«Σώστε την απεξάρτηση» – Ατεκμηρίωτη και επικίνδυνη η συγχώνευση των φορέων για τις εξαρτήσεις

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ, ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΕΩΝ – ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΟΠΑΕ»
«Στην πραγματικότητα, αντί για “μεταρρύθμιση” έχουμε ανατίναξη του πεδίου της αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, με επικίνδυνες συνέπειες πρωτίστως για τους εξυπηρετούμενους και την κοινωνία» υπογραμμίζουν οι εργαζόμενοι της απεξάρτησης και ζητούν τη συμπαράσταση του κόσμου προκειμένου να αποτραπεί η κατάθεση του νομοσχεδίου που συγχωνεύει τους φορείς της απεξάρτησης στον Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων. Αύριο, Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί κινητοποίηση έξω από το υπουργείο Υγείας προκειμένου να μην κατατεθεί το νομοσχέδιο για τον ΕΟΠΑΕ…
«Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να καταθέσει άμεσα νομοσχέδιο που καταργεί από 1/1/2024 το ΚΕΘΕΑ και όλους τους φορείς απεξάρτησης. Διαλύει οργανισμούς με χρόνια ιστορίας και προσφοράς στις τοπικές κοινωνίες. Τίποτα από όσα χρειαζόμαστε για μια εθνική πολιτική για τις εξαρτήσεις δεν εξασφαλίζεται με την επιχειρούμενη διοικητική, γραφειοκρατική συνένωση δομών», σημειώνουν οι εργαζόμενοι στο ΚΕΘΕΑ.
Το Συμβούλιο Υπευθύνων Προγραμμάτων και Τομέων ΚΕΘΕΑ, σε υπόμνημά του προς την ηγεσία του υπουργείου Υγείας εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του στη σχεδιαζόμενη συγχώνευση των εγκεκριμένων θεραπευτικών οργανισμών και προγραμμάτων για τις εξαρτήσεις στον ΕΟΠΑΕ.
Το υπόμνημα επισημαίνει ότι ο σχεδιασμός του Υπουργείου δεν συνοδεύεται από κλινικά, οικονομικά και διοικητικά στοιχεία και γίνεται ερήμην των εμπλεκόμενων φορέων. Μια παραποιημένη εικόνα της σημερινής πραγματικότητας, με αποσιώπηση πολλών δεδομένων, προβάλλεται για την αιτιολόγησή του:

• Χωρίς να έχει αξιολογήσει τον υφιστάμενο εθνικό συντονιστικό μηχανισμό (νόμος 4139/2013) και αγνοώντας το εθνικό σχέδιο δράσης που έχουν από το 2020 καταρτίσει και καταθέσει οι φορείς, το Υπουργείο κάνει λόγο για έλλειψη συντονισμού και σχεδιασμού και προχωράει στην κατάργησή των φορέων και στη διοικητική τους συνένωση.
• Γίνεται λόγος για «απομόνωση» των φορέων, και αποσιωπώνται οι συνέργειές τους στο πεδίο, οι οποίες δείχνουν ότι η διασύνδεσή τους μπορεί να επιτευχθεί, χωρίς να θιγεί η διοικητική και επιστημονική τους αυτοτέλεια.
• Το εθνικό δίκτυο δωρεάν υπηρεσιών ποικίλων προσεγγίσεων για τα ναρκωτικά και τις αναδυόμενες εξαρτήσεις (τζόγος, αλκοόλ, οθόνες), που αναπτύχθηκε για να καλύπτει γεωγραφικά όλη την επικράτεια, παρουσιάζεται ως «κατακερματισμός των υπηρεσιών».
• Γίνεται επίκληση της ανάγκης για αύξηση των θέσεων σωματικής αποτοξίνωσης στα νοσοκομεία, χωρίς να εξηγείται πώς η συγχώνευση των φορέων σχετίζεται με αυτό.
• Προβάλλονται ως πρόβλημα οι λίστες αναμονής, ενώ στην Ελλάδα το φαινόμενο είναι εξαιρετικά περιορισμένο, και γίνεται λόγος για μόνο 145 (!) θέσεις την ώρα που το ΚΕΘΕΑ, για παράδειγμα, διατηρεί σήμερα ενεργή θεραπευτική σχέση με σχεδόν 6.000 άτομα.
• Ο όρος «θέσεις θεραπείας» αντικαθίσταται με τον όρο «κλίνες», ο οποίος παθολογικοποιεί τους ανθρώπους με πρόβλημα χρήσης ή εξάρτησης και προωθεί μια στενά βιοϊατρική προσέγγιση ενός σύνθετου πολυπαραγοντικού φαινομένου. Αγνοείται, έτσι, η διεθνής επιστημονική συζήτηση και η πολιτική του ΠΟΥ, που εστιάζουν στους κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας και στην ολιστική αντιμετώπιση προβλημάτων και ανισοτήτων μέσα στην κοινωνία.

