Η φορολογική «ακτινογραφία» των Ελλήνων: Το 33% έχει ιδιόκτητη κατοικία ενώ 97.000 δηλώνουν σκάφη αναψυχής

Η φορολογική ακτινογραφία του 2024 αποκαλύπτει τη μεγάλη εικόνα πίσω από τα ελληνικά ΑΦΜ: ιδιοκατοίκηση, ιδιωτική εκπαίδευση, πισίνες, δάνεια και εισοδήματα από ενοίκια συνθέτουν ένα μωσαϊκό οικονομικών αντοχών, κοινωνικών αντιθέσεων και lifestyle επιλογών.
Περισσότερες από 6,7 εκατ. φορολογικές δηλώσεις ξεδιπλώνουν την οικονομική καθημερινότητα των νοικοκυριών: από τους χιλιάδες που επενδύουν στην ιδιωτική εκπαίδευση και διαθέτουν εξοχικές κατοικίες με πισίνες, έως εκείνους που πασχίζουν να εξυπηρετήσουν στεγαστικά δάνεια ή να καλύψουν τεκμήρια με ηλεκτρονικές αποδείξεις.
Η φορολογική διοίκηση, μέσω των εντύπων Ε1 και των δηλωμένων τεκμηρίων διαβίωσης, σκιαγραφεί με ακρίβεια όχι μόνο τα εισοδήματα, αλλά και τις πραγματικές αντοχές και προτεραιότητες μιας κοινωνίας που κινείται μεταξύ σταθερότητας και υπερέκθεσης.
Ένα στα τρία νοικοκυριά δηλώνει ιδιόκτητη κύρια κατοικία (2.335.187 δηλώσεις), επιβεβαιώνοντας ότι η «κουλτούρα της ιδιοκτησίας» παραμένει βαθιά ριζωμένη, παρά την αυξημένη φορολόγηση και τις οικονομικές αναταράξεις της τελευταίας δεκαετίας.
Παράλληλα, σχεδόν 1,84 εκατ. νοικοκυριά διαμένουν σε μισθωμένο ή παραχωρημένο ακίνητο, στοιχείο που υποδηλώνει αφενός μετακινήσεις εντός αστικών κέντρων και αφετέρου τη συνεχιζόμενη εξάρτηση από την οικογενειακή περιουσία.
Έσοδα από ενοίκια για 1 εκατ. φορολογούμενους
Περισσότεροι από 1 εκατ. φορολογούμενοι (1.081.634) δήλωσαν έσοδα 4,69 δισ. ευρώ από εκμίσθωση ακινήτων, με το μέσο εισόδημα να ανέρχεται σε 4.300 ευρώ ετησίως. Τα ακίνητα παραμένουν βασικός πυλώνας παθητικού εισοδήματος για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εισοδήματα από ακίνητα του εξωτερικού: 1.672 φορολογούμενοι δήλωσαν 20,34 εκατ. ευρώ, με μέση ετήσια απόδοση σχεδόν 12.000 ευρώ – απόδοση σημαντικά υψηλότερη από την εγχώρια αγορά.
Η αγορά ακινήτων δείχνει έντονα σημάδια ανάκαμψης: 116.000 φορολογούμενοι δήλωσαν αγορά ή ανέγερση ακινήτου το 2024, επιβεβαιώνοντας την επιστροφή του ενδιαφέροντος για επενδύσεις στην κτηματαγορά, παρά το υψηλό κόστος δανεισμού και τις πληθωριστικές πιέσεις.
Στο μέτωπο των δανείων, 1,65 εκατ. φορολογούμενοι δήλωσαν πως εξυπηρετούν στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια, καταβάλλοντας ετήσιες δόσεις 6,24 δισ. ευρώ – δηλαδή περίπου 3.700 ευρώ κατά μέσο όρο. Οι δανειακές υποχρεώσεις, σε συνδυασμό με τα τεκμήρια διαβίωσης, βαραίνουν ιδιαιτέρως τα μεσαία εισοδήματα.
Ραγδαία είναι η αύξηση στις ηλεκτρονικές πληρωμές: 7,5 εκατ. ΑΦΜ εμφανίζουν συναλλαγές ύψους 59,47 δισ. ευρώ, συμβάλλοντας καθοριστικά στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω της χρήσης POS και της ψηφιακής τιμολόγησης.
Ιδιωτικά σχολεία επέλεξαν 131.000 οικογένειες
Η εκπαίδευση αποτελεί επίσης βασικό πυλώνα δαπανών: 131.000 οικογένειες επέλεξαν την ιδιωτική εκπαίδευση, πληρώνοντας συνολικά 601,6 εκατ. ευρώ – μέση δαπάνη 4.591 ευρώ ανά οικογένεια. Επιπλέον, 2.510 φορολογούμενοι δήλωσαν δαπάνες για υπηρεσίες όπως οικιακοί βοηθοί, ιδιωτικοί δάσκαλοι και σοφέρ, συνολικής αξίας 34,6 εκατ. ευρώ (13.787 ευρώ ανά άτομο κατά μέσο όρο).
Περισσότεροι από 3,2 εκατ. φορολογούμενοι δήλωσαν τόκους από καταθέσεις στην Ελλάδα ύψους 567,45 εκατ. ευρώ, ενώ 21.277 άτομα δήλωσαν αντίστοιχα 207,75 εκατ. ευρώ από καταθέσεις στο εξωτερικό. Οι ροές αυτές δείχνουν πως σημαντικό κομμάτι του πλούτου εξακολουθεί να βρίσκεται εκτός εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
Ενδεικτικό της κινητικότητας του κεφαλαίου είναι και το γεγονός ότι 83.216 φορολογούμενοι δήλωσαν περιουσία στο εξωτερικό (ακίνητα, λογαριασμοί κ.ά.). Παράλληλα, 96.886 δηλώνουν κατοχή σκαφών αναψυχής και 18.322 εξωτερικές πισίνες – ενώ 377 δηλώνουν εσωτερικές, σκιαγραφώντας ένα κομμάτι κοινωνίας με υψηλές απαιτήσεις διαβίωσης.
Τα στοιχεία αποτυπώνουν ένα ανομοιογενές οικονομικό τοπίο: από τη σταθερότητα της ιδιοκατοίκησης και των καταθέσεων, έως την επιβάρυνση των δανείων και τις δαπανηρές επιλογές διαβίωσης. Το φορολογικό προφίλ των πολιτών δείχνει σημάδια ανάκαμψης, ωστόσο η ανισότητα –εισοδηματική και γεωγραφική– παραμένει παρούσα.
Η οικονομική πολιτική καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για διαφάνεια και έλεγχο, και στην απαίτηση για ουσιαστική, στοχευμένη στήριξη της μεσαίας τάξης.