Το ναυάγιο του “Αγία Ζώνη” στο λιμάνι της Κυπαρισσίας

Ένα τμήμα από παλιό ναυάγιο που είχε γίνει στο λιμάνι της Κυπαρισσίας έχουν φέρει στην επιφάνεια οι εργασίες που γίνονται. Πρόκειται για τμήμα από το λεβητοστάσιο του πλοίου Αγία Ζώνη που έχει βυθιστεί ύστερα από σφοδρή θαλασσοταραχή τον Φεβρουάριο του 1940 μέσα στο λιμάνι. Ένα ναυάγιο που για χρόνια έστεκε στα αβαθή του λιμανιού μέχρι που διαλύθηκε, ωστόσο ένα τμήμα του (έστω και μικρό αλλά χαρακτηριστικό) φαίνεται ότι έχει διασωθεί.
Ο Γεώργιος Μαυροειδής κάτοικος της Κυπαρισσίας είδε το συγκεκριμένο τμήμα στο λιμάνι της Κυπαρισσίας, του προκάλεσε το ενδιαφέρον και ψάχνοντας βρήκε αρκετά στοιχεία τόσο για αυτό όσο και για το ίδιο το πλοίο.
Όπως επισημαίνει μιλώντας στην «Ε» στόχος είναι να μη πεταχτεί σαν παλιοσίδερα, αλλά να συντηρηθεί και να εκτεθεί, θυμίζοντας ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης και της περιοχής.
Χαρακτηριστικά μας τόνισε: «Όταν ήμουν μικρός, το 1977 περίπου θυμάμαι τα σίδερα του πλοίου που είχαν βγάλει στην άκρη του λιμενοβραχίονα, τα είχαν βγάλει μεταπολεμικώς όταν είχαν διαλύσει το πλοίο. Μετά το 1980 είχε γίνει εκβάθυνση στο λιμάνι και ό,τι είχε μείνει από το πλοίο το πήραν, δεν υπήρχε ποια κανένα ίχνος του. Φέτος που βρέθηκα για δουλειά στο λιμάνι, είδα ότι υπήρχε ένα στρογγυλό σιδερένιο αντικείμενο που ήταν πριτσινωτό. Έχοντας κατά νου το ναυάγιο της Αγίας Ζώνης, το συνέδεσα με αυτό έχοντας και μια γνώση για το πώς δουλεύουν οι μηχανές. Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα ακριβώς ποιο τμήμα του πλοίου, είναι τμήμα της ατμομηχανής τους πλοίου. Είναι ο θερμολέβητας. Ψάχνοντας βρήκα αρκετά στοιχεία για το πλοίο όπως και για τα χαρακτηριστικά της μηχανής του.
Από εκεί και πέρα δημοσιοποίησα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την ύπαρξη του αντικειμένου αυτού με σκοπό να γίνει γνωστό, να υπάρξει ένα ενδιαφέρον και να μην πεταχτεί, αλλά να διατηρηθεί και να εκτεθεί με κάποιο τρόπο στην πόλη. Είναι ένα κομμάτι που είναι φτιαγμένο στην Ιταλία το 19ο αιώνα και σίγουρα δεν υπάρχουν πια και πολλές ατμομηχανές πλοίων.
Τις επόμενες ημέρες επικοινώνησα με το γνωστό δύτη, ερευνητή ναυαγίων, Κώστα Θωκταρίδη που μου είπε ότι είναι σημαντικό εύρημα το οποίο και μπορεί να εκτεθεί. Ο οποίος μου έστειλε και όλο το ιστορικό του πλοίου.
Θεωρώ ότι είναι ένα τμήμα που θα μπορούσε να διατηρηθεί και να εκτεθεί, είναι κρίμα να πεταχτεί, καθώς κατά κάποιο τρόπο αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της πόλης μας. Κάποτε είχε έντονη εμπορική δραστηριότητα το λιμάνι, έρχονταν πλοία που φόρτωνα και ξεφόρτωναν. Νομίζω θα πρέπει να υπάρξει ενδιαφέρον για αυτό».
