Το ρομπότ (όχι ο μετανάστης) απειλεί την δουλειά σου

Νομίζεις πως το Ίντερνετ σας και η μετακίνηση πληθυσμών σας άλλαξε την ζωή; Σε 10 με 20 χρόνια ένα ρομπότ θα σας έχει ρίξει πιθανότατα στην λεγόμενη τεχνολογική ανεργία, εκτός εάν κάνετε κάτι τόσο ευρηματικό που μια μηχανή δεν θα μπορέσει ποτέ να καταφέρει

Άννα Ρέμπελου

«Ρώτα κάποιον πως θα αντιμετωπίσει το γεγονός ότι τα ρομπότ θα του πάρουν την δουλειά και θα αντιδράσει με τέτοιον τρόπο λες και του ζήτησες χρήσιμες συμβουλές για την αποτροπή επίθεσης μονόκερων… Αλλά αυτό δεν θα έπρεπε καθόλου να είναι μια περίεργη ερώτηση» λέει ο διάσημος Αυστραλός κωμικός Μάικλ Κόνελ και σίγουρα δεν πρόκειται για χιούμορ αλλά για μια αλήθεια του κοντινού μέλλοντος. Όπως γράφει στο βιβλίο του ο νεαρός βραβευμένος δημοσιογράφος, συγγραφέας, επιχειρηματίας και ακτιβιστής Φεντερίκο Πιστόνο, με τον τίτλο «Τα ρομπότ θα σου κλέψουν την δουλειά αλλά αυτό είναι ΟΚ: Πώς να επιβιώσεις στην οικονομική κατάρρευση και να είσαι ευτυχισμένος», σύντομα θα γίνουμε απαρχαιωμένοι.

ADVERTISEMENT

Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Δεν πρόκειται απλώς για το γνωστό ρητό «ουδείς αναντικατάστατος», όσο μοναδικοί κι αν είμαστε, με όσες γνώσεις, εμπειρία και ικανότητες και αν έχουμε, αλλά για το ότι οι εξελίξεις τρέχουν ταχύτατα προς αυτήν την κατεύθυνση. Πριν λίγους μήνες, εξάλλου, γράφαμε για τα σχέδια περί τεχνητής νοημοσύνης της Google. Εκατομμύρια αλγόριθμοι, δημιουργημένοι από επιστήμονες της πληροφορικής, «τρέχουν» μανιωδώς σε servers σε όλο τον κόσμο με έναν και μοναδικό σκοπό: να κάνουν ό, τι και οι άνθρωποι, αλλά πολύ καλύτερα.

Και αν κάποιοι από αυτούς τους αλγόριθμους (αλγόριθμος : σειρά από εντολές με αρχή και τέλος που είναι σαφείς και εκτελέσιμες και σκοπό έχουν την επίλυση κάποιου προβλήματος) είναι συνηθισμένοι, όπως εκείνο το μηχάνημα στην τράπεζα που αντικαθιστά τον ταμία και είναι για πληρωμές λογαριασμών της ΔΕΗ κ.λ.π. αλλά παρόλα αυτά με τρόμο το βλέπουν οι περισσότεροι, κάποιοι άλλοι που ετοιμάζονται σε μυστικά ή και φανερά εργαστήρια, βλέπε ρομπότ-υπηρέτρια, ρομπότ-στρατιώτης ή ρομπότ-σεφ, προκαλούν πολύ περίεργα συναισθήματα. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και η συμβουλευτική εταιρεία Boston Consulting Group δημοσίευσαν προσφάτως δύο έρευνες όπου μιλούν για επαγγέλματα με ελαχιστοποιημένη ή μηδενική δημιουργικότητα, τα οποία κινδυνεύουν άμεσα από τα ρομπότ. Δακτυλογράφοι, τραπεζικοί υπάλληλοι, χειριστές βιομηχανικών μηχανημάτων, υπάλληλοι ταχυδρομείου, απλοί πωλητές, δικαστικοί κλητήρες, λογιστές, επόπτες, ρεσεψιονίστ, ακόμα και σερβιτόροι, κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από ένα ρομπότ και να βρεθούν ξαφνικά άνεργοι. Είναι η λεγόμενη τεχνολογική ανεργία και γι’ αυτήν έχουν ήδη προειδοποιήσει πολλοί πριν από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και την Boston Consulting Group. Ο δισεκατομμυριούχος Γιόχαν Ρούπερτ, διευθύνων σύμβουλος του κολοσσού πολυτελών ειδών Richemont, παραδεχόταν προ ολίγων μηνών ότι έχει χάσει τον ύπνο του. «Δεν φοβάμαι το νέο ρολόι της Apple. Τα ρομπότ είναι εκείνα που με ξαγρυπνούν» τόνιζε στην ομιλία του στο συνέδριο των Financial Times για τις Επιχειρήσεις της Πολυτέλειας, εξηγώντας ότι ο αυτοματισμός και η τεχνητή νοημοσύνη είναι εκείνες που θα φέρουν το επόμενο μεγάλο κύμα ανεργίας στον πλανήτη. Τα ίδια υποστηρίζει και ο πρώην υπουργός Οικονομίας των ΗΠΑ, Λάρι Σάμερς και το πάει ένα ακόμα βήμα πιο πέρα : «Τα ρομπότ πλήττουν και τους εργαζόμενους της μεσαίας τάξης». Τώρα θα σκεφτεί κανείς «ποια μεσαία τάξη; Αυτή που αποδομείται σταθερά και ανελέητα από την λιτότητα και την κρίση;».

