Σαν σήμερα 11/9, «Τσουνάμι» αγανάκτησης από Λέσβο και Χίο «πνίγει» τον βασιλιά Κωνσταντίνο και οδηγεί τους Έξι στον θάνατο

Μια μέρα σαν σήμερα, 11 Σεπτεμβρίου του 1922, από τα νησιά Χίο και Λέσβο ξεσπά το κύμα της αγανάκτησης για τη Μικρασιατική Καταστροφή εν είδει επανάστασης! Το «τσουνάμι» που προέκυψε παρέσυρε τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ο οποίος έφυγε στην Ιταλία και έφερε την Κυβέρνηση της ήττας στο εδώλιο (Δίκη των Έξι), όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Δύο ήταν οι αρχικοί πυρήνες της Επανάστασης, ασύνδετοι μεταξύ τους: τα πεζοπόρα τμήματα του στρατού που είχαν διασωθεί από την Μικρασιατική Καταστροφή και στρατωνίζονταν στην Λέσβο υπό τον Στυλιανό Γονατά και στρατιωτικές δυνάμεις υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα που βρίσκονταν στη Χίο. Οι δύο αυτοί βασικοί πυρήνες συνδέθηκαν μεταξύ τους, προσεταιρίστηκαν δύναμη του στόλου υπό τον αντιπλοίαρχο Δημήτριο Φωκά και… έστρεψαν τις κάννες τους προς την Αθήνα.
Νωρίς το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου και όταν ο Στυλιανός Γονατάς ενημερώθηκε ότι όλα πήγαιναν κατ’ ευχήν συνέταξε προκήρυξη προς τον ελληνικό λαό, τον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, τον Βασιλιά, τον Διάδοχο και τον Πρόεδρο της Κυβερνήσης. Με την επιστολή, οι Επαναστάτες, απαιτούσαν: την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου υπέρ του Διαδόχου, την άμεση διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, σχηματισμό κυβέρνησης που να εμπνέει εμπιστοσύνη στην Αντάτ και άμεση ενίσχυση του θρακικού μετώπου.

Οι Επαναστάτες Πλαστήρας και Γονατάς στη Μουσουνίτσα. 

Πίσω εικονίζεται ο Γεώργιος Παπανδρέου.

Ο Μάυρος Καβαλάρης στην Αθήνα
Δυο μέρες μετά, στις 13 Σεπτεμβρίου, οι κάτοικοι της πρωτεύουσας πληροφορήθηκαν από προκηρύξεις που ρίχθηκαν από αεροπλάνο την έκρηξη της επανάστασης στη Χίο και τη Λέσβο ακολούθησε κύμα φημών και διαδόσεων. Μάλιστα μέχρι και το μεσημέρι η κατάσταση εξακολουθούσε να είναι συγκεχυμένη ακόμα και ανάμεσα στους επίσημους κύκλους των Αθηνών!
Στις 13 Σεπτεμβρίου οι στρατιωτικές δυνάμεις των επαναστατών αποβιβάστηκαν στο Λαύριο. Ο Πλαστήρας, ο αγαπημένος Μαύρος Καβαλάρης των προσφύγων κάλπαζε προς την εξουσία. Την επομένη ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’, καταλαβαίνοντας την κρισιμότητα της κατάστασης παραιτήθηκε και έφυγε για την Ιταλία, όπου και πέθανε τέσσερις μήνες μετά. Βασιλιάς ενθρονίστηκε ο διάδοχος Γεώργιος Β’, γιος του Κωνσταντίνου.
Ανήμερα του Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου τα επαναστατικά στρατεύματα μπήκαν στην Αθήνα και δυο μέρες μετά σχηματίστηκε Κυβέρνηση υπό την προεδρία του νομικού Σωτηρίου Κροκιδά. Ουσιαστικά την Κυβέρνηση Κροκιδά, εξουσίαζε η Επαναστατική Επιτροπή, που ανέθεσε τη διεθνή εκπροσώπηση της Χώρας στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Κροκιδά διεξήχθη το μεγαλύτερο μέρος της Δίκης των Έξι. Ο Κροκιδάς παραιτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1922 γιατί διαφώνησε με την επικείμενη εκτέλεση των Έξι.