Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί και εγγραφή νηπίων αλλοδαπών

«Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά; Ετσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα»
Για την εγγραφή νηπίων αλλοδαπών γονέων από τρίτες χώρες στους Δημοτικούς Παιδικούς Σταθμούς, οι περισσότεροι δήμοι ζητούν «άδεια νόμιμης παραμονής στη χώρα σε ισχύ, όπως αυτή αποδεικνύεται από τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις ή αίτηση ανανέωσης». Αλλοι, όπως ο Δήμος Αιγάλεω, ζητούν «άδεια νόμιμης διαμονής του αιτούντος γονέα» και άλλοι, όπως ο Δήμος Βόλβης, «άδεια διαμονής σε ισχύ, γονέων και παιδιού». Οι περισσότεροι ως άδεια νόμιμης παραμονής εννοούν αυτή του αιτούντος γονέα, ενώ υπάρχουν αρκετοί που εννοούν την άδεια του γονέα αλλά και του παιδιού σωρευτικά.
Με το επιχείρημα της έλλειψης άδειας διαμονής του ανήλικου παιδιού, από τη μια αποθαρρύνονται αλλοδαποί γονείς που διαμένουν νόμιμα στη χώρα να υποβάλουν αίτηση εγγραφής των νηπίων τους, και από την άλλη απορρίπτονται αιτήσεις εγγραφής που υποβάλλονται σε δήμους και νομικά τους πρόσωπα, παρά το γεγονός ότι τα νήπια έχουν τα προβλεπόμενα από το νόμο δικαιολογητικά.
Αναφέρω την περίπτωση (υπάρχουν και άλλες) νηπίου σε δήμο της Μεσσηνίας, το οποίο και πέρυσι και φέτος δεν κατέστη δυνατό να εγγραφεί σε Παιδικό Σταθμό. Η δικαιολογία των υπευθύνων είναι ότι το νήπιο δεν έχει άδεια νόμιμης διαμονής στη χώρα, αν και η διοίκηση του νομικού προσώπου και η υπηρεσία, από τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά και την πραγματικότητα, γνωρίζουν ότι οι γονείς του νηπίου διαμένουν νόμιμα στη χώρα, είναι κάτοικοι κοινότητας της περιοχής για 15 περίπου χρόνια, ο μικρός γεννήθηκε στην Ελλάδα, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του φοίτησε στον ίδιο Παιδικό Σταθμό για δύο χρονιές και τώρα είναι μαθητής δημοτικού σχολείου...
Η προϋπόθεση της άδειας παραμονής των γονέων, και πολύ περισσότερο των νηπίων, για την εγγραφή σε Παιδικούς Σταθμούς δεν στηρίζεται σε καμία διάταξη. Υπήρχε στον Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας του 2002 και αφορούσε άδεια παραμονής των γονέων και όχι φυσικά των ανήλικων παιδιών, που ακολουθούν τους γονείς τους ούτως ή άλλως. Ο Πρότυπος Κανονισμός του 2002 έχει ήδη αντικατασταθεί με τον Κανονισμό του 2017, στον οποίο πουθενά δεν αναφέρεται ως προϋπόθεση η άδεια παραμονής στη χώρα. Προβλέπεται, αντίθετα, εγγραφή παιδιών ακόμα και «με ελλιπή δικαιολογητικά», εφόσον αυτά είναι αδύνατον να προσκομιστούν.
Το δικαίωμα των παιδιών στην κοινωνική μέριμνα και στην εκπαίδευση προστατεύεται στη χώρα μας, από ένα σύνολο διατάξεων, από το ίδιο το Σύνταγμα αλλά και μέσω της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ακόμα και όταν οι γονείς τους δεν διαμένουν νόμιμα στη χώρα.
Ειδικά ως προς τους ανήλικους αλλοδαπούς από τρίτες χώρες, ισχύουν ειδικές ρυθμίσεις που προβλέπουν την υποχρεωτική σχολική φοίτηση και την εγγραφή τους, ακόμη και χωρίς να προσκομίζονται δικαιολογητικά που απαιτούνται για την εγγραφή των Ελλήνων μαθητών, ακόμα και αν δεν έχει ρυθμιστεί η νόμιμη διαμονή τους στη χώρα (άρθρο 21, ν. 4251/2014).
Προβλέπεται, επίσης, η πρόσβασή τους στις μονάδες υγείας και στις δομές κοινωνικής στήριξης των ΟΤΑ, ακόμα και αν δεν έχουν νόμιμα εισέλθει και διαμένουν στη χώρα, και η δίωξη υπηρεσιών και φορέων που παραβαίνουν τα παραπάνω (άρθρο 26, ν. 4251/2014).
Οι ευνοϊκές αυτές ρυθμίσεις δεν είναι αυθαίρετες. Στηρίζονται στην εκτίμηση πως προέχει για τα παιδιά η πρόσβαση στο θεμελιώδες δικαίωμα της εκπαίδευσης και στις δομές κοινωνικής στήριξης των ΟΤΑ και όχι οι τυχόν ελλείψεις στα πιστοποιητικά εγγραφής τους, ακόμα και αν αυτά αφορούν στην απουσία άδειας διαμονής των γονέων. Και τούτο γιατί η μη συμμετοχή σε εκπαιδευτικές και κοινωνικές δομές εγκυμονεί κινδύνους για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.
Η άρνηση εγγραφής νηπίου που στερείται άδειας διαμονής, ενώ διαθέτουν οι γονείς του, είναι ενέργεια αντιπαιδαγωγική και πέραν του νόμου. Πλήττει το κοινωνικό πρόσωπο της αυτοδιοίκησης και αφήνει έκθετους τους δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα. Είναι αδιανόητο τα ίδια παιδιά, που «ανεξαρτήτως καθεστώτος παραμονής» γίνονται δεκτά στα νηπιαγωγεία, στα δημοτικά και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, να μην έχουν πρόσβαση στις δομές κοινωνικής μέριμνας, αγωγής και διαπαιδαγώγησης, όπως είναι οι Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί.
Το ΥΠΕΣ πρέπει να φροντίσει να εγγραφούν τα παιδιά που αυθαίρετα βρίσκονται εκτός παιδικών σταθμών, να επιστήσει την προσοχή στην τήρηση της νομιμότητας και να προτυποποιήσει τις διαδικασίες εγγραφής, ώστε να είναι σαφή τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και να περιοριστούν φαινόμενα «παραφωνιών».
Η ΚΕΔΕ οφείλει να ασχοληθεί με το θέμα, καθώς τέτοια περιστατικά θολώνουν, ενίοτε ακυρώνουν και σίγουρα αδικούν το κοινωνικό πρόσωπο των ΟΤΑ.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, που κάνει σπουδαία δουλειά για την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών και έχει συμβάλει στη σύνταξη του Πρότυπου Κανονισμού Λειτουργίας του 2017, να παρέμβει για την τήρησή του.
Οι εργαζόμενοι, τέλος, και οι αιρετοί των ΟΤΑ να αναλάβουμε τις δικές μας ευθύνες.

Του Δημήτρη Α. Δριμή
Δημοτικού Συμβούλου Τριφυλίας
Επικεφαλής της “Ανεξάρτητης
Δημοτικής Συνεργασίας”