Τι προκαλούν οι αδενοϊοί, πώς ανιχνεύονται και πώς μπορεί κανείς να τους αντιμετωπίσει

Οι αδενοϊοί είναι μια οικογένεια ιών που μπορούν να προκαλέσουν μια ποικιλία από ασθένειες στους ανθρώπους από το κοινό κρυολόγημα μέχρι γαστροισοφαγικές λοιμώξεις και επιπεφυκίτιδα. Πρόσφατα οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν αυτούς τους ιούς ως βάση για αρκετά εμβόλια κατα της νόσου Covid -19 όπως αυτό της Johnson & Johnson και της AstraZeneca.
Υπάρχουν 88 τύποι αδενοϊού που μολύνουν τους ανθρώπους και αυτοί είναι ομαδοποιημένοι σε επτά διαφορετικές κατηγορίες σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports. Οι ιοί αυτοί δεν είναι εποχιακοί όπως ο ιός της γρίπης για παράδειγμα. Επίσης, οι ιοί αυτοί μολύνουν και σπονδυλωτά ζώα, συμπεριλαμβανομένων των θηλαστικών, των πτηνών, των ερπετών και ακόμη και κάποιων ψαριών σπανιότερα, σύμφωνα με μια έκθεση του 2019 στο περιοδικό FEBS Letters.
Στους ανθρώπους οι αδενοϊοί προκαλούν συχνά ήπια αναπνευστικά προβλήματα, ωστόσο κάποιες φορές προκαλούν και σοβαρή ασθένεια και εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα ειδικά σε άτομα με αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC).
Σύμφωνα με το News4health, δεν υπάρχουν διαθέσιμα για το ευρύ κοινό εμβόλια που προστατεύουν από τη λοίμωξη αυτή παρόλο που ένα τέτοιο εμβόλιο κάνουν κάποιες φορές στο στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ σύμφωνα με το CDC. Το εμβόλιο αυτό ωστόσο προστατεύει από 4 τύπους αδενοϊού, οι οποίοι έχουν αναγνωριστεί ως τύποι E και 7, οι οποίοι ανήκουν στην κατηγορία Β των αδενοϊών.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τους αδενοϊούς δηλαδή και για την δημιουργία άλλων εμβολίων όπως αυτό που δημιουργήθηκε για την προστασία κατά της νόσου Covid -19. Αυτοί οι τροποποιημένοι ιοί δεν επηρεάζουν πια τα ανθρώπινα κύτταρα, ωστόσο τα χρησιμοποιούν ως όχημα για το εμβόλιο ώστε να εισέλθουν στον οργανισμό.
Οι λοιμώξεις από αδενοϊό συχνά προκαλούν κοινό κρυολόγημα ή συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και ξηρό λαιμό σύμφωνα με το CDC. Επίσης, μπορεί να προκαλέσουν επιπεφυκίτιδα ή φλόγωση της μεμβράνης των βλεφάρων. Επίσης, μπορεί να προκαλέσουν και ουρολοίμωξη, φλεγμονή ή μόλυνση της ουροδόχου κύστης και ακόμη και νευρολογικές ασθένειες που επηρεάζουν το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο.
Πώς μεταδίδονται
Η μετάδοση συμβαίνει είτε μεταξύ των ατόμων που έχουν προσωπική επαφή όπως επίσης μέσω του αέρα όταν ένα μολυσμένο άτομο φταρνίζεται. Πιθανό είναι να μολυνθεί κανείς και από επιφάνειες που έχουν τον ιό όταν πιάσει κανείς το στόμα, τα μάτια ή τη μύτη του πριν πλύνει τα χέρια του. Σπανιότερα μπορεί να μολυνθεί κανείς από το νερό ή από κάποια πισίνα. Σε κάθε περίπτωση οι σωστοί κανόνες υγιεινής είναι πολύ σημαντικοί.
Οι λοιμώξεις αυτές μπορεί να διαγνωστούν με τη χρήση κλινικών τεστ που ανιχνεύουν τον ιό στο δείγμα του ασθενούς ή ανιχνεύουν κάποιες συγκεκριμένες ουσίες, τα αντιγόνα όπως αναφέρει το CDC. Συγκεκριμένα υπάρχουν τρεις διαγνωστικές μέθοδοι. Τεστ αντιγόνων, PCR τεστ και τεστ αίματος.
Η εμφάνιση των συμπτωμάτων μπορεί να ξεκινήσει εβδομάδες μετά τη μόλυνση και παρόλο που μπορεί να έχει βρεθεί κανείς θετικός στον αδενοϊό μπορεί να μην έχει ακόμα συμπτώματα. Η θεραπεία είναι συμπτωματική καθώς δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για αυτές τις περιπτώσεις. Η σιδοφοβίρη (cidofovir) έχει χρησιμοποιηθεί σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις αλλά δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να δείχνουν ότι μπορεί να βοηθήσει σύμφωνα πάντα με το CDC.
Μια έξαρση κρουσμάτων αδενοϊού στον στρατό των ΗΠΑ οδήγησε το Υπουργείο Άμυνας να ξεκινήσει τον εμβολιασμό του προσωπικού για δύο στελέχη του ιού το 1971 σύμφωνα με το Medscape. Ωστόσο το 1996 οι εμβολιασμοί σταμάτησαν λόγω οικονομικών προβλημάτων και τότε τα κρούσματα αυτά αυξήθηκαν. Η επαναφορά των εμβολιασμών αυτών ήρθε το 2011 σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα. Το εμβόλιο αυτό υπολογίζεται ότι προσταυτεύει από 15.000 διαφορετικές περιπτώσεις αδενοϊού, σύμφωνα με το Τμήμα Ανάπτυξης Ιατρικών Δραστηριοτήτων του Αμερικανικού Στρατού (.U.S. Army Medical Materiel Development Activity.)
Μια νεότερη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2018 πάντως στο Emerging Infectious Diseases ότι ο αδενοϊός προκαλεί λοιμώξεις και σε άτομα που δεν ανήκουν στο στρατιωτικό προσωπικό και ενδεχομένως το εμβόλιο αυτό να πρέπει να χορηγείται και σε ευάλωτους πληθυσμούς, σε υγειονομικούς και σε εστίες.
Σε κάθε περίπτωση οι αδενοϊοί χρησιμοποιούνται ως ιικοί φορείς σε εμβόλια. Το εμβόλιο της AstraZeneca περιλαμβάνει αδρανοποιημένο αδενοϊό που μολύνει χιμπατζήδες. Ο ιός αυτός τροποιείται ώστε να μην έχει τη δυνατότητα να αναπαραχθεί στα ανθρώπινα κύτταρα. Παρομοίως συμβαίνει με το εμβόλιο της AstraZeneca που περιλαμβάνει τον αδενοϊό Ad26.