Κονδύλια για ναυαγοσώστες στο παρά 5, ενώ αυξάνονται οι πνιγμοί: Κίνδυνος να χαθούν «γαλάζιες σημαίες»

Στο παρά πέντε της έναρξης της τουριστικής περιόδου ψάχνει για ακόμα μία χρονιά η Ελλάδα ναυαγοσώστες για τις πολυάριθμες παραλίες της κι ας είναι μία από τις χώρες με τα περισσότερα χιλιόμετρα ακτογραμμής, αλλά και εκατοντάδες πνιγμούς κάθε χρόνο, ο αριθμός των οποίων αντί να μειώνεται, αυξάνεται.
Και μπορεί φέτος το κονδύλι που δικαιολόγησε το υπουργείο Εσωτερικών να είναι μεγαλύτερο από πέρυσι και να προσεγγίζει περισσότερο τα πραγματικά κόστη που προκύπτουν από τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, αλλά η κατανομή του έγινε μόλις πριν από μία εβδομάδα και ενώ μεσολαβούν οι αργίες του Πάσχα.
Αποτέλεσμα είναι η σεζόν να κινδυνεύει να αρχίσει χωρίς ναυαγοσωστική κάλυψη σε πολλούς δήμους, ενώ ορατή είναι και η απειλή να χαθούν αρκετές Γαλάζιες Σημαίες από τις ελληνικές ακτές, καθώς οι οργανωμένες και ασφαλείς παραλίες εντάσσονται στις προϋποθέσεις του θεσμού.
Το κονδύλι, το οποίο θα διατεθεί για φέτος ανέρχεται σε 15 εκατομμύρια ευρώ έναντι των 10 εκατ. πέρυσι. Παρά την αύξησή του, δεν καλύπτει το πλήρες κόστος της υπηρεσίας στο σύνολο των 143 δήμων με ακτές, το οποίο εκτιμάται σε 28,5 εκ. ευρώ. Πολλοί από τους διαγωνισμούς βρίσκονται σε εξέλιξη τις τελευταίες ημέρες και ενδέχεται οριακά να προλάβουν το χρονικό ορόσημο της 1ης Ιουνίου. Ωστόσο, για τους παραθαλάσσιους δήμους, οι οποίοι πρέπει να κάνουν διεθνείς διαγωνισμούς με προϋπολογισμούς άνω των 230.000 ευρώ, δηλαδή περίπου 30 δήμους από το σύνολο, τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά καθώς σε ένα μήνα από τώρα οι σταθμοί των ναυαγοσωστών θα πρέπει να είναι επανδρωμένοι, κάτι το οποίο θεωρείται μάλλον αδύνατο.
Το θέμα συζητήθηκε και στην τελευταία συνεδρίαση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) όπου αποφασίστηκε να σταλεί επιστολή στο υπουργείο. Τελικώς λίγα 24ωρα μετά, το ζήτημα των κονδυλίων λύθηκε και μένει να φανεί πόσοι από τους δήμους θα καταφέρουν να διεκπεραιώσουν τους απαραίτητους διαγωνισμούς εμπρόθεσμα.
«Τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά», επισημαίνει στο «Έθνος» ο δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και Α΄ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, προσθέτοντας ότι οι δήμαρχοι χωρίς να φέρουν ευθύνη, μπορεί να βρεθούν υπόλογοι έναντι της δικαιοσύνης. «Με τον νόμο που ψηφίστηκε για τους αιγιαλούς η υποχρέωσή μας ήρθε εγγύτερα. Αυτό σημαίνει ότι από την επόμενη περίοδο το λιμενικό θα μπορεί να κάνει ελέγχους και να κόβει διοικητικά και λοιπά πρόστιμα. Ταυτόχρονα είναι πολύ πιθανό να χαθούν γαλάζιες σημαίες, κάτι που θα υποβαθμίσει το τουριστικό προϊόν της χώρας».
Κι αυτό γιατί -όπως εξηγεί- οι έλεγχοι για τις Γαλάζιες Σημαίες γίνονται εντός του Μαΐου, σε χρόνο που οι περισσότεροι διαγωνισμοί δε θα έχουν τελεσφορήσει. Να σημειωθεί ότι αυτή δε θα είναι η πρώτη φορά που δήμοι χάνουν γαλάζια σημαία. Ο δήμος Παγγαίου, όπως επεσήμανε ο δήμαρχος Φίλιππος Αναστασιάδης, στη συνεδρίαση της ΚΕΔΕ, έχασε πέρυσι τέσσερεις Γαλάζιες Σημαίες γι' αυτόν το λόγο, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις δήμων από τους οποίους αφαιρέθηκαν Γαλάζιες Σημαίες, οι οποίες είχαν αρχικά δοθεί.
Οι υποχρεώσεις της νομοθεσίας
Σύμφωνα με τους δημάρχους, το Προεδρικό Διάταγμα 71/2020, το οποίο διέπει το ζήτημα της ναυαγοσωστικής κάλυψης, είναι εξαιρετικά αυστηρό με προβλέψεις που πολλαπλασιάζουν τα κόστη χωρίς απαραιτήτως να αυξάνουν τις δικλείδες ασφαλείας για τους λουόμενους.
Όπως αναφέρει ο κ. Κωνσταντέλλος, για το λόγο αυτό είχε συγκροτηθεί πριν από περίπου 1,5 χρόνο μία επιτροπή, η οποία θα επανεξέταζε το Π.Δ. χωρίς όμως έως σήμερα να έχει συγκληθεί ποτέ.
Αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με τους αιρετούς, να εξακολουθούν να ισχύουν οι προβλέψεις του και οι απαιτήσεις για εξοπλισμό με λέμβους και jet ski: «Η ναυαγοσωστική κάλυψη είναι πολύ ακριβή, την ώρα που το 95% των πνιγμών, βάσει των στοιχείων, συμβαίνουν από 0 – 40 μέτρα από την ακτή», επισημαίνει ο δήμαρχος 3Β.
Ένα δεύτερο πρόβλημα που εντοπίζουν οι δήμαρχοι είναι το γεγονός ότι για τη στελέχωση των ναυαγοσωστικών σταθμών πρέπει να απευθυνθούν σε εταιρίες και σχολές: «Δεν μπορείς να επανδρώσεις μεμονωμένα έναν πυργίσκο, διότι θεωρείται κατάτμηση. Επιπλέον, η νομοθεσία ορίζει ότι εάν απευθυνθείς σε σχολές ναυαγοσωστικής, την ευθύνη την έχουν αυτές, αλλά εάν όχι, η ευθύνη μένει στον δήμο. Οπότε η ίδια η νομοθεσία σε κατευθύνει σε αυτή τη λύση».
Σήμερα περίπου στο 1/3 των παραθαλάσσιων δήμων υπάρχει και δεύτερη βάρδια ναυαγοσώστη στις πολυσύχναστες παραλίες, η λίστα των οποίων καταρτίζεται από τριμελή επιτροπή, στην οποία μετέχουν εκπρόσωπος του λιμενικού, του δήμου και της υγειονομικής περιφέρειας. Ο αριθμός των παραλιών που θεωρούνται πολυσύχναστες φτάνει τις 675.
Υπενθυμίζεται ότι βάσει του Π.Δ. 71 του 2020:

• μειώθηκε στα 200 από 300 μέτρα η απόσταση μεταξύ δύο ναυαγοσωστικών σταθμών.
• Διαφοροποιήθηκε ο απαραίτητος εξοπλισμός, ο οποίος πλέον πρέπει να περιλαμβάνει λέμβους ακόμα και jet ski.
• Άλλαξε η σύνθεση της επιτροπής, η οποία επιλέγει τις πολυσύχναστες παραλίες που χρήζουν ναυαγοσωστικής κάλυψης και ο εκπρόσωπος της οικείας Περιφέρειας αντικαταστάθηκε από τοπικό ιατρό με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τους δημάρχους, αυτό να έχει οδηγήσει σε πολλαπλασιασμό των πολυσύχναστων παραλιών, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.

Αυστηρή η νομοθεσία, αλλά αυξάνονται οι πνιγμοί
Την ίδια στιγμή, η αυστηροποίηση της νομοθεσίας δεν έχει καταφέρει να μειώσει τους πνιγμούς στις ελληνικές θάλασσες. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων του Safe Water Sports, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας έχει πάνω από 13.500 χλμ. ακτογραμμής, εκατοντάδες άτομα πνίγονται κάθε χρόνο.
Μόνο το 2023 καταγράφηκαν 34 τραυματισμοί και 400 θανάσιμα ατυχήματα στις ελληνικές θάλασσες. Από τους 400 θανάτους, το 71% των θυμάτων ήταν άνδρες και το 29% γυναίκες. Το 83% αφορούσε άτομα άνω των 60 ετών, γι αυτό και ο Οργανισμός σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας, το Λιμενικό Σώμα, το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ πραγματοποιεί ενημερώσεις με συμβουλές ασφαλείας στο νερό για τα άτομα 3ης ηλικίας μέσα από μια ενημερωτική καμπάνια που τρέχει κάθε χρόνο με τηλεοπτικά σποτ και ενημερώσεις στα ΚΑΠΗ.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι από τους 400 θανάτους, οι 5 αφορούσαν ανήλικα παιδιά. Τα περισσότερα περιστατικά καταγράφηκαν τον μήνα Ιούλιο και οι ώρες με τους περισσότερους θανάτους ήταν 12 – 1 μ.μ.
Οι περισσότεροι θάνατοι καταγράφηκαν στην Περιφέρεια της Αττικής με σύνολο 69 και ακολουθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με 56 θανάτους.
Ο μέσος όρος των θανάτων της τελευταίας πενταετίας είναι 338, ενώ το 2022 ήταν μία ακόμα αρνητική χρονιά καθώς καταγράφηκαν 386 θανάσιμα ατυχήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων στη θάλασσα και 7 στα εσωτερικά ύδατα της χώρας (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κλπ.).