Σαν σήμερα 15 Ιουλίου, στρατιωτικό πραξικόπημα ανατρέπει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στην Κύπρο

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 15 Ιουλίου του 1974, όταν εκδηλώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα στην Κύπρο με στόχο την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
«Αλέξανδρος εισήχθη εις κλινικήν», με αυτό το άκρως απόρρητο κωδικοποιηµένο σήµα, η ηγεσία της χούντας των Αθηνών ενηµερωνόταν λίγα λεπτά πριν από τις 08:00 της 15ης Ιουλίου 1974 από τους συνδέσµους της στη Λευκωσία ότι ετίθετο σε εφαρµογή το σχεδιασµένο από καιρό πραξικόπηµα κατά του λαοφιλούς 61χρονου Προέδρου της Κυπριακής Δηµοκρατίας και Αρχιεπισκόπου της Μεγαλονήσου, Μακαρίου Γ’.
Μέσα σε λίγα λεπτά τρεις µοίρες καταδροµών που αποτελούσαν τµήµα της Ελληνικής Δύναµης Κύπρου, δύο τάγµατα πεζικού της Εθνικής Φρουράς της Μεγαλονήσου στα οποία είχαν διεισδύσει από καιρό οι χουντικοί, µια επιλαρχία µέσων αρµάτων και µια επιλαρχία αναγνωρίσεως κατέλαβαν το Ραδιοφωνικό Ιδρυµα Κύπρου, τον Εθνικό Αερολιµένα Λευκωσίας, το Αρχηγείο της Αστυνοµίας, καίρια κυβερνητικά Γραφεία, το Κέντρο Τηλεπικοινωνιών και µια σειρά από νευραλγικά πόστα.
Το βάρος, όµως, δόθηκε αλλού, στο Προεδρικό Μέγαρο. Εκεί βρισκόταν από νωρίς το πρωί ο Μακάριος µε µια οµάδα µαθητών από την Αίγυπτο που πραγµατοποιούσε επίσκεψη στο γραφείο του. Έξω από το κτίριο είχαν εµφανιστεί δύο άρµατα µάχης τύπου Τ-34 µε τις κάννες των 8,2 µέτρων στραµµένες προς την είσοδο και δεκάδες πάνοπλοι καταδροµείς που ετοιµάζονταν να περικυκλώσουν το ιστορικό Μέγαρο. Ο Μακάριος φυγαδεύτηκε από την πίσω πόρτα του γραφείου του, που έβλεπε προς έναν ξηροπόταµο, πέρα από τον οποίο περνούσε δηµόσιος δρόµος.

Ο Μακάριος με τον βρετανό πρωθυπουργό Χάρολντ Ουίλσον.

«Ο Μακάριος είναι νεκρός»
Το κυπριακό ραδιόφωνο, που έχει καταληφθεί από τους χουντικούς, µεταδίδει ότι «η Εθνική Φρουρά επενέβη για να σταµατήσει τον αδελφοκτόνον πόλεµον. Αυτήν τη στιγµή είναι κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός»! Ο πολιτικός και θρησκευτικός ηγέτης της νήσου αναζητεί απεγνωσµένα τρόπο να επικοινωνήσει µε τον λαό του, να τους αποδείξει ότι είναι ζωντανός.

Ενημερώνεται ότι στην Πάφο υπάρχει ένας µικρός ραδιοφωνικός σταθµός. Ο Αρχιεπίσκοπος ηχογραφεί ένα µήνυµα που µεταδόθηκε µέσω του υποσταθµού του Κρατικού Ραδιοφώνου, κάνοντας τους πραξικοπηµατίες να «παγώσουν». Στο µεταξύ, σε αρκετές περιοχές µαίνονται σφοδρές µάχες µεταξύ της Εθνικής Φρουράς, που υποστηρίζεται από το ελληνικό δικτατορικό καθεστώς του ταξίαρχου Δηµήτρη Ιωαννίδη, και του κυβερνητικού στρατού της Κύπρου, ο οποίος δηλώνει πίστη στον Μακάριο. Μέχρι το τέλος της ηµέρας θα έχουν χάσει τη ζωή τους 91 άνδρες και θα έχουν τραυµατιστεί άλλοι 250.
Το ίδιο κιόλας µεσηµέρι της 15ης Ιουλίου, και ενώ η κατάσταση ακόµα ήταν ρευστή, ο ελεγχόµενος ραδιοσταθµός της Λευκωσίας ανήγγειλε µια είδηση που εξέπληξε πολλούς: Νέος «Πρόεδρος» της Κυπριακής Δηµοκρατίας ορκίστηκε ο 39χρονος Νικόλαος Σαµψών, δηµοσιογράφος και παλιός αγωνιστής της ΕΟΚΑ. Πέντε ημέρες αργότερα, το Σάββατο 20 Ιουλίου, η Τουρκία θα εισβάλλει στο νησί, µε τη στρατιωτική επιχείρηση να λαµβάνει την κωδική ονοµασία «Αττίλας». Οι ελληνικές δυνάµεις που έπρεπε να αποκρούσουν τους εισβολείς βρίσκονταν λόγω του πραξικοπήµατος σε άλλα σηµεία, κυνηγώντας τους µακαριακούς ή φυλάσσοντας κτίρια στη Λευκωσία...