Μισθοί: Πώς θα αυξηθούν οι αποδοχές της μεσαίας τάξης - Γρίφος οι τριετίες

Στην ατζέντα των δύο πολιτικών μονομάχων βρίσκεται σε υψηλή προτεραιότητα η αύξηση των μισθών προκειμένου να ενισχυθεί το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών που συρρικνώθηκε από τον υψηλό πληθωρισμό και την ακρίβεια.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ σε βάθος τετραετίας, ενώ παρότρυνε τους εργοδότες ο μέσος μισθός στην Ελλάδα να φτάσει έως το 2027 στα 1.500 ευρώ. Παράλληλα, ανοίγει ο δρόμος για το «ξεπάγωμα» των τριετιών, αν επαληθευτεί η πρόβλεψη του νέου Προγράμματος Σταθερότητας, η ανεργία να υποχωρήσει στο 9,8% το 2026 –καθώς προϋπόθεση για την επαναφορά των τριετιών είναι η ανεργία να πέσει κάτω από 10%.
Ο Αλέξης Τσίπρας από πλευράς του, εξήγγειλε την άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ και την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων των κοινωνικών εταίρων, καθώς και το «ξεπάγωμα» των τριετιών, μαζί με επαναφορά της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής, αλλά και μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από 40ωρο σε 35ωρο χωρίς καμία μείωση μισθών.
Και όμως, αυξάνεται….
Σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία του πληροφορικού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», κατά 405.032 αυξήθηκαν οι εργαζόμενοι με μισθωτή εξαρτημένη εργασία και κατά 14% οι μέσοι μισθοί από το 2019 έως το 2023.
Όπως επισημαίνει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η αγορά εργασίας παρουσιάζει ενθαρρυντική ανάκαμψη, τόσο ως προς τον αριθμό εργαζομένων με εξαρτημένη σχέση εργασίας, όσο και ως προς τις καταβαλλόμενες μέσες μηνιαίες μεικτές αποδοχές, ακόμα και σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Συγκεκριμένα ο μέσος μισθός διαμορφώνεται το 2023 σε 1.184,35 € ενώ με αναγωγή σε ετήσια βάση ( συμπεριλαμβανομένων των δώρων και των επιδομάτων) ανέρχεται σε 1.381,74 € από 1. 232 το 2022.
Το ειδικό τεύχος της Εργάνης για το 2022 αναφέρει ότι ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί στο 9,42% και ότι κάλυψε τον πληθωρισμό του 2022. Ωστόσο ειδικοί επισημαίνουν ότι και η αύξηση είναι 5,2% καθώς οι υπολογισμοί έγιναν με βάση διαφορετικούς πληθυσμούς εργαζομένων.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2023 εκτιμάται ότι λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού κατά 9,4%, στα 780 ευρώ μεικτά, υπάρχουν περιθώρια οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας να αυξηθούν κατά 4,5% με 5%. Μάλιστα στην πρόσφατη έκθεση της για την ελληνική οικονομία, η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι η αύξηση των αμοιβών θα είναι για το 2023, της τάξης του 5%. H TτΕ ωστόσο προτείνει λελογισμένες αυξήσεις για να διαφυλαχθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και να αποφευχθεί ένας αρνητικό σπιράλ μισθολογικών αυξήσεων και πληθωρισμού.
Οι «περιζήτητοι»
Ασφαλώς ο μέσος όρος ανεβαίνει λόγω των γενναιόδωρων αυξήσεων σε λίγους κλάδους της οικονομίας (τεχνολογία, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, τρόφιμα και ποτά) ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν άλλοι κλάδοι εργαζομένων (καθαριότητα, υπηρεσίες φύλαξης) με αμοιβές χαμηλότερες από τον κατώτατο μισθό.
Οι κλάδοι εκείνοι που φαίνεται να έδωσαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις το 2022 είναι αυτοί που έχουν την μεγαλύτερη ανάπτυξη. Ειδικότερα:Κλάδος φιλοξενίας και εστίασης: αύξηση μισθών κατά 24,6% κατά μέσο όρο.
