Έφτιαξε το λίπασμα που έσωσε τον κόσμο, η γυναίκα του αυτοκτόνησε όταν είδε πού αλλού το χρησιμοποίησε

Η εφεύρεση που τάισε δισεκατομμύρια έγινε και όπλο μαζικής καταστροφής. Και το τίμημα το πλήρωσε πρώτα η γυναίκα του.
Το 1909, ένας Γερμανός χημικός κατάφερε κάτι που η ανθρωπότητα προσπαθούσε επί αιώνες. Να δαμάσει τον αέρα. Να αποσπάσει άζωτο από την ατμόσφαιρα και να το μετατρέψει σε αμμωνία. Το συστατικό που λείπει από το έδαφος όταν δεν μπορεί να θρέψει άλλο. Το στοιχείο που χωρίζει τη ζωή από την πείνα.
Ονομάστηκε διαδικασία Haber-Bosch. Και είναι, μέχρι σήμερα, η βάση για την παγκόσμια παραγωγή λιπασμάτων. Ο πλανήτης έτρεφε τότε 1,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Σήμερα, σχεδόν 8. Χωρίς αυτόν, λένε οι ειδικοί, δεν θα μπορούσαμε να συντηρήσουμε περισσότερους από τους μισούς.
Το όνομά του ήταν Fritz Haber. Και με την ανακάλυψή του, άλλαξε την πορεία της γεωργίας, της βιομηχανίας και της ίδιας της ζωής. Μέχρι που αποφάσισε να την αλλάξει και του πολέμου.
Με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Haber δεν έμεινε στο εργαστήριο. Αντιθέτως, ήταν εκείνος που έπεισε τη γερμανική κυβέρνηση να κάνει κάτι πρωτοφανές. Να χρησιμοποιήσει χημικά αέρια στα πεδία της μάχης. Ο ίδιος ήταν παρών στην πρώτη μεγάλη επίθεση με χλώριο στο Ypres του Βελγίου. Οι σύμμαχοι αιφνιδιάστηκαν. Χιλιάδες στρατιώτες πέθαναν μέσα σε λεπτά, πνιγμένοι σε πράσινους καπνούς.
Ο Haber επέστρεψε στο Βερολίνο. Πανηγύρισε για την επιτυχία. Το ίδιο βράδυ, η σύζυγός του αυτοκτόνησε με το περίστροφό του στον κήπο του σπιτιού τους.
Η Κλάρα Ίμερβαρ, επίσης χημικός και μία από τις πρώτες γυναίκες διδάκτορες της Γερμανίας, διαφωνούσε με τη στρατιωτική χρήση της επιστήμης. Για εκείνη, το χημικό αέριο δεν ήταν άμυνα. Ήταν προδοσία της γνώσης, της ηθικής και της ίδιας της ζωής. Δεν άντεξε την ιδέα ότι ο άνθρωπός της είχε χρησιμοποιήσει το ίδιο μυαλό που έσωσε τη γεωργία, για να δημιουργήσει όπλα αόρατου θανάτου.
Ο Haber, λένε, την έθαψε και έφυγε για το Ανατολικό Μέτωπο την επόμενη μέρα. Πίστευε ότι η πατρίδα είναι πάνω από όλα. Η επιστήμη δεν έχει ηθική, μόνο εφαρμογή. Και κάθε εφαρμογή έχει δύο όψεις.
Χρόνια αργότερα, όταν ο ίδιος εκδιώχθηκε από τη ναζιστική Γερμανία λόγω της εβραϊκής του καταγωγής, δεν μίλησε ποτέ για την Κλάρα. Δεν αναφέρθηκε ποτέ ξανά στο περιστατικό. Ούτε στα χημικά του. Ούτε στο τι άλλο θα μπορούσαν να είχαν γίνει.
Η ειρωνεία είναι ότι από την ίδια διαδικασία Haber-Bosch, δημιουργούνται όχι μόνο λιπάσματα, αλλά και εκρηκτικά. Και η ανθρώπινη ιστορία αποφάσισε να τα αξιοποιήσει και τα δύο. Ο ίδιος άνθρωπος που μας έδωσε τη δυνατότητα να ταΐσουμε τον κόσμο, έδειξε και πώς μπορούμε να τον αφανίσουμε.   sportime