ΙΝΕ/ΓΣΕΕ: Ο μικρός αριθμός των ΣΣΕ καθηλώνει τους μισθούς – Μόλις 17 κλαδικές υπογράφηκαν το 2022

Το στοίχημα της αύξησης των μισθών το οποίο προτάσσει η κυβέρνηση φαίνεται δύσκολο να κερδηθεί από τη στιγμή που ο αριθμός των εν ενεργεία κλαδικών συμβάσεων παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Σύμφωνα με την εικόνα που αποτυπώνεται στην ετήσια έκθεση του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία, μόλις 17 κλαδικές συμβάσεις υπογράφηκαν το 2022 εκ των οποίων οι 5 κηρύχθηκαν υποχρεωτικές σε πανελλαδική εμβέλεια. Από την άλλη πλευρά, υπογράφηκαν 217 επιχειρησιακές συμβάσεις από τις οποίες μόνο οι 80 προβλέπουν μισθολογικές αυξήσεις.
Σημαντικό εύρημα της έκθεσης είναι η μείωση της ανεργίας, η οποία όμως δεν οδήγησε στην αύξηση των μισθών. Τα τελευταία δύο χρόνια οι ονομαστικοί μισθοί στην Ελλάδα είχαν το περιθώριο να αυξηθούν σημαντικά, κατά 6,9% και 10,1% αντίστοιχα ανά έτος, χωρίς να μεταβάλουν τη διανομή εισοδήματος. Ωστόσο, ο πραγματικός μέσος μισθός παρουσίασε σημαντική μείωση, η οποία το 2022 έφτασε το 8,7% σε σχέση με το 2021. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε σε διανεμητικό κενό σε βάρος του κόσμου της εργασίας, της τάξης του 8,4% το 2021.
Ο σημαντικότερος λόγος καθήλωσης των μισθών είναι ο χαμηλός αριθμός των συλλογικών συμβάσεων παρά την έκδοση της κοινοτικής οδηγίας η οποία συστήνει στα κράτη μέλη των οποίων η κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις υπολείπεται του 70% των εργαζομένων, να εκπονήσουν σχέδιο δράσης με στόχο την αύξηση του αριθμού των ΣΣΕ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση κατά το 2022 υπογράφτηκαν 25 ΣΣΕ κλαδικού ή ομοιοεπαγγελματικού, εθνικού ή τοπικού χαρακτήρα. Από αυτές η μια σύμβαση αφορά την ανανέωση της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) του 2022, η οποία περιλαμβάνει μόνο θεσμικούς όρους, οι 16 είναι εθνικές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές και οι 8 είναι τοπικές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές. Επιπλέον, κατά ίδιο έτος υπογράφτηκαν 217 επιχειρησιακές ΣΣΕ.
Ως προς την κάλυψη των εργαζομένων από ΣΣΕ σε επιχειρησιακό επίπεδο, με βάση τις μηνιαίες εκθέσεις του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του 2022, οι 217 νέες επιχειρησιακές ΣΣΕ καλύπτουν 168.362 μισθωτούς. Η συντριπτική πλειονότητα των συμβάσεων αυτών, δηλαδή οι 137 επιχειρησιακές συμβάσεις (63%), οι τις αποδοχές ενώ οι υπόλοιπες 80 επιχειρησιακές συμβάσεις (27%) προβλέπουν μισθολογικές αυξήσεις και αφορούν 27.369 εργαζόμενους.
Σε κλαδικό και ομοιοεπαγγελματικο επίπεδο, κατά τη διάρκεια του 2022, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν σε ισχύ συνολικά 38 ΣΣΕ (μη συμπεριλαμβανομένης της ΕΓΣΣΕ). Δηλαδή, εκτός από τις 24 νέες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικες ΣΣΕ που υπογράφτηκαν το 2022, βρίσκονταν σε ισχύ επιπλέον 14 συλλογικές συμβάσεις παρελθόντων ετών (λόγω της δυνατότητας υπογραφής ΣΣΕ έως και τριετούς διάρκειας), οι οποιες ειχαν συναφθεί τα έτη 2019, 2020 και 2021 και εξακολουθούν να ισχύουν.
Οι 38 κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ που βρίσκονται σε ισχύ καλύπτουν δυνητικά και θεωρητικά περίπου 735.000 άτομα αριθμός ο οποίος αντιστοιχεί περί του 29% του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων.
Ωστόσο, είναι κρίσιμο να επισημανθεί ότι από αυτές μόνο 5 έχουν κηρυχθεί ως υποχρεωτικές στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου. ( ξενοδοχεία, τουρισμός, επισιτιστικά, αισθητικοί). Οι υπόλοιπες συμβάσεις είναι υποχρεωτικές μόνο για τα μέλη των συμβαλλομένων μελών, με αποτέλεσμα πολλοί εργοδότες να αρνούνται να τις εφαρμόσουν.