Αξιολόγηση υπαλλήλων: Οι δύο «ταχύτητες», τα «πριμ» και η «παγίδα» -Τι έρχεται το 2022

Μεγάλες αλλαγές στο σύστημα αξιολόγησης δημοσίων υπαλλήλων φέρνει η νέα χρόνια. Η προωθούμενη νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Εσωτερικών έχει παρουσιαστεί και έχει λάβει το «πράσινο φως» για περαιτέρω ενέργειες από το υπουργικό συμβούλιο και τον πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με το σχετικό χρονοδιάγραμμα, το νομοσχέδιο υπολογίζεται να αναρτηθεί προς δημόσια διαβούλευση στο πρώτο τρίμηνο του 2022 –πολύ πιθανό και μέχρι τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με πληροφορίες της aftodioikisi – ενώ πρώτα θα τεθεί επί τάπητος σε συνάντηση που θα έχει ο υπουργός Εσωτερικών με την ΑΔΕΔΥ, σύμφωνα με δέσμευση του Μάκη Βορίδη στο ανώτατο συνδικαλιστικό όργανο των δημοσίων υπαλλήλων.
Καταργείται η ατομική αξιολόγηση
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, το νέο πλαίσιο φέρνει ριζικές αλλαγές στην αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Αρχικά, το νέο σύστημα δεν αφορά όλο το δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό και, ως πνεύμα, καταργεί την ατομικού χαρακτήρα αξιολόγηση. «Φεύγει» η αξιολόγηση από τις κατώτερες βαθμίδες υπαλληλικού προσωπικού και επικεντρώνεται στις ανώτερες βαθμίδες και κυρίως στα στελέχη του δημοσίου τομέα, τα οποία θα αξιολογούνται στη βάση των στόχων που καταγράφονται στα ετήσια σχέδια δράσης (στοχοθεσία) που συντάσσονται στο τέλος κάθε έτους.
Οι υπό αξιολόγηση υπάλληλοι των ανώτερων βαθμίδων ιεραρχίας υπολογίζονται σε 220.000. Θα αξιολογούνται από τους προϊστάμενους της αμέσως επόμενης ιεραρχικής βαθμίδας (π.χ. ο τμηματάρχης θα αξιολογείται από τον διευθυντή, ο τελευταίος από τον γενικό διευθυντή και αυτός από τον υπηρεσιακό γραμματέα), στο κατά πόσο οι υπηρεσίες στις οποίες προΐστανται επιτυγχάνουν τους στόχους των ετήσιων σχεδίων δράσης, ενώ δεν θα υπάρχει η λεγόμενη «αμφίδρομη» αξιολόγηση –σύμφωνα με τις προβλέψεις προηγούμενων νομοθετημάτων- με την οποία οι προϊστάμενοι αξιολογούνταν από τους υφισταμένους τους.
Τα «πριμ»
Οι κρινόμενοι ως «άριστοι» υπάλληλοι-στελέχη θα επιβραβεύονται με χρηματικό «μπόνους» αλλά και άλλα «πριμ». Καταρχάς, έχουν εξασφαλιστεί περίπου 10 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την χορήγηση των χρηματικών «μπόνους», μια επιβράβευση που προς το παρόν είναι άγνωστο πόσο θα διαρκέσει, καθώς η «πηγή» χρηματοδότησης δεν προέρχεται από ένα σταθερό κρατικό πόρο, αλλά και ποιο θα είναι το ύψος της ανά στέλεχος. Κατά ορισμένες πηγές, εξετάζεται ακόμη αν το οικονομικό μπόνους θα είναι πιλοτικού ή μόνιμου χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση δεν θα επιδιωχθεί κάποια «δημοσιονομική ουδετερότητα», δηλαδή τα προς χορήγηση μπόνους δεν θα αφαιρεθούν από τις μισθολογικές αποδοχές άλλων υπαλλήλους
Επιπλέον, εξετάζονται από το υπουργείο και άλλες μορφές επιβράβευσης, όπως ένα σύστημα ταχύτερης μισθολογικής εξέλιξης, ή και περισσότερες άδειες στους άριστα αξιολογούμενους, ή ενδεχομένως και περισσότερες ημέρες τηλεργασίας .
«Φεύγει» η αξιολόγηση με βαθμολογία
Στην περίπτωση των κατώτερων βαθμίδων υπαλλήλων καταργείται η ατομική αξιολόγηση, δηλαδή η αξιολόγηση με βαθμολόγηση και με κάθε είδους ποσοτικά χαρακτηριστικά, και το εν λόγω προσωπικό θα αξιολογείται με βάση το κατά πόσο συνδράμουν στην επίτευξη των στόχων των ετήσιων σχεδίων δράσης, αλλά με μια λογική που παραπέμπει σε ένα πλαίσιο talent management και μεταξύ άλλων θα αξιολογεί και το κατά πόσο τα προσόντα τους ανταποκρίνονται στις ανάγκες της υπηρεσίας.
Για όσους κριθεί ότι υστερούν, δεν θα υπάρξουν «τιμωρητικές» επιπτώσεις, αλλά παραπομπή σε προγράμματα επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ).
Η «παγίδα»
Αν και το προωθούμενο πλαίσιο αξιολόγησης μοιάζει να γίνεται πιο απαιτητικό για τα στελέχη, υπάρχει η ανησυχία να μεταφερθεί η πίεση για την επίτευξη των καθορισμένων στόχων –άρα και η πίεση για μια θετική αξιολόγηση που συνεπάγεται την χορήγηση οικονομικοί πριμ στους προϊσταμένους- από τις ανώτερες στις κατώτερες βαθμίδες υπαλλήλων. Αυτό τουλάχιστον επισημαίνουν ψύχραιμοι παρατηρητές των επικείμενων αλλαγών, προσθέτοντας επίσης ότι στην περίπτωση που σε μια υπηρεσία υπάρχουν αρκετές υποψηφιότητες για την απολαβή κάποιου χρηματικού «πριμ» -κάτι που αποφασίζεται από τους προϊσταμένους της επόμενης βαθμίδας ιεραρχίας- υπάρχει το ενδεχόμενο να αναπτυχθούν εσωτερικοί ανταγωνισμοί.
Παράλληλα, άλλες πηγές επισημαίνουν ότι πολλοί προϊστάμενοι που βρίσκονται σήμερα σε θέσεις ευθύνης δεν έχουν κριθεί και παραμένουν σε θέσεις ευθύνης με υπουργικές αναθέσεις – κάτι που γεννά αυτομάτως ζητήματα άνισης μεταχείρισης.