Η επέτειος της εισόδου της Ελλάδας στον πόλεμο «γιορτάστηκε» στο κεντρικό κτήριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών μια μέρα πριν. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, καθηγητής της φιλοσοφίας του δικαίου στη Νομική σχολή Αθηνών (μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας), αρνήθηκε να διδάξει την ημέρα της επετείου με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο!
Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσάτσος: «Την Παρασκευή το πρωί 24 Οκτωβρίου 1941 τοιχοκόλλησα την ακόλουθη ανακοίνωση: «Την Τρίτη 28η Οκτωβρίου κωλύομαι να διδάξω» υπογραφή ολόγραφη: Κωνσταντίνος Τσάτσος. Την ανακοίνωση αυτή την έκανα όταν πληροφορήθηκα ότι είταν επιθυμία των φοιτητών με την αποχή από τα μαθήματα να φανερώσουν την ζωντανή παρουσία στη μνήμη τους της περυσινής 28 Οκτωβρίου. Μου φάνηκε αλήθεια ο πιο σεμνός τρόπος να εορταστεί χωρίς προκλητικότητα και με αξιοπρέπεια ημέρα αυτή. Τη Δευτέρα 27 Οκτωβρίου στις δύο παρά τέταρτο με πήρε ο γραμματεύς του Πανεπιστημίου για να μου διαβιβάσει την εντολή του πρυτάνεως την Τρίτη πρωί (28 Οκτωβρίου) να κάνω μάθημα και αν οι φοιτητές προβούν σε εκδηλώσεις να εγκαταλείψω την αίθουσα. Απάντησα αμέσως ότι αύριο δεν θεωρώ πρέπον να γίνει μάθημα και παρακούω τις διαταγές της Πρυτανείας, αναλαμβάνοντας όλες τις ευθύνες της ανυπακοής μου αυτής.
«Ζήτω η Ελλάς»
»Σε λίγα λεπτά με ξαναπαίρνει στο τηλέφωνο και μου επαναλαμβάνει την εντολή της Πρυτανείας λέγοντάς μου ότι να μην κάνω μάθημα μόνο αν δω ότι θορυβούν οι φοιτητές. Απάντησα τότε, ότι δεν θα μπορέσω να φανώ δειλότερος από τους φοιτητές. Στις τρεις είχα φροντιστήριο. Η αίθουσα του Κεντρικού Αμφιθεάτρου, όπου θα δίδασκα, είταν ασφυκτικά γεμάτη και τα παιδιά με μεγάλες εκδηλώσεις περίμεναν να τους μιλήσω. Απάνω από 500 όρθιοι όλοι, μόλις μπήκα χειροκρότησαν επί πολλά λεπτά της ώρας. Τα χέρια μου τρέμαν. Αμέσως ύστερα ψάλανε τον εθνικό ύμνο με στεντόρεια φωνή, αλλά με συγκίνηση και με τέλεια- έτσι την αισθάνθηκα- ακρίβεια και με μέτρο. Στο τέλος φώναξαν τα παιδιά «Ζήτω η Ελλάς». Ύστερα έγινε ησυχία και είπα στα παιδιά-μέσα σε απόλυτη σιγή-αυτά τα λόγια πάνω κάτω. Η φωνή θεληματικά ήταν πολύ ήσυχη και συγκινημένη».
Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος.
«Να τα καρπωθήτε και να τα αξιοποιήσετε»
Και ανάμεσα στα άλλα ο Κωνσταντίνος Τσάτσος είχε πει: «… Συχνά μέσα στους αγώνες αυτούς η χώρα ολόκληρη κατακτιόταν και φαίνουνταν σαν να έσβυσε για πάντα πια το μεγάλο γένος. Και όμως μέσα από την τέφρα αναζούσε πάντα ξανά ο φοίνικας της ψυχής μας, με τις ίδιες αρετές, τις ίδιες δυνάμεις και τις ίδιες κακίες και αρχίζει ξανά η εθνική ζωή προς καινούργια πεπρωμένα. Ό,τι τόσες φορές συνέβηκε στους αιώνες, γιατί να αμφιβάλλουμε πως θα συμβεί και τώρα;…. Όσα κατάκτησαν αυτοί που κοιμούνται στα χιόνια της Αλβανίας, αυτοί που γυρίζουν χωρίς πόδια, χωρίς χέρια και χωρίς μάτια στους δρόμους, εσείς θα’χετε την τιμή και την ευτυχία να τα καρπωθήτε και να τα αξιοποιήσετε. Γι’ αυτό η θέση της γενιάς σας θα είναι σημαντική».
