Αυτό είναι το σχέδιο για φθηνότερο ρεύμα: Παράταση στην επιδότηση για δύο μήνες ακόμη - Νέο σύστημα από Ιούνιο

Στην παράταση του μέτρου των επιδοτήσεων ηλεκτρικής ενέργειας για ακόμη δύο μήνες –δηλαδή και για το δίμηνο Απριλίου, Μαίου- και στην ενεργοποίηση του νέου μηχανισμού απορρόφησης των μεγάλων ανατιμήσεων στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος από τον Ιούνιο, προσανατολίζεται η κυβέρνηση.
Τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος έχουν ετοιμάσει εναλλακτικά σενάρια για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ηλεκτρικής ενέργειας και οι πτυχές τους θα παρουσιαστούν στον πρωθυπουργό μέσα στα επόμενα 24ωρα.
Αποφάσεις δεν μπορούν να ληφθούν σε αυτή τη φάση καθώς οι… άγνωστοι στο τραπέζι είναι πολλοί. Το οικονομικό επιτελείο δεν έχει καν εικόνα για το πόσο δημοσιονομικό χώρο μπορεί να διαθέσει προκειμένου να χρηματοδοτήσει την επιχείρηση "φθηνότερο ρεύμα", ενώ πολλοί είναι οι αστάθμητοι παράγοντες και από το… μέτωπο των Βρυξελλών.
Τα δεδομένα της επιχείρησης "φθηνότερο ρεύμα" είναι τα εξής:1. Ο λόγος για τον οποίο παραμένουν σε εκρηκτικά επίπεδα οι τιμές του ρεύματος, είναι το φυσικό αέριο. Έτσι, όπως λειτουργεί το χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας, αυτός που προσφέρει την υψηλότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας (και συνήθως είναι αυτός που παράγει ρεύμα με φυσικό αέριο) είναι και αυτός που καθορίζει την τιμή με την οποία θα πληρωθούν όλοι οι παραγωγοί ενέργειας. Άρα, αν βρεθεί τρόπος να μειωθεί το κόστος παραγωγής ρεύματος με φυσικό αέριο, ουσιαστικά λύνεται το πρόβλημα.
2. Η τιμή του φυσικού αερίου, διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ (TTF). Σε αυτή την τιμή όμως, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει δυνατότητα παρέμβασης. Μόνο αν ληφθεί απόφαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσε να μπει όριο (πλαφόν) αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται ότι η Ευρώπη είναι διατεθειμένη να παρέμβει σε μια χρηματιστηριακή αγορά. Πολλές είναι οι χώρες που ανθίστανται με πρώτη την Γερμανία. Χωρίς παρέμβαση στην τιμή του φυσικού αερίου, είναι δεδομένο ότι όλες οι παρεμβάσεις θα έχουν πάντοτε έναν αστάθμητο παράγοντα που μπορεί να ρίξει κάθε προσπάθεια στα βράχια. Αυτός ο παράγοντας είναι η τιμή του φυσικού αερίου.
3. Το επόμενο στάδιο στο οποίο μπορεί να παρέμβει η κυβέρνηση είναι στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Τέτοιο σχέδιο υπάρχει. Ουσιαστικά, προβλέπει ότι κάθε φορά που το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα ξεπερνά ένα όριο που θα τεθεί, οι παραγωγοί αυτής της ενέργειας θα επιδοτούνται ώστε να διατηρήσουν χαμηλότερα τις τιμές. Αφού αυτοί που παράγουν ακριβότερα καθορίζουν τις τιμές για όλους, αν τους επιδοτήσεις, θα πέσει η τιμή χονδρικής του ρεύματος συνολικά. Μείωση της τιμής χονδρικής του ρεύματος σημαίνει και μείωση της λεγόμενης ρήτρας αναπροσαρμογής δηλαδή του παράγοντα που έχει τινάξει στον αέρα τους προϋπολογισμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ποιο είναι το πλεονέκτημα αυτής της πρότασης; Ότι η μείωση φτάνει σε όλους και όχι μόνο στα νοικοκυριά με κύρια κατοικία και όχι μόνο στα νοικοκυριά που καταναλώνουν έως 300 κιλοβατώρες τον μήνα. Ειδικά το όριο κατανάλωσης είναι πολύ σημαντικός παράγοντας καθώς τον Ιούλιο και τον Αύγουστο οι καταναλώσεις ρεύματος εκτοξεύονται στα υψηλότερα επίπεδα όλης της χρονιάς με αποτέλεσμα οι επιδοτήσεις έως και τις 300 κιλοβατώρες να μην αρκούν σε κανέναν.