Οι κομμώτριες θα την γλιτώσουν… Τα στοιχεία των τελευταίων ερευνών, πάντως, είναι ανατριχιαστικά. Κατά την Boston Consulting Group, έως το 2025 το 25% των σημερινών θέσεων εργασίας διεθνώς, δεν θα καλύπτεται από ανθρώπους, ενώ η το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εκτιμά ότι σε μια με δύο δεκαετίες ο αυτοματισμός θα έχει «καταπιεί» το 35% των σημερινών θέσεων εργασίας. Είσαι ψυχίατρος; Συγγραφέας; Ηθοποιός, κομμωτής, αισθητικός, διαφημιστής, δικηγόρος ή συντηρητής αεροσκαφών; Τότε δεν απειλείσαι ιδιαίτερα. Είσαι οικονομολόγος, βιβλιοθηκονόμος, οικιακή βοηθός ή ασφαλιστής; Τότε τα πράγματα είναι σκούρα… Και τούτο διότι εδώ απουσιάζει η ευρηματικότητα, τονίζουν αναλυτές. Ήδη, τα χρήματα που θα δαπανηθούν φέτος στο πεδίο της παραγωγής ρομπότ (αμυντικά, βιομηχανικά, εμπορικά και προσωπικά), υπολογίζονται στα 11 δισεκατομμύρια δολάρια συνολικά.
Η Google οραματίζεται αυτοκίνητα και ταξί με οδηγούς ρομπότ, ενώ στην φετινή Έκθεση Καταναλωτικών Ηλεκτρονικών Ειδών της Σαγκάη παρουσιάστηκε ο πρώτος ρομπο-Σεφ. Η εταιρία που τον κατασκεύασε, η Moley Robotics με έδρα στο Λονδίνο, υπογράμμιζε ότι θα τον «φορτώσει» με μια βιβλιοθήκη 2.000 συνταγών μέχρι τον εμπορικό του λανσάρισμα που είναι προγραμματισμένο για το 2017. Στην Βρετανία, η κυβέρνηση προχωρά πια στην αναβάθμιση της αγροτεχνολογικής της στρατηγικής, ύψους 160 εκατομμυρίων στερλινών, και υπόσχεται μεταξύ άλλων μια ποικιλία ρομποτικών αγροτικών εφαρμογών, όπως ρομπότ που ανιχνεύουν παράσιτα στα κτήματα καλλιέργειας λαχανικών (βλέπε Ladybird) ή ρομπότ σποράς ρυζιού, τα οποία αναπτύχθηκαν από το Εθνικό Αγροτικό Ερευνητικό Κέντρο της Ιαπωνίας. Η Amazon χρησιμοποιεί στα κέντρα διανομής ρομπότ κατασκευασμένα από την Kiva Systems, τα οποία επιλέγουν αυτόνομα, πακετάρουν και αποστέλλουν οποιοδήποτε αντικείμενο, οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή και στην Κίνα, στην πόλη Ντονγκγκουάν, είναι υπό ανέγερση η πρώτη μονάδα παραγωγής της Sehnzhen Evenwin Precision Technology που θα λειτουργεί σχεδόν αποκλειστικά με ρομπότ, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του BBC.

Αντικαθίστανται οι δουλειές, όχι οι άνθρωποι Οι υπέρμαχοι της τεχνητής νοημοσύνης επιμένουν πως αυτό που θα αντικατασταθεί είναι οι δουλειές και όχι οι άνθρωποι. Ότι, δηλαδή, ξεπερασμένα θα είναι τα επαγγέλματα. «Οι άνθρωποι, για εμένα, είναι βιολογικοί οργανισμοί (και όχι μόνον αυτό), οι οποίοι γράφουν μυθιστορήματα, συνθέτουν μουσική, φτιάχνουν ταινίες, παίζουν ποδόσφαιρο, κάνουν τον ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας, ανακαλύπτουν επιστημονικές θεωρίες, σκαρφαλώνουν βουνά και προτείνουν εστιατόρια. Ποιες από αυτές τις δραστηριότητες γίνονται ξεπερασμένες επειδή οι μηχανές τις κάνουν καλύτερα; Η αγαπημένη μου ερώτηση στις προσωπικές συνομιλίες είναι η εξής: Πότε μια μηχανή θα μπορεί να περάσει τον δρόμο εάν δεν υπάρχει φανάρι; Οι μηχανές δεν μπορούν να κάνουν τίποτα που εγώ θεωρώ ανθρώπινο» τονίζει στο προσωπικό του blog ο ιταλικής καταγωγής μαθηματικός, συγγραφέας και σύμβουλος πληροφορικής, Πιέρο Σκαρούφι ,ο οποίος ήταν για αρκετά χρόνια ιδρυτικό μέλος και διευθυντής του Κέντρου Τεχνητής Νοημοσύνης της Olivetti στην Καλιφόρνια. Ο Τζόναθαν Γκρουντίν, εκ των κορυφαίων ερευνητών της Microsoft, παραδέχεται πως η τεχνολογία θα συνεχίσει να διαταράσσει την αγορά εργασίας, αλλά ευελπιστεί ότι θα δημιουργηθούν άλλες στην θέση τους. Βέβαια, δεν βρήκα πουθενά μια εκτίμηση του πόσο χρόνο θα πάρει μέχρι να προκύψουν αυτές οι άλλες νέες δουλειές…