Πλασματικά έτη: Τρέχουν για σύνταξη για να προλάβουν τις αλλαγές - Πόσο κοστίζει η εξαγορά

Το τελευταίο χρονικό διάστημα επανήλθε πάλι η συζήτηση γύρω από τα πλασματικά χρόνια με το υπουργείο Εργασίας να δρομολογεί ότι μέχρι 31.12.2022 μπορούν να αναγνωρίσουν τα πλασματικά τους χρόνια όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τέλος του 2021 για τις συντάξεις.
Υπενθυμίζουμε ότι η επιτροπή Πισσαρίδη έχει ήδη ζητήσει παρεμβάσεις στην αναγνώριση πλασματικών χρόνων ασφάλισης, τα οποία αξιοποιούνται για την πρόωρη συνταξιοδότηση χιλιάδων ασφαλισμένων. Σημειώνοντας η Επιτροπή ότι επιβαρύνει όχι μόνο τις δαπάνες αλλά και την οικονομική δραστηριότητα, καθώς αποθαρρύνει τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.
Στο μεταξύ χιλιάδες εργαζόμενοι κάνουν χρήση των πλασματικών χρόνων για έξοδο στη σύνταξη 5 ως και 7 χρόνια νωρίτερα πριν τις αλλαγές του 2022, που θα ανεβάσουν υποχρεωτικά και αυτόματα τα όρια ηλικίας που είναι κάτω των 62 και των 67 ετών.
Με τις εξαγορές πλασματικού χρόνου όλοι οι παλαιοί κατά κανόνα ασφαλισμένοι, εκείνοι δηλαδή που έβαλαν τα πρώτα ένσημα πριν το 1993, μπορούν να αποφύγουν την απότομη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και να «κλειδώσουν» την έξοδο στη σύνταξη στα 55-57 αντί 62 (για μειωμένη) και στα 60, ή ακόμη και στα 62, για πλήρη, αντί 67.
Οι αλλαγές του 2022 συνίστανται στο ότι όσοι παλαιοί ασφαλισμένοι δεν έχουν κατοχυρώσει την έξοδο στη σύνταξη με τα όρια ηλικίας που ισχύουν ως το τέλος του 2021 θα έχουν αύξηση των ορίων ηλικίας από το 2022 και δεν θα μπορούν να αποχωρήσουν αν δεν έχουν 40 έτη ασφάλισης και ηλικία 62 ετών ή την ηλικία των 67 ετών με λιγότερα από 40 έτη.
Κόστος
Με τις νέες εισφορές που ισχύουν από 1ης/1/2020 το ελάχιστο μηναίο κόστος εξαγοράς πλασματικού χρόνου είναι 155 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, 130 ευρώ για τους μισθωτούς και 89 ευρώ για τους αγρότες.
Οι εισφορές εξαγοράς αναγνωριζόμενων χρόνων για μη μισθωτούς ασφαλισμένους (επαγγελματίες και αγρότες) με αίτηση από 1ης/1/2020 υπολογίζονται με βάση την αντίστοιχη μηνιαία εισφορά που έχουν επιλέξει κατά το έτος υποβολής αίτησης αναγνώρισης.
Για τους μισθωτούς δεν έχει επέλθει αλλαγή και η αναγνώριση πλασματικού χρόνου είναι όπως και πριν, δηλαδή με την εισφορά 20% επί του μικτού μηνιαίου μισθού. Το ελάχιστο ποσό για το κόστος εξαγοράς όσον αφορά τους μισθωτούς διαμορφώνεται στα 130 ευρώ το μήνα με βάση τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ (650Χ20%=130).
Για τους επαγγελματίες ο κάθε μήνας αναγνώρισης κοστίζει κατ’ ελάχιστο 155 ευρώ, που είναι η εισφορά τής πρώτης κατηγορίας, ενώ για τους αγρότες ο κάθε μήνας αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης για το 2021 κοστίζει 89 ευρώ.
Με το νέο σύστημα και τη θέσπιση των ελάχιστων ποσών εξαγοράς δεν θα ισχύουν στις περιπτώσεις πλασματικών ετών οι εκπτώσεις που έχουν ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων κατά την πληρωμή των τρεχουσών εισφορών τους.
Για παράδειγμα, όπως διευκρινίζεται σε εγκύκλιο του ΕΦΚΑ:
Οι νέοι κάτω 5ετίας ελεύθεροι επαγγελματίες, που πληρώνουν τακτική μηνιαία εισφορά με έκπτωση στα 93 ευρώ, δεν θα έχουν την έκπτωση αν θελήσουν να αναγνωρίσουν πλασματικό χρόνο και θα καταβάλουν την ελάχιστη εισφορά κλάδου σύνταξης με 155 ευρώ το μήνα.
