Λάτρευε την Ελλάδα, την Κάλλας και την Μπέλλου

Σαν Σ Η Μ Ε Ρ Α το 1989 – πριν 30 χρόνια - πέθανε ο Γιάννης Τσαρούχης.
Οι ατάκες του υπήρξαν συγκλονιστικές, το έργο του ακόμα πιο μεγάλο και το δηλητηριώδες χιούμορ του έμεινε στην ιστορία. Οι πίνακές του απεικονίζουν αφομοιωμένα πολλά λαϊκά και λαογραφικά στοιχεία της Ελλάδας, των λαϊκών ανθρώπων, των νεοκλασικών κτιρίων και του λιμανιού του Πειραιά.

Το έργο του είναι τεράστιο, οι ατάκες του υπήρξαν συγκλονιστικές και το δηλητηριώδες χιούμορ του έμεινε στην ιστορία. Οι πίνακές του απεικονίζουν αφομοιωμένα πολλά λαϊκά και λαογραφικά στοιχεία της Ελλάδας, των λαϊκών ανθρώπων, των νεοκλασικών κτιρίων και του λιμανιού του Πειραιά.
Ο Γιάννης Τσαρούχης, γεννήθηκε στον Πειραιά στις 13 Ιανουαρίου του 1910και τα πρώτα του έργα τα εξέθεσε το 1929 (19 ετών), στο “Άσυλο Τέχνης”.


Η επιτυχία που σημείωσε τον οδήγησε στη συνέχεια να φοιτήσει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου με καθηγητές τους Ιακωβίδη, Βικάτο και Παρθένη. Παράλληλα μαθήτευσε κοντά στον Κόντογλου ο οποίος τον μύησε στην Βυζαντινή αγιογραφία, ενώ μελέτησε και την λαϊκή αρχιτεκτονική. Ήταν από τους πρωτοστάτες στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης.

Την διετία 1935-1936, επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη, το Παρίσι και την Ιταλία, μπήκε στα μεγαλύτερα μουσεία και ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης και του Ιμπρεσιονισμού καθώς και με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής του. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε τον Henri Matisse που τον επηρέασε σε καταλυτικό βαθμό.

Μέρος των παιδικών του χρόνων (1920-1925), το ανήσυχο παιδί με το αστραφτερό βλέμμα, το πέρασε στην πολυτελή έπαυλη της οικογενείας Μεταξά, κοντά στη θεία του Δέσποινα Μεταξά, η οποία ήταν αδερφή της μητέρας του. Παρότι η οικογένεια Τσαρούχη μετακόμισε το 1927 στην Αθήνα, ο Πειραιάς ρίζωσε βαθιά μέσα στον καλλιτέχνη, τόσο για το μεγαλοαστικό περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε και τον επηρέασε καλλιτεχνικά, όσο και για τις φτωχές λαϊκές συνοικίες όπου συχνά πραγματοποιούσε αποδράσεις κατά τα παιδικά του χρόνια.

Το 1938, δύο χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στηνΑθήνα με έργα που παρουσίαζαν ιδιαίτερη προσωπικότητα που εξήραν οι τότε τεχνοκριτικοί και δημοσιογράφοι. Το 1940 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. 
Στα χρόνια της Κατοχής, ίδρυσε μια ιδιωτική σχολή ζωγραφικής, όπου φοίτησαν για μικρό χρονικό διάστημα αρκετοί νέοι, που αργότερα έγιναν δόκιμοι ζωγράφοι. Μετά την απελευθέρωση, το 1947, πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το 1950 ξαναπήγε στο Παρίσι όπου ένα χρόνο μετά, το 1951 εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο, ενώ το 1953 υπέγραψε συμβόλαιο με τη γκαλερί του Αλέξανδρου Ιόλα στην Νέα Υόρκη.
Όταν το 1967 έγινε δικτατορία, οΓιάννης Τσαρούχηςεγκαταστάθηκε στο Παρίσι.
Το 1982 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Γιάννη Τσαρούχη στο Μαρούσι, στο σπίτι του καλλιτέχνη, που σχεδίασε ο ίδιος και το μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου….
Ο νεαρός κομπάρσος Αθανάσιος Τσίρος, ήταν ένα από τα μοντέλα του, και δεξιά σχέδιο του για τους Ὀρνιθες
Παράλληλα με τη ζωγραφική ο Γιάννης Τσαρούχης ασχολήθηκε και με το θέατρο σχεδιάζοντας σκηνικά και κοστούμια, που αρκετά απ’ αυτά άφησαν εποχή, όπως οι Όρνιθες που έκανε για το θέατρο Τέχνης. 
Γενικά στο έργο του Γιάννη Τσαρούχη εκφράζεται κυρίως η χαρά και το θαύμα της ζωής. Προσπάθησε να ισορροπήσει τις μεγάλες παραδόσεις και να συλλάβει τις αιώνιες καλλιτεχνικές αξίες. Θεωρείται από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους με διεθνή προβολή.
Ο Γιάννης Τσαρούχης πέθανε στις 20 Ιουλίου του 1989, και θρήνησε όλη η Ελλάδα και η καλλιτεχνική οικογένεια της χώρας.



Μια έξοχη φωτογραφία αστυνομικών που χαζεύουν έξω από την γκαλερί Ζουμπουλάκη, τον ολόσωμο ναύτη του Τσαρούχη



Ζωγραφίζοντας την δική του εκδοχή για τον Άγιο Σεβαστιανό

“Στην Ελλάδα ζούμε πολυτελέστερα απ’ όσο μας επιτρέπουν τα μέσα μας, πέρα από τις οικονομικές μας δυνατότητες και τις ψυχικές μας ικανότητες. Αυτό ήδη μας δημιουργεί προβλήματα και θα μας προξενήσει μεγάλο κακό.”



Όταν το 1977 είχε ανεβάσει τις Τρωάδες σε ένα πάρκινγκ στην οδό Σίνα, την ημέρα που πέθανε η Κάλας, ανέβηκε ο ίδιος στην σκηνή και είπε: «Σας αναγγέλλω με μεγάλη θλίψη ότι η Mαρία Kάλλας πέθανε. Ήταν μια θεά και θα μείνει αθάνατη. Αλλά μην ξεχνούμε ποτέ ότι η καχεκτική ελληνική Λυρική Σκηνή τη βρήκε ανεπαρκή και την ανάγκασε να φύγει από την Ελλάδα».



Μαρία Κάλας, Αλέξης Μινωτής και Γιάννης Τσαρούχης στην Επίδαυρο. Μήδεια(1958)



Τρελαινόταν για τους ναύτες. Δεξιά το πορτραίτο του φίλου μας Τάσου Μελετόπουλου, που υπηρέτησε στο ναυτικό, και που ο Τσαρούχης επέμενε να του ποζάρει με την στολή.

“Αρετές μας είναι τα ελαττώματά μας που τα παραδεχτήκαμε.”



Μια σπάνια φωτογραφία. Ο Τσαρούχης ζωγραφίζει τον Βαγγέλη Παπαθανασίου στο φως του δειλινού. Και δεξιά φωτογραφία αφιερωμένη στον Ντίνο Πετράτο.

Νίκος Μουρατίδης, nikosonline