Δήμοι-πρόστιμα ΚΟΚ: Τι ισχύει με βεβαιώσεις & παραγραφές

Το ζήτημα του χρόνου παραγραφής της αξίωσης των Δήμων να προβαίνουν σε ταμειακή βεβαίωση χρηματικού ποσού που προέρχεται από πρόστιμο του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.) έχει διαχρονικά απασχολήσει τον Συνήγορο του Πολίτη.

Ήδη από το 2012, οι απόψεις της Αρχής αποτυπώθηκαν σε Πόρισμα που απηύθυνε στο Υπουργείο Εσωτερικών και στα συναρμόδια Υπουργεία, στο οποίο αναλύθηκε η διάσταση των απόψεων για το θέμα μεταξύ των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας (Συμβούλιο Επικρατείας και Άρειος Πάγος), καθώς και η διάσταση εξ αυτού του λόγου των απόψεων και των συναφών πρακτικών της Διοίκησης.
Η Αρχή εισηγήθηκε την ανάγκη σχετικής νομοθετικής ρύθμισης, με σκοπό την ενιαία αντιμετώπιση του ζητήματος, ώστε να μην παρατηρούνται αποκλίσεις στην πρακτική που ακολουθείται από τους Δήμους, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ανασφάλεια δικαίου. Οι ίδιες απόψεις διατυπώθηκαν και το έτος 2018, στο πλαίσιο Ειδικής Έκθεσης της Αρχής με τίτλο «Έσοδα Δήμων και Κράτος Δικαίου».
Κατόπιν σχετικών πρόσφατων νομοθετημάτων (ν. 5027/2023 και ν. 5043/2023), εκδόθηκε Εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή των ρυθμίσεων αυτών, στις οποίες υιοθετείται η πάγια θέση της Αρχής για την υποχρέωση των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού να προβαίνουν στη βεβαίωση των προστίμων του Κ.Ο.Κ. εντός τριών (3) μηνών, και πάντως όχι πέραν των τριών (3) ετών, από τη λήξη του έτους τέλεσης της παράβασης και κτήσης της έκθεσης βεβαίωσης παράβασης.
Λόγω του πλήθους των ερωτημάτων σχετικά με τους χρόνους βεβαίωσης και τη μη συμμόρφωση εκ μέρους ορισμένων Δήμων στις νέες ρυθμίσεις και οδηγίες, το Υπουργείο Εσωτερικών πρόσφατα (Φεβρουάριος 2024) απέστειλε και νεότερη Εγκύκλιο προς τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.
Στη νέα αυτή Εγκύκλιο διευκρινίζεται, εκ νέου και αναλυτικότερα, το ζήτημα της τριετούς αποσβεστικής προθεσμίας βεβαίωσης των προστίμων του Κ.Ο.Κ., και καλούνται οι Γραμματείς Αποκεντρωμένων Διοικήσεων να παρακολουθούν στενότερα την τήρηση της νομοθεσίας από τους δήμους.
Ο Συνήγορος εκφράζει την ικανοποίησή του για τις πρόσφατες εξελίξεις. Ωστόσο, διαπιστώνει ότι ορισμένοι Δήμοι εξακολουθούν να μην λαμβάνουν υπόψη τα νέα δεδομένα, γεγονός που υπαγορεύει την ανάγκη οι Γραμματείς των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, στο πλαίσιο του εποπτικού ρόλου τους, να ελέγχουν συστηματικά παρόμοια φαινόμενα αυθαίρετων πρακτικών, προκειμένου να εκλείψουν οριστικά οι περιπτώσεις άδικης ταλαιπωρίας των πολιτών που αυτές οι πρακτικές συνεπάγονται.