Ποια είναι τα μειονεκτήματα της πρότασης; Λόγω του αστάθμητου παράγοντα του φυσικού αερίου κανείς δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το δημοσιονομικό κόστος αυτής της παρέμβασης. Υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος να τιναχθεί ο προϋπολογισμός στον αέρα, καθώς η κυβέρνηση θα κληθεί να αναλάβει μια οικονομική δέσμευση χωρίς να μπορεί να προϋπολογίσει ποιο θα είναι το κόστος. Υπάρχει και ένα δεύτερο μειονέκτημα.
Αν το όριο της κρατικής παρέμβασης μπει ψηλά, δεν είναι σίγουρο ότι τα φτωχότερα νοικοκυριά θα έχουν καλύτερη τύχη από αυτή που έχουν σήμερα με το καθεστώς των επιδοτήσεων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σήμερα, η ρήτρα αναπροσαρμογής "κοστίζει" στα νοικοκυριά 27 λεπτά ανά κιλοβατώρα. Από αυτά, το κράτος μέσω της επιδότησης δίνει πίσω τα 23 λεπτά. Φυσικά, αυτό ισχύει μόνο για τα νοικοκυριά που καταναλώνουν έως 300 κιλοβατώρες αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτά τα νοικοκυριά είναι πάνω από το 70% του συνόλου. Έτσι, με το υφιστάμενο καθεστώς, για τους 7 στους 10 η κρατική παρέμβαση απορροφά περίπου το 80% της επιβάρυνσης από τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Το νοικοκυριό επιβαρύνεται με 27 λεπτά, το κράτος δίνει τα 23 και η επιβάρυνση είναι 4 λεπτά. Αν πάμε σε οριζόντιο μηχανισμό και αποφασιστεί η κρατική παρέμβαση στην χονδρική να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε η τιμή χονδρικής του ρεύματος να μην ξεπερνά τα 150 ευρώ η μεγαβατώρα (σ.σ σήμερα είναι 250 ευρώ), τότε η ρήτρα αναπροσαρμογής θα διαμορφώνεται στα 15 λεπτά και δεν θα υπάρχει καμία περαιτέρω κρατική στήριξη,
4. Ακριβώς λόγω αυτού του προβλήματος, στο τραπέζι υπάρχει και ένα "υβριδικό" σύστημα. Να γίνει η οριζόντια παρέμβαση για να ωφεληθούν όλοι και στην συνέχεια να παραμείνει και μετά τον Ιούνιο ενεργό ένα σύστημα επιδοτήσεων όπως αυτό που εφαρμόζεται σήμερα για να ωφεληθούν τα φτωχότερα νοικοκυριά., Φυσικά και αυτή η παρέμβαση απαιτεί πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο ο οποίος δεν είναι σίγουρο ότι υπάρχει.
Γιατί η κυβέρνηση περιμένει την Ευρώπη; Πρώτον για να ξεκαθαρίσει αν υπάρχει πιθανότητα παρέμβασης στην τιμή του φυσικού αερίου και δεύτερον για να προκύψει αν θα δοθεί ευρωπαϊκό χρήμα είτε με τη μορφή δανείου είτε με τη μορφή επιδοτήσεων για να στηριχθούν παρεμβάσεις όπως αυτές που προαναφέρθηκαν. Η Σύνοδος Κορυφής είναι προγραμματισμένη για το τέλος Μαίου και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο προκρίνεται η λύση Απρίλιο και Μάιο να κινηθούμε με το υφιστάμενο καθεστώς επιδοτήσεων.