Γιατί είναι δύσκολο να πατήσουμε στο φεγγάρι, μισό αιώνα μετά το Apollo;

Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί η υφήλιος την προσπάθεια κατάκτησης του φεγγαριού!
Το πρώτο ιδιόκτητο διαστημικό σκάφος που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι, είχε ατύχημα καθώς «σκόνταψε» και αναποδογυρίσει από την μία πλευρά του, κατά την προσσελήνωση.
Το αμερικανικό διαστημικό σκάφος, ο Οδυσσέας, το οποίο έγραψε ιστορία την περασμένη Πέμπτη, καθώς έγινε το πρώτο ρομπότ που κατασκευάστηκε και λειτούργησε ιδιωτικά και ολοκλήρωσε την προσγείωση στη Σελήνη, είναι κατά τα άλλα σε καλή κατάσταση.
Αν όμως συντριβεί τότε θα είναι η τρίτη φορά που αυτό συμβαίνει μέσα σε λιγότερο ένα χρόνο.
Οι αποτυχημένες προσπάθειες
Η πρώτη αποστολή προσελήνωσης της Ρωσίας μετά από 47 χρόνια, το Luna 25, συνετρίβη τον Αύγουστο του 2023. Το Hakuto-R, ένα σκάφος προσεδάφισης που αναπτύχθηκε από την ιαπωνική εταιρεία Ispace, είχε παρόμοια τύχη τον περασμένο Απρίλιο. Πάντως οι περισσότερες από τις μισές απόπειρες προσεδάφισης στη Σελήνη κατέληξαν σε αποτυχία. Ένα ομολογουμένως παράξενο στατιστικό για ένα κατόρθωμα που η ανθρωπότητα πραγματοποίησε για πρώτη φορά πριν μισό αιώνα με το Apollo.
Το Luna 9 της Σοβιετικής Ένωσης ήταν το πρώτο διαστημόπλοιο που πραγματοποίησε ελεγχόμενη προσελήνωση το 1966. Τέσσερις μήνες αργότερα ακολούθησαν οι ΗΠΑ με το Surveyor 1. Από τότε μόνο τρεις άλλες χώρες – η Κίνα, η Ινδία και η Ιαπωνία – το έχουν καταφέρει, και οι τρεις μέσα στον 21ο αιώνα. Ωστόσο οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που έχει στείλει ανθρώπους στην επιφάνεια της Σελήνης, τελευταία φορά το 1972 με την αποστολή Apollo 17.
Δεν έχουμε τεχνογνωσία
Από τότε, μισό αιώνα μετά σχεδόν, οι ΗΠΑ δεν έχουν καν επιχειρήσει από τότε μια προσελήνωση. Η ιδιωτική διαστημική εταιρεία Astrobotic Technology ήλπιζε ότι με την αποστολή Peregrine θα έγραφε ιστορία τον περασμένο Ιανουάριο, αλλά οι ελπίδες έσβησαν μετά την απογείωση λόγω κρίσιμης διαρροής καυσίμων.
Μεγάλο μέρος της πρόκλησης του εγχειρήματος αυτού είναι η ανάκτηση της γνώσης και της εμπειρίας του παρελθόντος, σύμφωνα με τον Scott Pace, διευθυντή του Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου George Washington. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Μαθαίνουμε να κάνουμε πράγματα που δεν έχουμε κάνει εδώ και πολύ καιρό. Το να πάμε στο φεγγάρι δεν είναι θέμα ενός λαμπρού αστροναύτη, αλλά ολόκληρων οργανισμών, εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων. Αυτό που κάνουμε τώρα είναι ουσιαστικά η ανασυγκρότηση μέρους της τεχνογνωσίας που είχαμε κατά τη διάρκεια του Apollo αλλά χάσαμε τα τελευταία 50 χρόνια».
Επίσης, η τεχνογνωσία είναι ένα μέρος της εξίσωσης όσον αφορά την προσελήνωση. Γιατί τα περισσότερα εμπόδια είναι οικονομικά.
Λιγότερες επενδύσεις
Τα οικονομικά δεδομένα έχουν διαφοροποιηθεί αρκετά από το Apollo. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος ότι στο αποκορύφωμα του προγράμματος, ο προϋπολογισμός της NASA αποτελούσε πάνω από το 4% του συνόλου των κυβερνητικών δαπανών. Αντίθετα, τώρα ο προϋπολογισμός είναι το ένα δέκατο του μεγέθους, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 0,4% όλων των ομοσπονδιακών δαπανών, καθώς προσπαθεί να ξαναστείλει Αμερικανούς αστροναύτες στο φεγγάρι στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis.
