Ακίνητα: Προς παράταση ο «παγωμένος» ΦΠΑ στην οικοδομή και το 2023

Την παράταση του «παγωμένου» ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα ακίνητα τουλάχιστον έως και το 2023 εξετάζουν στο υπουργείο Οικονομικών.
Με την εκτίναξη του κόστους κατασκευής να «ταρακουνάει» την οικοδομή, στο οικονομικό επιτελείο σκοπεύουν να βοηθήσουν τον κλάδο επεκτείνοντας την εφαρμογή του μέτρου, σε μια περίοδο που η κατασκευαστική δραστηριότητα χρειάζεται στήριξη.
Oπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς ακινήτων, που πιέζουν προς την κατεύθυνση διατήρησης του μέτρου, η αγορά έμεινε όρθια όλο το προηγούμενο διάστημα -και κυρίως κατά την πανδημία- λόγω της αναστολής του ΦΠΑ που αποτελεί βασικό σύμμαχο για όποιον θέλει να επενδύσει στην ελληνική κτηματαγορά.
Στο πλαίσιο αυτό στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν το ενδεχόμενο παράτασης της αναστολής του ΦΠΑ 24% σε όλα τα ακίνητα και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2022 που ολοκληρώνεται -βάσει όσων ισχύουν μέχρι σήμερα- το μέτρο.
Προς παράταση έως το τέλος του 2024
Oπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, οι αλλαγές στους κανόνες των συντελεστών ΦΠΑ που έχει αποφασίσει το Εcofin δίνουν τη δυνατότητα στην Ελλάδα να παρατείνει την αναστολή του ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων για ακόμη δύο χρόνια και συγκεκριμένα έως το τέλος του 2024.
Από την 1η Ιανουαρίου 2025, ανάλογα με τις δημοσιονομικές συνθήκες, η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει εάν θα εφαρμόσει στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών μειωμένο συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικό, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ (π.χ. Λουξεμβούργο).
Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ 24% επιβλήθηκε στις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2006 και αφορούσε ακίνητα με άδεια οικοδομής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, με εξαίρεση την αγορά πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση το 2019 αποφάσισε την αναστολή του ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, η οποία περιλαμβάνει τόσο περιπτώσεις νέων αδειών όσο και παλιές άδειες που εξεδόθησαν από 1ης Ιανουαρίου 2006.
Η αναστολή του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα έως και το τέλος του 2024 που σχεδιάζεται αναμένεται να στηρίξει την αγορά ακινήτων, η οποία καταγράφει ανοδική τροχιά τους τελευταίους μήνες, και να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από το εξωτερικό. Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει ότι «με αίτηση του υποκειμένου στον φόρο, κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση, αναστέλλεται, υποχρεωτικά μέχρι τις 31.12.2022, η εφαρμογή του ΦΠΑ στα ακίνητα και επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Η αναστολή αφορά το σύνολο των αδιάθετων παραπάνω ακινήτων του υποκειμένου. Μαζί με την αίτηση ο υποκείμενος υποβάλλει κατάσταση με τα αδιάθετα ακίνητα και το ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο κάθε ακίνητο προς διακανονισμό».
Επίσης, η απαλλαγή ισχύει και στην περίπτωση της αντιπαροχής όταν ο κατασκευαστής που υπόκειται στον φόρο, έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του ΦΠΑ καθώς η σχετική διάταξη ορίζει ότι «ειδικά για τις περιπτώσεις αντιπαροχής, η εργολαβία του υποκειμένου στο φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση προς τον οικοπεδούχο, δεν υπάγεται στον φόρο όταν ο υποκείμενος κατασκευαστής έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του φόρου».
Αναπτύσσεται η αγορά ακινήτων
Παρά τον αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, η αγορά οικιστικών ακινήτων επέδειξε ανθεκτικότητα, με τις τιμές να παραμένουν σε ανοδική πορεία και τον ετήσιο ρυθμό αύξησής τους να επιταχύνει εκ νέου από το πρώτο τρίμηνο του 2021 και μετά.
Από το 2018 και έως το 2021, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν σωρευτικά κατά περίπου 20%, ανακτώντας εν μέρει τις απώλειες από την παρατεταμένη πτωτική πορεία της περιόδου 2009-2017 της τάξης του 40%. Η ραγδαία άνοδος των τιμών των οικιστικών ακινήτων τα δύο τελευταία έτη (2020: 4,5%, 2021: 7,4%) συνδυάστηκε με τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε κατοικίες (2020: 14,6%, 2021: 26,5%) και της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας (2020: 5,9%, 2021: 45,9%), σε όρους όγκου (m3).
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η αγορά οικιστικών ακινήτων διατηρεί την ισχυρή δυναμική της, με τον δείκτη τιμών διαμερισμάτων να καταγράφει σημαντική άνοδο σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του έτους (8,6%).
Οι θετικές προοπτικές της αγοράς ακινήτων διαφαίνονται και από την ισχυρή άνοδο των επενδύσεων για κατοικίες κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 18,6% σε ετήσια βάση, καθώς και από την άνοδο του όγκου ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητος κατά 13,8% σε ετήσια βάση.