Στουρνάρας στους FT: «Πάγωμα» στην αύξηση επιτοκίων λόγω του πολέμου Ισραήλ - Χαμάς

Ο πόλεμος Ισραήλ - Χαμάς δημιουργεί νέες προκλήσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία, από τη διαταραχή της αγοράς ενέργειας μέχρι την εισροή προσφύγων, προειδοποίησε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας.
Σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο κ. Στουρνάρας δήλωσε ότι η αναταραχή στη Μέση Ανατολή αλλάζει τις ισορροπίες κατά οποιασδήποτε περαιτέρω σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
«Είναι ζήτημα κοινής λογικής», δήλωσε ο κ. Στουρνάρας μια εβδομάδα πριν από τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Αθήνα. Η συνεδρίαση αναμένεται ευρέως να μην επιφέρει καμία αλλαγή στα επιτόκια της Ευρωζώνης για πρώτη φορά μετά από 15 μήνες.
«Είμαστε στο σκοτάδι»
«Εάν έχουμε μια νέα πηγή αβεβαιότητας στη Μέση Ανατολή, όπου είναι εντελώς άγνωστο τι πρόκειται να συμβεί - είμαστε στο σκοτάδι - είναι καλύτερο να κρατήσουμε όλες τις επιλογές μας ανοιχτές και να προσέξουμε να διατηρήσουμε την ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας», δήλωσε.
Η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς έχει συμβάλει σε μια άνοδο των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και έχει προκαλέσει ανησυχία για ένα νέο κύμα πληθωρισμού. Ωστόσο ο κ.Στουρνάρας συνέστησε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να αποφύγει οποιαδήποτε «σπασμωδική αντίδραση».
«Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η Ευρωζώνη εξακολουθεί να είναι μεγάλος καθαρός εισαγωγέας ενέργειας, είναι πιθανό να έχει στασιμοπληθωριστικό αντίκτυπο, αν γίνει πρόβλημα», είπε, προσθέτοντας ότι μια ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει αύξηση των προσφύγων που φτάνουν στην Ευρώπη.
«Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι- αν υπάρξει φυγή ανθρώπων, γνωρίζουμε εξ ορισμού ότι η Ευρώπη και ο ευρωπαϊκός νότος θα είναι ο πρώτος σταθμός, οπότε αυτό θα είναι ένα σοβαρό οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα», είπε.
Η οικονομία της Ευρωζώνης βρίσκεται ήδη σε «ένα κρίσιμο σημείο, όπου αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τα επιτόκια κινδυνεύουμε να σπάσει κάτι», είπε. «Υπάρχει μεγάλη πρόοδος σε ό,τι αφορά τη μείωση του πληθωρισμού, είμαστε σχεδόν στάσιμοι στη δραστηριότητα στην Ευρωζώνη και έχουμε δει μείωση του δανεισμού από τις τράπεζες».
Η ΕΚΤ αύξησε το επιτόκιο καταθέσεων αναφοράς της από το χαμηλό ρεκόρ του -0,5% στο υψηλό όλων των εποχών 4% για να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού εδώ και μια γενιά.

