Η αφανής κηδεία ενός αφανούς ευεργέτη

Του Αλέκου Παπαναστασίου 
Ενώ η Αθήνα και η επικαιρότητα κατακλυζόταν από τις εικόνες της εξοδίου ακολουθίας για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στη Μητρόπολη, λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω κάποιοι αποχαιρετούσαν αθόρυβα τον θρυλικό Αλέκο Γουλανδρή: έναν άνθρωπο που ευεργέτησε την Ελλάδα όσο λίγοι, χωρίς να το διαλαλεί   
Στην αμερικανική ποπ κουλτούρα υπάρχει μια άτυπη και μάλλον μακάβρια λέσχη. Λέγεται Κλαμπ των Επισκιασμένων Μακαριτών. Μέλη της διασημότητες που η απώλειά τους επισκιάστηκε από τον θάνατο ενός πιο διασήμου την ίδια χρονική περίοδο. Ως παραδείγματα αναφέρουν τον θρύλο της Εβδομης
Τέχνης Φεντερίκο Φελίνι, ο θάνατος του οποίου, στις 31 Οκτωβρίου 1993 σε ηλικία 73 ετών, επισκιάστηκε από το σοκ του βίαιου θανάτου, έξω από ένα κλαμπ του Χόλιγουντ του νεαρού ηθοποιού Ρίβερ Φοίνιξ. Το ίδιο και ο Ορσον Γουέλς. Πέθανε, και αυτός Οκτώβριο, το 1985 αλλά εκείνη την ημέρα οι ΗΠΑ δάκρυσαν περισσότερο για την απώλεια του γοητευτικού Γιουλ Μπρίνερ. Και η Φάρα Φόσετ πέθανε τον Ιούνιο του 2009 στη σκιά του θανάτου του Μάικλ Τζάκσον.
Η διασημότητα είναι μια σκληρή και συχνά άδικη ζυγαριά. Και σε ακολουθεί και μετά τον θάνατό σου.
Ο Αγιος Διονύσιος στο Κολωνάκι, από τη Μητρόπολη Αθηνών είναι δεν είναι δύο χιλιόμετρα απόσταση. Στη Μητρόπολη το πρωί της Τετάρτης γινόταν ήδη το αδιαχώρητο. Ηταν η εξόδιος ακολουθία για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Στον Αγιο Διονύσιο υπήρχε κάποιος κόσμος, αλλά όχι πολύς, η Σκουφά ήταν ανοιχτή. Ηταν η εξόδιος ακολουθία για τον εφοπλιστή και μεγάλο ευεργέτη Αλέξανδρο Γουλανδρή.

Αλέξανδρος Γουλανδρής,
ο μεγάλος διακριτικός
ευεργέτης

Οπως λένε, από την κηδεία του Γουλανδρή έλαμψε δια της απουσίας του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος. Τον πολιτικό κόσμο εκπροσώπησε ex officio ο υπουργός Ναυτιλίας Παναγιώτης Κουρουμπλής ενώ παρών ήταν ο πρώην Πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμμένος ο οποίος ήταν προσωπικός φίλος του εκλιπόντος καθώς και ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Κωσταντίνος Τασούλας. Ηταν και ο αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού, η τέως βασιλική οικογένεια και κάποιοι άλλοι εφοπλιστές. Ως εδώ όμως.

Υπάρχει κάτι το άνισο με τη λιγοστή παρουσία εγχώριων προσωπικοτήτων στην κηδεία του Αλέξανδρου Γουλανδρή. Είχε πεθάνει την περασμένη εβδομάδα και η κηδεία του είχε οριστεί για τις 31 Μαΐου ώστε να μπορέσουν να έλθουν συγγενείς και φίλοι από τις ΗΠΑ, την Ελβετία και τη Βρετανία. Και ήρθαν. Η εγχώρια όμως αφρόκρεμα ήταν απούσα, οριακά υπήρξαν φωτογράφοι που είχαν μυριστεί ότι το «μεροκάματο» ήταν λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω· είχε μεσολαβήσει στο μεταξύ ο θάνατος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο Μητσοτάκης που στέρησε από την κηδεία του Αλέξανδρου Γουλανδρή συμμετοχή και δημοσιότητα. Ηταν ο ίδιος ο εκλιπών. Υπήρξε ένας θρύλος της ναυτιλίας αλλά δεν το διαφήμιζε, δεν πρέπει να υπήρξε συνέντευξή του, ούτε καν σε κλαδικό έντυπο. Και ακόμα περισσότερο ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της χώρας. Αλλά ποιος το ήξερε; Ελάχιστοι. Αν δεν έφευγε από τη ζωή κανείς δεν θα είχε μάθει ότι μόλις πρόσφατα είχε πληρώσει τα έξοδα για την ανακατασκευή του θωρηκτού Αβέρωφ. Ή ότι είχε πληρώσει την αμοιβή της ομάδας δικηγόρων, μεταξύ των οποίων ήταν και η Αμάλ Αλαμουντίν-Κλούνεϊ, για τη νομική γνωμοδότηση σχετικά με τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ή ότι ουσιαστικά πλήρωνε από την τσέπη του την τελευταία πενταετία τη λειτουργία του Μεγάρου Μουσικής. Και πόσα άλλα που θα είχε κάνει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, υπό την προϋπόθεση μάλιστα της ανωνυμίας, και τα πήρε μαζί του στο τελευταίο του ταξίδι.

Αν ήταν ένας διάσημος ευεργέτης δύσκολα η πολιτική ηγεσία της χώρας θα αγνοούσε την τελετή – ακόμα και με την επίφαση του ασφυκτικού χρονοδιογράμματος που επέβαλε η εξόδιος ακολουθία με τιμές εν ενεργεία Πρωθυπουργού για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, λίγη ώρα αργότερα. Αλλά για τους ανθρώπους που τον ήξεραν, ο Αλέξανδρος Γουλανδρής έμοιαζε σε όλα του -ακόμα και στον θάνατό του- με το αντικείμενο μιας από τις πιο συμβολικές του χορηγίες: το άγαλμα του Αφανούς Ναύτη στην πλατεία Ρίβας της Χώρας της Ανδρου, τόπο καταγωγής του. Ηταν ο αφανής ευεργέτης.