Αυτά- και άλλα πολλά- είπε ο καθηγητής Τσάτσος, καταχειροκροτήθηκε και αποχώρησε συγκινημένος. Λίγες ώρες μετά ο Κωνσταντίνος Τσάτσος φυγαδεύτηκε για να μην συλληφθεί· την επομένη παύτηκε από καθηγητής Πανεπιστήμιο. Επίσης το ΕΑΜ και το ΚΚΕ γιόρτασαν την επέτειο με συγκεντρώσεις σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Τη νύχτα 27 προς 28 Οκτωβρίου, ψηλά στον Υμηττό άναψαν βεγγαλικά και μέσα στο σκοτάδι άστραψε η επιγραφή «ΕΑΜ» και κάτω από αυτήν η ιστορική ημερομηνία: 28 Οκτώβρη 1940. στο Σύνταγμα έγινε μεγάλη συγκέντρωση, που, σύμφωνα με μαρτυρίες, βρίσκονταν σ' αυτή πάνω από 5.000 άτομα. Κατατέθηκαν στεφάνια στον Άγνωστο Στρατιώτη και ακούστηκαν συνθήματα. Αρχικά, οι δυνάμεις Κατοχής δεν τόλμησαν να επέμβουν. Ωστόσο, όταν κατέφθασαν καραμπινιέροι επιχειρήθηκε διάλυση της συγκέντρωσης. Την επομένη, 29 Οκτωβρίου- με οργανωτή το ΕΑΜ- έγινε πορεία αναπήρων του Ελληνοϊταλικού Πολέμου που κατέληξε στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Η γενιά των φοιτητών που έζησε τον πόλεμο του ’40- δυστυχώς- έμελλε να ζήσει, λίγα χρόνια μετά, και έναν σκληρότερο και απεχθέστερο, τον Εμφύλιο. Κι’ όμως «μέσα από την τέφρα αναζούσε πάντα ξανά ο φοίνικας της ψυχής μας»!
«Να τα καρπωθήτε και να τα αξιοποιήσετε»
Και ανάμεσα στα άλλα ο Κωνσταντίνος Τσάτσος είχε πει: «… Συχνά μέσα στους αγώνες αυτούς η χώρα ολόκληρη κατακτιόταν και φαίνουνταν σαν να έσβυσε για πάντα πια το μεγάλο γένος. Και όμως μέσα από την τέφρα αναζούσε πάντα ξανά ο φοίνικας της ψυχής μας, με τις ίδιες αρετές, τις ίδιες δυνάμεις και τις ίδιες κακίες και αρχίζει ξανά η εθνική ζωή προς καινούργια πεπρωμένα. Ό,τι τόσες φορές συνέβηκε στους αιώνες, γιατί να αμφιβάλλουμε πως θα συμβεί και τώρα;…. Όσα κατάκτησαν αυτοί που κοιμούνται στα χιόνια της Αλβανίας, αυτοί που γυρίζουν χωρίς πόδια, χωρίς χέρια και χωρίς μάτια στους δρόμους, εσείς θα’χετε την τιμή και την ευτυχία να τα καρπωθήτε και να τα αξιοποιήσετε. Γι’ αυτό η θέση της γενιάς σας θα είναι σημαντική».
Αυτά- και άλλα πολλά- είπε ο καθηγητής Τσάτσος, καταχειροκροτήθηκε και αποχώρησε συγκινημένος. Λίγες ώρες μετά ο Κωνσταντίνος Τσάτσος φυγαδεύτηκε για να μην συλληφθεί· την επομένη παύτηκε από καθηγητής Πανεπιστήμιο. Επίσης το ΕΑΜ και το ΚΚΕ γιόρτασαν την επέτειο με συγκεντρώσεις σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Τη νύχτα 27 προς 28 Οκτωβρίου, ψηλά στον Υμηττό άναψαν βεγγαλικά και μέσα στο σκοτάδι άστραψε η επιγραφή «ΕΑΜ» και κάτω από αυτήν η ιστορική ημερομηνία: 28 Οκτώβρη 1940. στο Σύνταγμα έγινε μεγάλη συγκέντρωση, που, σύμφωνα με μαρτυρίες, βρίσκονταν σ' αυτή πάνω από 5.000 άτομα. Κατατέθηκαν στεφάνια στον Άγνωστο Στρατιώτη και ακούστηκαν συνθήματα. Αρχικά, οι δυνάμεις Κατοχής δεν τόλμησαν να επέμβουν. Ωστόσο, όταν κατέφθασαν καραμπινιέροι επιχειρήθηκε διάλυση της συγκέντρωσης. Την επομένη, 29 Οκτωβρίου- με οργανωτή το ΕΑΜ- έγινε πορεία αναπήρων του Ελληνοϊταλικού Πολέμου που κατέληξε στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Η γενιά των φοιτητών που έζησε τον πόλεμο του ’40- δυστυχώς- έμελλε να ζήσει, λίγα χρόνια μετά, και έναν σκληρότερο και απεχθέστερο, τον Εμφύλιο. Κι’ όμως «μέσα από την τέφρα αναζούσε πάντα ξανά ο φοίνικας της ψυχής μας»!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια
Δεν βρέθηκαν σχόλια γι'αυτό το άρθρο.
Γίνε ο πρώτος που θα σχολιάσει το άρθρο χρησιμοποιώντας την παρακάτω φόρμα