Πότε θα αρχίσει η μείωση επιτοκίων
Ερωτηθείς πότε πιστεύει ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να αρχίσει η μείωση των επιτοκίων, ο κ. Στουρνάρας απάντησε: «Εάν ο πληθωρισμός στα μέσα του επόμενου έτους ... πέσει κοντά στο 3%, τότε ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τη μείωση των επιτοκίων».
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη παραμένει υπερδιπλάσιος από τον στόχο της ΕΚΤ για το 2%, αλλά η μείωση των τιμών της ενέργειας τον βοήθησε να υποχωρήσει σε χαμηλό σχεδόν διετίας, στο 4,3%, τον Σεπτέμβριο. Ο πυρήνας του πληθωρισμού, ο οποίος εξαιρεί την ενέργεια και τα τρόφιμα,, είναι επίσης ο χαμηλότερος εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, στο 4,5%.
Ορισμένα «γεράκια», έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στο να ζητήσουν από την ΕΚΤ να επιταχύνει τη συρρίκνωση του τεράστιου χαρτοφυλακίου ομολόγων της, σταματώντας τις επανεπενδύσεις στο Πρόγραμμα Επείγουσας Αγοράς Πανδημίας ύψους 1,7 εκατ. ευρώ, ή PEPP, νωρίτερα από το προγραμματισμένο στο τέλος του επόμενου έτους.
Σχολιάζοντας, ο κ. Στουρνάρας είπε ότι υπάρχουν «υπέρ και κατά» στην ιδέα αυτή και τόνισε ότι αναμένει πως το θέμα αυτό θα απασχολήσει τη συνεδρίαση της ΕΚΤ στην Αθήνα. Δεν παρέλειψε ωστόσο, να υπογραμμίσει ότι το PEPP ήταν η «πρώτη γραμμή άμυνας» της ΕΚΤ ενάντια σε μια απόκλιση στο κόστος δανεισμού μεταξύ των μελών της ευρωζώνης. «Σε αυτό το στάδιο, δεδομένων όλων όσων συμβαίνουν στον κόσμο, δεν είναι καλύτερο να διατηρήσουμε την ευελιξία μας;» διερωτήθηκε.
Εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για το πρόσφατο ξεπούλημα στις αγορές ομολόγων που έχει αυξήσει το κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις. «Ανησυχώ όταν βλέπω χώρες με ελλείμματα πάνω από 6% ή 7% του ΑΕΠ — μου θυμίζει την ελληνική κρίση», είπε. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ιταλίας ήταν 8% του ΑΕΠ πέρυσι και η Ρώμη αναμένει ότι θα μειωθεί στο 5,3% φέτος.
Η Ελλάδα από την αχίλλειο πτέρνα της Ευρώπης, η οποία χρειάστηκε διάσωση κατά τη διάρκεια της κρίσης δημόσιου χρέους πριν από μια δεκαετία, μετατράπηκε σε μια από τις οικονομίες της περιοχής με τις καλύτερες επιδόσεις.

Φέτος ανέκτησε και πάλι την πιστοληπτική της αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας. Ωστόσο, ο κ. Στουρνάρας, ο οποίος ήταν υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, δήλωσε ότι η χώρα πρέπει να αυξήσει το πρωτογενές πλεόνασμά της από 1,1% φέτος σε πάνω από 2% το επόμενο έτος, στόχος που μπορεί να αποδειχθεί δύσκολος δεδομένης της κατάστασης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Το χρέος της Ελλάδας είναι το μεγαλύτερο από κάθε άλλη χώρα της ΕΕ, ανήλθε στο 171% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος πέρυσι. Αναμένεται όμως να μειωθεί στο 152% το επόμενο έτος χάρη στο πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού και την ώθηση από τον πληθωρισμό στην ονομαστική ανάπτυξη. Η Αθήνα είναι επίσης προστατευμένη από την αύξηση του κόστους δανεισμού, επειδή τα χαμηλά επιτόκια έχουν κλειδώσει μέχρι το 2032 στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης.
Η ανάπτυξη της χώρας απειλείται, ωστόσο, από τη συρρίκνωση του πληθυσμού της. «Πολλοί οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ, σε πολύ μακροπρόθεσμο ορίζοντα, θεωρούν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της Ελλάδας θα μειωθεί κατά 1 έως 1,5 ποσοστιαία μονάδα λόγω της μείωσης του πληθυσμού», δήλωσε ο κ. Στουρνάρας. Προέτρεψε την κυβέρνηση να ενισχύσει την παραγωγικότητα με τη μείωση των δικαστικών καθυστερήσεων, την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης του δημόσιου τομέα και τη βελτίωση της ποιότητας των σχολείων, των δημόσιων μεταφορών και των νοσοκομείων.
Οι αξιωματούχοι στην Αθήνα υπολογίζουν σε περισσότερα από 55 δισ. ευρώ σε κονδύλια της ΕΕ τα επόμενα έξι χρόνια για τη στήριξη των δημόσιων επενδύσεων. «"Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει την ατζέντα των μεταρρυθμίσεων και τη δημοσιονομική εξυγίανση», κατέληξε.