«Ήταν ένα πρόγραμμα 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη δεκαετία του 1960. Σε σημερινά δολάρια θα ήταν ένα πρόγραμμα πολλών τρισεκατομμυρίων», δήλωσε ο διευθυντής διαστημικής ηγεσίας στο Thunderbird School of Global Management του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, Greg Autry.
Προσελήνωση… λιγότερο κι από μια χολιγουντιανή ταινία
Η προσπάθεια που επιχείρησε η Ινδία με το Chandrayaan-3 κόστισε περίπου 72 εκατομμύρια δολάρια, λιγότερο από όσα θα κόστιζε μια χολιγουντιανή ταινία με θέμα μια προσελήνωση. Από την πλευρά της η NASA προσπαθεί να μειώσει δραστικά τις τιμές αναθέτοντας τον σχεδιασμό μικρών, ρομποτικών διαστημοπλοίων στον ιδιωτικό τομέα μέσω του προγράμματος CLPS (Commercial Lunar Payload Services). Η Astrobotic ήταν η πρώτη εταιρεία που πέταξε στο πλαίσιο του CLPS, και μετά την αποτυχία του Ιανουαρίου, η Intuitive Machines πήρε τη σκυτάλη.
Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει νέο… Apollo
Το μεγαλύτερο μέρος της τεχνολογίας που χρησιμοποιήθηκε σε αυτές τις αποστολές στο παρελθόν αλλά και στο Apollo έχει αποσυρθεί προ πολλού, παραμερισμένο από τα τεράστια άλματα στην υπολογιστική ισχύ και τις επιστήμες των υλικών που έγιναν τον τελευταίο μισό αιώνα. Πλέον είναι σαφές πως κανείς δεν θα μπορούσε απλώς να ανασύρει τα σχέδια μιας προσελήνωσης της δεκαετίας του 1960 και να την αναδημιουργήσει από το μηδέν.
Παράλληλα, η αποστολή Apollo και τύπου Apollo ελέγχονταν από υπολογιστές λιγότερο ισχυρούς. Πλεόν οι διαστημικές πτήσεις είναι πιο περίπλοκες και επικίνδυνες και πλέον γίνονται με ένα… smartphone!
Η τεχνολογία προχωρά αλλά οι προκλήσεις είναι ίδιες
Όσο και να εξελιχθεί η τεχνολογία οι προκλήσεις που υπάρχουν σε ένα τέτοιο εγχείρημα είναι ίδιες. Πρώτη και πιο σημαντική για τους ειδικούς είναι η χαοτική απόσταση! Το ταξίδι είναι 402.000 χιλιόμετρα. Και για να γίνει πιο αντιληπτό αρκεί κάποιος να σκεφτεί ότι αν επιχειρήσει να πάει με αμάξι στο φεγγάρι, με σταθερή ταχύτητα 100 χιλιομέτρων την ώρα, θα χρειαζόταν περίπου 5,5 μήνες.
Έπειτα, υπάρχει και το δύσκολο σεληνιακό έδαφος, γεμάτο νεκρά ηφαίστεια και βαθείς κρατήρες, χωρίς πολλές επίπεδες ζώνες προσγείωσης.
«Ο Neal Armstrong κυριολεκτικά κοιτούσε έξω από το παράθυρο και έκανε ελιγμούς για να αποφύγει ογκόλιθους και έναν μεγάλο κρατήρα, και βρήκε ένα ασφαλές σημείο προσεδάφισης με τα ελάχιστα καύσιμα που του είχαν απομείνει. Αν δεν υπήρχε ένας ικανός πιλότος μέσα στο σκάφος, αυτό θα είχε σίγουρα συντριβεί» δήλωσε ο Autry.
Οι αποτυχίες θα φέρουν επιτυχίες
Στη NASA είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν την προσπάθεια τους να πατήσουν φεγγάρι και να αναλάβουν τους κινδύνους που έχει η νέα προσπάθειά. Παρά τις φωνές που υπάρχουν για το μοντέλο που λειτουργεί αυτή τη στιγμή και το περιγράφει με γλαφυρό τρόπο ο Autry: «Βγάλτε το προϊόν εκεί έξω, αφήστε το να εκραγεί, βρείτε τι κάνατε λάθος, διορθώστε το και ξαναρχίστε. Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Διότι αν το έργο σου καταστραφεί, η καριέρα σου τελειώνει».
Πολλοί όμως θεωρούν πως οι αποτυχίες θα οδηγήσουν σε επιτυχίες στην πορεία. Άλλωστε πολλοί από τους συμμετέχοντες στην προσπάθεια αυτή είναι έτοιμοι να ανακάμψουν από τις πρώτες αποτυχίες τους.