Οι γυναίκες ελεύθεροι επαγγελματίες που αποκτούν παιδί και οι οποίες βάσει νόμου πληρώνουν τη μισή εισφορά για 12 μήνες, αν κάνουν αίτηση εξαγοράς πλασματικού χρόνου, θα πληρώσουν τον κάθε μήνα με το ελάχιστο ποσό των 155 ευρώ, παρότι η τακτική τους μηνιαία εισφορά λόγω μητρότητας μπορεί να είναι στα 77,5 ευρώ.
Το κόστος εξαγορών στις αναγνωρίσεις πλασματικών ετών ανά κατηγορία διαμορφώνεται ως εξής:
Μισθωτός (ασφαλισμένος του πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) υποβάλλει τον Απρίλιο 2021 αίτηση για αναγνώριση 12 μηνών ασφάλισης λόγω σπουδών. Οι ασφαλιστέες αποδοχές του για τον Μάρτιο 2021, που είχε πλήρη απασχόληση, είναι €2.500. Η εισφορά αναγνώρισης καθορίζεται σε €500 για κάθε μήνα αναγνώρισης (20% x €2.500) και το συνολικό ύψος της εξαγοράς ανέρχεται σε €6.000 (€500 x 12 αναγνωριζόμενοι μήνες).
Ελεύθερος επαγγελματίας, (ασφαλισμένος ΟΑΕΕ), που για το 2020 έχει επιλέξει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, υπέβαλε τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση τριών 3 ετών (36 μήνες) ασφάλισης λόγω σπουδών. Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε: 3 έτη x 12 μήνες x 236€ (μηνιαία εισφορά κλάδου σύνταξης 3ης κατηγορίας) = 8.496€.
Αγρότης που για το 2021 έχει επιλέξει τη 2η ασφαλιστική κατηγορία, με 107 ευρώ μηνιαία εισφορά κάνει αίτηση για αναγνώριση τριών 30 μηνών πλασματικού χρόνου. Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε 30 μήνες x 107€ = 3.210€.
Πλασματικά έτη με προαιρετική και διακοπή ασφάλισης
Το ποσό της ελάχιστης εισφοράς (155 ευρώ) θα πληρώνουν και οι ασφαλισμένοι σε καθεστώς προαιρετικής ασφάλισης για τις αναγνωρίσεις πλασματικού χρόνου.
Οσοι έχουν διακόψει την ασφάλιση αντιμετωπίζονται, κατά περίπτωση, ως εξής:
Εάν κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης είχαν ενεργή ασφάλιση που διέκοψαν το ίδιο έτος, τότε η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί της ασφαλιστικής κατηγορίας της επιλογής τους (με ελάχιστο τα 155 ευρώ το μήνα). Για παράδειγμα, πολιτικός μηχανικός, ασφαλισμένος στο ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία, διέκοψε την ασφάλιση τον Σεπτέμβριο του 2020 και υπέβαλε τον Νοέμβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου σπουδών ενός έτους (12 μήνες). Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε: 1 έτος x 12 μήνες x 155€ (μηνιαία εισφορά σύνταξης 1ης κατηγορίας) = 1.860€.
Εάν κατά το έτος υποβολής του αιτήματος δεν είχε προηγηθεί ασφάλιση, τότε επιλέγουν την κατηγορία που επιθυμούν με ελάχιστη την εισφορά των 155 ευρώ. Για παράδειγμα, γιατρός, ασφαλισμένος στο ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ, που έχει διακόψει την υποχρεωτική ασφάλιση τον Μάρτιο του 2018, υπέβαλε τον Οκτώβριο του 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου τέκνων δύο (2) ετών (24 μήνες). Ο εν λόγω ασφαλισμένος θα πρέπει να επιλέξει από τις ασφαλιστικές κατηγορίες των αυτοαπασχολούμενων, με ελάχιστη την 1η και εν συνεχεία θα υπολογιστεί το ποσό της εξαγοράς.
Στις περιπτώσεις που κατά το ίδιο έτος έχουν υποβληθεί περισσότερες από μία αιτήσεις αναγνώρισης χρόνου με εξαγορά, η μηνιαία εισφορά θα πρέπει να υπολογισθεί με την εισφορά της πρώτης αίτησης.
Για την παράλληλη ασφάλιση με μισθωτή και μη μισθωτή δραστηριότητα, οι οδηγίες για τις αναγνωρίσεις ετοιμάζονται αλλά σύμφωνα με πληροφορίες και εδώ θα γίνονται με βάση το ελάχιστο ποσό των 155 ευρώ το μήνα.