Αυτό που επιχειρείται είναι η αλλαγή παραδείγματος στην πολιτική για τα ναρκωτικά στη χώρα μας και η προώθηση σκοπιμοτήτων που δεν εκφράζονται ανοιχτά: περικοπή πόρων, συρρίκνωση και ομογενοποίηση υπηρεσιών, μετακίνηση του προσωπικού προς άλλους τομείς του συστήματος.
Το Υπουργείο προωθεί τη δημιουργία ενός συγκεντρωτικού, γραφειοκρατικού και αθηνοκεντρικού οργανισμού, αποκομμένου από τις τοπικές κοινωνίες. Το σημερινό συνεχές της φροντίδας θα δώσει τη θέση του σε άκαμπτα νοσοκομειακού τύπου πρωτόκολλα, και οι πολίτες θα στερηθούν την ελεύθερη επιλογή θεραπευτικής προσέγγισης.
Το ζήτημα του εθνικού συντονισμού δεν επιλύεται με διοικητικά μέτρα. Καμία τέτοιου εύρους αλλαγή στον χώρο θεραπευτικής αντιμετώπισης των εξαρτήσεων δεν μπορεί να γίνει ερήμην όσων τον υπηρετούν.
Η Ομοσπονδία Συλλόγων Οικογένειας του ΚΕΘΕΑ από την πλευρά της υπογραμμίζει: 

«Με μεγάλη ανησυχία παρακολουθούμε τις εξελίξεις, με σημείο εκκίνησης το Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Υγείας στη 1η Νοεμβρίου για το νέο νομοσχέδιο για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και ιδιαίτερα για την ίδρυση του Ε.Ο.Π.Α.Ε. (Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων) στον οποίο θα εντάσσονται όλοι οι, μέχρι σήμερα, εγκεκριμένοι οργανισμοί και φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.
Με αυτό το δελτίο Τύπου θέλουμε να δηλώσουμε ένα ηχηρό ΠΑΡΩΝ στις εξελίξεις και την πλήρη και απόλυτη διαφωνία μας με το νομοσχέδιο.
Δηλώνουμε ξεκάθαρα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι θα αγωνιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις για την απόσυρσή του.
Από την πρώτη στιγμή ίδρυσης της ΟΣΟΚΕΘΕΑ θέσαμε την ανησυχία μας για την υποβάθμιση των στεγνών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ και της κοινωνικής επανένταξης.
Η μακρόχρονη πορεία της απεξάρτησης μας έχει οπλίσει με εμπειρία και γνωρίζουμε καλά ότι καμιά αναμονή δεν θα ωφελήσει εμάς και τις οικογένειές μας. Οι σημερινές εξελίξεις είναι μια συνέχεια των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των Ελληνικών κυβερνήσεων μέχρι σήμερα για την απεξάρτηση. Η τάση είναι στη στήριξη και προώθηση των προγραμμάτων «μείωσης της βλάβης», και την εξασφάλιση ενός «λειτουργικού χρήστη» κι όχι η έρευνα και η αντιμετώπιση των αιτιών που οδηγούν στις εξαρτήσεις.
Η χρόνια υποβάθμιση, η υποστελέχωση, η κατάργηση του αυτοδιοίκητου του ΚΕΘΕΑ, και η μείωση της χρηματοδότησης των στεγνών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Τώρα πια όμως πλήττεται όλο το πεδίο της απεξάρτησης στη χώρα μας. Η διοικητική και λογιστική συνένωση όλων σε έναν οργανισμό, μόνο δυσλειτουργίες και χρόνια προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει. Όλοι οι οργανισμοί και όλα τα δημόσια προγράμματα κινδυνεύουν άμεσα με αφανισμό της ταυτότητας, της ιστορίας τους και των θεραπευτικών μεθόδων τους! Οι εγκεκριμένοι οργανισμοί και προγράμματα απεξάρτησης ήδη ελέγχονται και εποπτεύονται διαρκώς από το Υπουργείο Υγείας. Ο υπάρχων θεραπευτικός πλουραλισμός δίνει πολλές δυνατότητες επιλογής μεθόδων απεξάρτησης και η δικτύωση μεταξύ των διαφορετικών δημόσιων προγραμμάτων υφίσταται και λειτουργεί διαχρονικά, όταν υπάρχει ανάγκη.
Ο ισχυρισμός του δελτίου τύπου του Υπουργείου Υγείας «πως σκοπός είναι η εξουδετέρωση του στίγματος και η πλήρη κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού» μας γεμίζει ΟΡΓΗ.
Αν πραγματικά αυτός είναι ο σκοπός τότε προτείνουμε στο Υπουργείο, αντί να καταθέσει αυτό το, χωρίς κανένα λόγο, συγκεντρωτικό νομοσχέδιο, να προβεί σε:
- Ενίσχυση των στεγνών θεραπευτικών προγραμμάτων με μόνιμο θεραπευτικό προσωπικό, για να μπορεί να υπάρχει «θεραπευτικό συνεχές».
- Ενίσχυση των δομών με νέους χώρους και υλικοτεχνική υποδομή.
- Εκστρατεία ενημέρωσης σε όλη την κοινωνία για τη μάστιγα των ναρκωτικών από εξειδικευμένο προσωπικό, με συμμετοχή και των συλλόγων οικογένειας και της ΟΣΟΚΕΘΕΑ.
Κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου.

Οι εξελίξεις δεν αφορούν μόνον τα παιδιά και τους συντρόφους μας και τα μέλη των ανά την Ελλάδα οικογενειών τους αλλά όλα τα παιδιά, όλους τους γονείς, όλους τους ανθρώπους, ολόκληρη την κοινωνία, όλους μας».