστιάζουν στην υγεία και την ασφάλιση και διενεργούν ελέγχους από τον Φεβρουάριο -φέτος για πρώτη φορά τόσο νωρίς- στα νησιά, όταν ξεκινούν οι κατασκευές και οι ανακαινίσεις ξενοδοχείων, καταλυμάτων και τουριστικών επιχειρήσεων.
«Την πρώτη μέρα καταγράψαμε αρκετές παραβάσεις λόγω έλλειψης εξοπλισμού των εργατών. Την επομένη, που είχε πέσει σύρμα, τους βρήκαμε όλους με ολοκαίνουρια γιλέκα, κράνη και γάντια», αναφέρει επιθεωρητής για την υγεία και την ασφάλεια. «Ορισμένες φορές βάζουμε σε κίνδυνο και τη ζωή μας ελέγχοντας τις οικοδομές. Δεν είναι ασφαλές να περπατάς, όπως μου έτυχε, στην άκρη του βαράθρου όπου κατασκευάζεται μια πισίνα χωρίς προστατευτικό κιγκλίδωμα. Επίσης, καθώς διενεργούσα έλεγχο για την ασφάλεια των τροφίμων σε ψυκτικό θάλαμο, μπλόκαρε ο μηχανισμός και δεν μπορούσα να βγω. Εκεί στα ψυγεία έκρυβαν παλιά τους μετανάστες. Τα φαινόμενα αυτά έχουν πλέον εξαλειφθεί. Επίσης, λόγω των ανυπόφορων συνθηκών από τον καύσωνα που επικράτησε φέτος, κάναμε συνεχείς ελέγχους για τη θερμική καταπόνηση των εργαζομένων. Θυμάμαι ότι στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου οι εργαζόμενοι στην πίστα άλλαζαν κάθε μισή ώρα μετά τις 12 το μεσημέρι τηρώντας τους κανονισμούς».
Ποια είναι οι αξιοσημείωτες συμπεριφορές εργαζομένων που έχουν καταγράψει τα κλιμάκια κατά τη διάρκεια των ελέγχων;
1. Οι νέοι εργαζόμενοι είναι πιο συνειδητοποιημένοι και παρακολουθούν τις καταγραφές του ωραρίου από τον εργοδότη μέσω της εφαρμογής του συστήματος «Εργάνη».
2. Ενημερωμένοι και διεκδικητικοί όσον αφορά τα δικαιώματά τους είναι επίσης οι εργαζόμενοι από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.
3. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι εμφανίζονται αδιάφοροι, συμβιβασμένοι με τις εργατικές παραβάσεις και διακατέχονται από το σύνδρομο «δεν βαριέσαι, βρε αδελφέ!».
Η παραβίαση ωραρίου
H παραβίαση ωραρίου παραμένει στην κορυφή των παραβάσεων που κατέγραψε η Επιθεώρηση Εργασίας ενώ σε σταθερά δεύτερη θέση βρίσκονται οι παραβάσεις που αφορούν την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας.
Πρώτος κλάδος σε παραβατικότητα παραμένει η εστίαση. Μόνο τον Αύγουστο οι έλεγχοι εντόπισαν 609 παραβάσεις για θέματα που αφορούν το ωράριο απασχόλησης, και δη την υπέρβαση του δηλωμένου ωραρίου στην «Εργάνη», οι οποίες αντιστοιχούν στο 58,61% του συνόλου των ελέγχων. Ανάλογη εικόνα παρουσιάζεται και στα στοιχεία οκταμήνου (Ιανουάριος – Αύγουστος), καθώς σε σύνολο 8.153 παραβάσεων για εργασιακά ζητήματα διαπιστώθηκαν 4.694 που σχετίζονται με το ωράριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιθεώρησης Εργασίας, το οκτάμηνο διενεργήθηκαν 50.804 έλεγχοι, κατά τη διάρκεια των οποίων εντοπίστηκαν 11.469 παραβάσεις. Μέχρι στιγμής έχουν επιβληθεί πρόστιμα ύψους 30,6 εκατ. ευρώ.
Οπως έχει δηλώσει ο διοικητής της Επιθεώρησης Εργασίας Γιώργος Τζιλιβάκης, ο φετινός στόχος είναι να διενεργηθούν 67.700 έλεγχοι, ενώ για την ποιοτική αναβάθμιση των ελέγχων της Επιθεώρησης βρίσκεται σε επικοινωνία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο προκειμένου να δημιουργηθεί ένα επιστημονικό σύστημα «risk analysis», με στόχο η πλειονότητα των ελέγχων να διενεργείται όπου υπάρχει μεγαλύτερη παραβατικότητα. newmoney.gr