Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας και σε αγρότισσες – Πότε χορηγείται

Με την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ θα χορηγείται και στις αγρότισσες, όπως και σε ελεύθερες επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενες, η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας.
Ο χρόνος άσκησης του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας και σε αγρότισσες, ορίζεται, μεταξύ άλλων, σε τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις».
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, στην αιτιολογική έκθεση, διευκρινίζεται «αφενός το σημείο έναρξης άσκησης του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, το οποίο είναι η καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ, ενώ στην περίπτωση της υιοθεσίας η τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, αφετέρου ότι η άσκηση του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τον μισθωτό πατέρα γίνεται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που διέπουν την εξαρτημένη εργασία και ως εκ τούτου λαμβάνει, πλέον της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, αναλογίες επιδόματος αδείας και δώρων εορτών, καθώς και ασφαλιστική κάλυψη».
Η έναρξη άσκησης του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, είναι η καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ
Η προτεινόμενη ρύθμιση
Ειδικότερα, σύμφωνα με την προτεινόμενη διάταξη, στο άρθρο 151 του ν. 5078/2023 (Α’ 211), περί χορήγησης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας σε ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:
«α) στην παρ. 1, αα) στο πρώτο εδάφιο, οι λέξεις «τη λήξη» αντικαθίστανται με τις λέξεις «την καταβολή» και διαγράφεται η φράση «βάσει του άρθρου 6 του ν. 4097/2012 (Α’ 235), και συγκεκριμένα μετά το πέρας δεκατεσσάρων (14) εβδομάδων από την επομένη του τοκετού» αβ) προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο,
β) στην παρ. 3 προστίθεται τρίτο εδάφιο και το άρθρο 151 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Η μητέρα ασφαλισμένη του e-ΕΦΚΑ, ελεύθερη επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενη ή αγρότισσα, δικαιούται ειδική παροχή προστασίας μητρότητας διάρκειας εννέα (9) μηνών, η οποία εκκινεί μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ. Ειδικά για την περίπτωση της υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την επομένη της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, ανεξάρτητα από το εάν ο δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) καταβάλλει στις δικαιούχους μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, κατόπιν ελέγχου ασφαλιστικής ενημερότητας.
2. Την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας μη μισθωτών δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η μη μισθωτή, που υιοθετείτέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου για τις έννοιες «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» και «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» ισχύουν οι ορισμοί του άρθρου 228 του π.δ. 80/2022 (Α’ 222).
3. Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας της παρ. 1 στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές της παρ. 1 εφόσον είναι ασφαλιστικά ενήμερος. Σε περίπτωση που ο πατέρας εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, λαμβάνει, πλέον της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας και ασφαλίζεται με βάση το ασφαλιστικό καθεστώς στο οποίο υπάγεται. Ειδικότερα, ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού, από τον οποίο η Δ.ΥΠ.Α. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τη Δ.ΥΠ.Α.
3Α. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος της ειδικής παροχής του παρόντος γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος γονέας δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προς τον άλλον γονέα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης.
4. Η καταβολή της παροχής της παρ. 1 στις αγρότισσες χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για τις ελεύθερες επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενες μητέρες αξιοποιείται ο Ειδικός Λογαριασμός Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων της περ. α της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011 (Α’ 152). Από 1ης.1.2024 στους σκοπούς του ανωτέρω Ειδικού Λογαριασμού προστίθεται η προστασία της μητρότητας των αυτοαπασχολούμενων και των ανεξαρτήτως απασχολούμενων μέσω της ειδικής παροχής της παρ. 1 και αυτός μετονομάζεται σε Ειδικό Λογαριασμό υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολούμενων.
5. Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται και όσες μητέρες απέκτησαν τέκνο έως και δεκατέσσερις (14) εβδομάδες πριν από τη λήξη του έτους 2023 και ειδικότερα έως και την 24/09/2023.
6. Η παροχή της παρ. 1 είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη, στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιοσδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, και δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του e-ΕΦΚΑ».