Κατασκευές: αύξηση μισθών κατά 9,1% κατά μέσο όρο
Επαγγέλματα τεχνικών και επιστημονικών δραστηριοτήτων (π.χ. μηχανικοί που είναι απαραίτητοι για κατασκευαστικά έργα): αύξηση μισθών κατά 17% κατά μέσο όρο.
Πώς θα αυξηθούν οι μισθοί
Πολλές μεγάλες εταιρίες προσανατολίζονται σε αυξήσεις μέσω των επιχειρησιακών συμβάσεων, γνωρίζοντας ότι πρέπει να διατηρήσουν τη μισθολογική διάρθρωση και την απαραίτητη «ψαλίδα» για να μην χάσουν εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ, κάθε χρόνο περίπου 1 εκατομμύριο εργαζόμενοι με αμοιβές 750-1.000 ευρώ μετακινούνται οικειοθελώς αναζητώντας υψηλότερες αποδοχές.
H παρατηρούμενη αύξηση του μέσου μισθού οφείλεται στην αύξηση των μισθών των ήδη απασχολουμένων, αλλά και στην είσοδο νεοπροσληφθέντων. Αυτό είναι λογικό, είτε γιατί οι επιχειρήσεις θέλουν να προσλάβουν άτομα που θεωρούν ότι έχουν ικανότητες για τις οποίες θα έπρεπε να αμειφθούν με μισθό μεγαλύτερο από τον κατώτατο μισθό, είτε γιατί προκειμένου να μπορέσουν να βρουν εργαζόμενους που πληρούν κάποια κριτήρια είναι πλέον αναγκασμένοι να δώσουν μεγαλύτερο μισθό.
Τι θα γίνει με τις τριετίες;
Ώθηση στην άνοδο των μισθών θα υπάρξει, αν ξεπαγώσουν οι τριετίες, έστω από 1/1/2027. Το ζήτημα τότε είναι αν οι αυξήσεις 10% ανά τριετία θα αρχίσουν να «μετρούν» από εκείνη τη χρονική περίοδο και όχι αναδρομικά από το 2012 που «πάγωσαν».
Για παράδειγμα: ένας εργαζόμενος που είχε κατοχυρώσει προϋπηρεσία 5 ετών την 1η Ιανουαρίου 2012 δικαιούται προσαύξηση 10% στο μισθό του. Αν δεν είχαν παγώσει οι τριετίες ο συγκεκριμένος εργαζόμενος, θα έπρεπε να πάρει επιπλέον 10% την 1η Ιανουαρίου 2013, όταν έκλεισε 6 χρόνια δουλειάς και επιπλέον 10% την 1η Ιανουαρίου 2017 όταν έκλεισε 9 χρόνια προϋπηρεσίας, συνολικά αύξηση 20%.
Τι θα γίνει όμως για αυτούς που δεν είχαν κατοχυρώσει καμία τριετία το 2012; Ο χρόνος για το επίδομα προϋπηρεσίας θα αρχίσει να μετρά από το 2027;
Με άλλα λόγια, αν ο εργαζόμενος έπιασε για πρώτη φορά δουλειά το 2014, θα δικαιούται προσαύξηση 10% στο μισθό …την 1η Ιανουαρίου του 2029;
«Αυτό είναι το χειρότερο σενάριο» σχολιάζει ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος, «αλλά κανείς δε μπορεί να ξέρει τι θα προβλέπει ο νόμος. Η δική μου πρόταση είναι να μετρήσουν αναδρομικά οι τριετίες όταν έχουν διανυθεί στον ίδιο εργοδότη. Επίσης κάτι που πρέπει να επισημάνουμε είναι τι θα γίνει με τους υψηλότερους μισθούς. Από τη στιγμή που δεν προβλέπεται κάτι ρητά στην κλαδική η την επιχειρησιακή σύμβαση, ο εργοδότης μπορεί να θεωρήσει ότι οι τριετίες εμπεριέχονται στο μισθό».