Σχετικά με το Αγία Ζώνη τόνισε: «Η Αγία Ζώνη ήταν ένα εμπορικό πλοίο ναυλωμένο από την Αγροτική Τράπεζα και έφερνε θειάφι από την Ιταλία, το οποίο ξεφόρτωνε στα λιμάνια της δυτικής Πελοποννήσου και μεταξύ αυτών και το λιμάνι της Κυπαρισσίας, λόγω της μεγάλης καλλιέργειας σταφίδας που υπήρχε στην περιοχή. Αυτό γινόταν όλη την προπολεμική περίοδο. Σύμφωνα με στοιχεία που μου έδωσε ο κ. Θωκταρίδης, “πρόκειται για φορτηγό, ατμόπλοιο λεγόταν Αγία Ζώνη, (πρώην ΤΑRΑΝΤΟ), νηολογίου Πειραιώς 731, ολικής χωρητικότητας 1186 κόρων και καθαρών 767 κόρων, με μήκος 223 πόδες, ναυπηγήσεως 1899 στα ιταλικά ναυπηγεία FILI ORLANDO του Λιβόρνο. Εκκινείτο με τρικύλινδρη παλινδρομική μηχανή, με ιπποδύναμη 123 ΝΗΡ και ήταν πλοιοκτησίας Γεωργίου Παπαγιαννάκη.
Προηγουμένως ανήκε συνεταιρικά στους Εμμαν. Γ. Βαρδαβά (πλοίαρχο), Λουκά Ιω. Ιωακειμίδη (πλοίαρχο) και Ηλία Κουνουγέρη, ναυτικό πράκτορα.
Για την πλεύριση του σκάφους διατίθετο λιμενοβραχίονας. Όμως λόγω του πνέοντος ισχυρού βορειοδυτικού ανέμου και χωρίς τη βοήθεια ρυμουλκού, παρά την αγκυροβολία των δύο αγκυρών το σκάφος δε συγκρατήθηκε και παρασυρθέν προσάραξε σε απόσταση 100 μέτρα από το λιμενοβραχίονα.
Στη συνέχεια κατέπλευσαν τα ρυμουλκά ATPATO και MIMHΣ, τα οποία τελικά κατάφεραν να αποκολλήσουν το σκάφος το οποίο είχε υποστεί εκτεταμένες ζημιές στα ύφαλά του, και για να αποφευχθεί η βύθισή του το προσάραξαν σε αμμώδη βυθό βάθους 16 ποδών και με κλίση 50 μοιρών. Σ’ αυτή τη θέση το σκάφος εγκαταλείφθηκε στους ασφαλιστές την 28 Ιουλίου 1940”.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι, όταν στη συνέχεια ξεκίνησε ο πόλεμος, οι Ιταλοί το έβλεπαν ως στόχο και έτσι βομβαρδίστηκε η Κυπαρισσία από την Ιταλική αεροπορία, ουσιαστικά κατά λάθος, μάλιστα μια από τις βόμβες που έριξαν έφυγε από το στόχο της και έπεσε στην Άνω Πόλη όπου υπήρξαν θύματα. Στόχος ήταν το λιμάνι και το πλοίο. Το πλοίο έμεινε εκεί όλη τη διάρκεια του πολέμου βομβαρδισμένο. Μετά τον πόλεμο έφεραν συνεργεία και το διέλυσαν. Αυτό το κομμάτι προφανώς λόγω του βάρους του με τα μέσα της εποχής δεν μπόρεσαν να το σηκώσουν και έμεινε μέχρι σήμερα που ανασύρθηκε από τα τωρινά έργα».
(Η φωτο με το πλοίο Αγία Ζώνη είναι από το αρχείο του Σπύρου Χηνόπουλου).
Ρεπορτάζ: Κώστας Μπούρας