Oι παγίδες της διαδοχικής ασφάλισης

Τις παγίδες που κρύβει η εφαρμογή των διατάξεων για τη διαδοχική ασφάλιση αποκαλύπτει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, μέσα από έναν αναλυτικό οδηγό για τον θεσμό, που στην πράξη καταργήθηκε το 2016, όταν ψηφίστηκε η ενοποίηση όλων των ταμείων στον ΕΦΚΑ. Πρόκειται για έναν θεσμό που έχει μείνει γνωστός κατά κύριο λόγο για την καθυστέρηση που παρατηρείται, ακόμη και σήμερα, στη διεκπεραίωση μιας αίτησης συνταξιοδότησης σε περίπτωση ύπαρξης ασφάλισης σε περισσότερα από ένα ταμεία, όμως δημιουργεί προβλήματα και όσον αφορά την ουσία της ασφάλισης.
Για παράδειγμα, όπως εξηγεί το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, αφορά την ασφάλιση που πραγματοποιήθηκε έως τις 31.12.2016 σε διαδοχικά χρονικά διαστήματα και σε διαφορετικούς φορείς, τομείς ή λογαριασμούς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ. Από το 2017 και μετά ισχύει η παράλληλη ασφάλιση.
Επίσης, οι διατάξεις της διαδοχικής εφαρμόζονται μόνο όταν επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος, δηλαδή το γήρας, η αναπηρία ή ο θάνατος.
Προσοχή απαιτείται και όσον αφορά τον χρόνο ασφάλισης, καθώς οι διατάξεις ορίζουν ρητά πως δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μέρους του χρόνου ασφάλισης που έχει διανυθεί σε έναν φορέα, τομέα, λογαριασμό ή κλάδο. Απαιτείται δηλαδή ο συνυπολογισμός του συνόλου του χρόνου.
Και βέβαια, είναι αναγκαίο να γνωρίζει κάποιος ότι η διαδοχική ασφάλιση θα πρέπει να δηλώνεται κατά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης στον τελευταίο φορέα. Και αυτό γιατί επηρεάζει τόσο τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και το ύψος της δικαιούμενης ανταποδοτικής και εθνικής σύνταξης, που υπολογίζεται με βάση τον διανυθέντα (και δηλωθέντα) σε όλους τους φορείς χρόνο ασφάλισης.
Οπως υπογραμμίζει στον οδηγό της το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, η χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης δεν είναι υποχρεωτική για τους χρόνους που έχουν πραγματοποιηθεί έως 31.12.2016. Ωστόσο, δεν είναι δυνατή η μερική άσκηση του δικαιώματος, η προσμέτρηση δηλαδή μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση κάθε ενταχθέντα φορέα.
Για να χορηγηθεί σύνταξη με βάση τις διατάξεις για τη διαδοχική ασφάλιση, θα πρέπει ο ασφαλισμένος στην ασφάλιση του τελευταίου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα να έχει πραγματοποιήσει:
• Για λήψη σύνταξης λόγω γήρατος, 1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, από τις οποίες 300 ημέρες την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης ή πριν από τη διακοπή της ασφάλισης. Για τη συμπλήρωση των χρονικών αυτών προϋποθέσεων λαμβάνονται υπόψη ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης, ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης και ο χρόνος στρατιωτικής θητείας, αν έχει εξαγορασθεί ως πλασματικός χρόνος.
• Για λήψη σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου, 600 ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε πριν από τη διακοπή της δραστηριότητας ή απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης ή την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου για τις συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου και να πληρούνται οι διατάξεις της νομοθεσίας του τελευταίου ενταχθέντα φορέα με ολόκληρο τον χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης.
Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν πραγματοποίησε τον αριθμό ημερών εργασίας ο οποίος αναφέρεται παραπάνω ή τις έχει πραγματοποιήσει αλλά δεν πληροί τις προϋποθέσεις που απαιτεί η νομοθεσία του τελευταίου φορέα, τότε το αίτημά του διαβιβάζεται στον φορέα, στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης, εκτός από τον τελευταίο.