Λύση για να μειωθούν οι αποποιήσεις: Αποδοχή κληρονομιάς με το ευεργέτημα της απογραφής

Εκατοντάδες είναι οι αποποιήσεις κληρονομιών που γίνονται τα τελευταία 3-4 χρόνια.
Οι κληρονόμοι αδυνατούν να πληρώσουν τα χρέη του πεθαμένου συγγενή τους, ενώ δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να αποδεχθούν την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής -οπότε οι δανειστές του εκλιπόντος (είτε είναι τράπεζες, είτε το Δημόσιο) εξοφλούνται από την περιουσία που απογράφηκε κι όχι από την περιουσία του κληρονόμου.
Πάντως, δεν είναι μόνο τα χρέη που αφήνει πίσω αυτός που πεθαίνει και αναγκάζουν τους κληρονόμους του να επιλέξουν το δρόμο της αποποίησης. Είναι και ο ΕΝΦΙΑ, οι συμπληρωματικοί φόροι και τα τεκμήρια διαβίωσης, που κληρονομεί κάποιος μαζί με την
περιουσία και τα ακίνητα του μακαρίτη.
Ενδεικτικά, στο Ειρηνοδικείο Καλαμάτας από το 2015 έως και σήμερα έχουν κατατεθεί συνολικά 1.940 δηλώσεις αποποίησης και, όπως λένε στην "Ε" οι πρόεδροι του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Ναυπλίου - Καλαμάτας Παν. Δουμουλάκης και του Συλλόγου Επαγγελματιών Λογιστών Μεσσηνίας Κων. Πετρόπουλος, πολλοί αποποιούνται μια κληρονομιά επειδή αδυνατούν να αναλάβουν τις φορολογικές επιβαρύνσεις.

ΤΟ ΕΥΕΡΓΕΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ

Εν τω μεταξύ ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί το ευεργέτημα της απογραφής κι έτσι οι δανειστές του εκλιπόντα να εξοφληθούν χωρίς να επηρεάζεται η προσωπική περιουσία του κληρονόμου. Οπως εξηγεί στην "Ε" ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας Περικλής Ξηρογιάννης "η αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής δηλώνεται στο γραμματέα του Ειρηνοδικείου μέσα στο διάστημα των τεσσάρων μηνών από τότε που κάποιος γίνεται κληρονόμος". Η δήλωση αυτή σημαίνει ότι "ο κληρονόμος αποδέχεται την κληρονομιά, αλλά ευθύνεται για τα χρέη της μόνο με την κληρονομιά που έχει πάρει. Δεν αναμειγνύεται η προσωπική του περιουσία με την κληρονομιαία περιουσία", ξεκαθαρίζει. Ομως, ο κληρονόμος "υποχρεώνεται να συντάξει απογραφή σε συμβολαιογράφο για την κληρονομιά που βρήκε με διαδικασία που προβλέπεται" κι έτσι, με αυτό τον τρόπο "προστατεύεται από την περίπτωση να υπάρξουν χρέη της κληρονομιάς που να ξεπερνούν την αξία των περιουσιακών στοιχείων που περιέχονται σε αυτήν".

ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Το "παραθυράκι" του ευεργετήματος της απογραφής στην αποδοχή κληρονομιάς σώζει τους κληρονόμους και επιπλέον, μέχρι να εκτιμηθεί η τελική περιουσία, κερδίζουν χρόνο για να ζυγίσουν αν είναι περισσότερα τα χρέη ή τα οφέλη, για να κρατήσουν την περιουσία. Επίσης, όπως λέει ο Π. Ξηρογιάννης, είναι και μία λύση "στην περίπτωση που ο κληρονόμος δεν γνωρίζει ακριβώς τα χρέη, έχει αμφιβολίες για αυτά, αλλά δεν θέλει να αποποιηθεί την κληρονομιά γιατί πιθανόν να τον ενδιαφέρουν τα περιουσιακά στοιχεία που βρήκε". Ετσι, λοιπόν, μπορεί ο κληρονόμος, αν το ενεργητικό της περιουσίας που κληρονομείται είναι μεγαλύτερο του παθητικού, απλά πουλώντας κάτι να σώσει την κατάσταση και να μην κινδυνεύει να δεσμευτούν περιουσιακά στοιχεία που είχε πριν από την αποδοχή της κληρονομιάς.

ΑΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ

Οσοι, ωστόσο, επιλέξουν την μη αποδοχή της κληρονομιάς θα πρέπει οπωσδήποτε να καταθέσουν δήλωση αποποίησης στο Ειρηνοδικείο, γιατί αν μείνουν άπρακτοι είναι σαν να την αποδέχονται. Η δήλωση αποποίησης κατατίθεται "τέσσερις μήνες από το θάνατο ή τη δημοσίευση της διαθήκης ή την με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εγκατάσταση κάποιου ως κληρονόμου, όπως λόγω αποποίησης προηγούμενου κληρονόμου", επισημαίνει ο πρόεδρος του ΔΣΚ. Επίσης, όπως λέει ο ίδιος, αυτό που συνήθως διαφεύγει την προσοχή είναι ότι "η προθεσμία τρέχει και σε βάρος των ανηλίκων", οι οποίοι απλά "προστατεύονται γιατί θεωρείται ότι αποδέχονται με το ευεργέτημα της απογραφής, την οποία πρέπει να συντάξουν εντός έτους από την ενηλικίωσή τους".

1.940 ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ 2015

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και τις αρχές της εβδομάδας στο Ειρηνοδικείο Καλαμάτας είχαν κατατεθεί 579 δηλώσεις αποποίησης κληρονομιάς. Πέρυσι όλη τη χρονιά κατατέθηκαν 589 και πρόπερσι 413, ενώ 359 είχαν κατατεθεί το 2015. Οπως μας επεσήμαναν από το Ειρηνοδικείο, τα νούμερα αυτά δεν σημαίνουν ότι έχει γίνει μια δήλωση για κάθε θανόντα, αλλά μπορεί για έναν εκλιπόντα να έχουν κατατεθεί 10 δηλώσεις αποποίησης ή και 30, ενώ για κάποιον άλλον 5 δηλώσεις. Μας επεσήμαναν επίσης ότι οι περιουσίες δεν καταλήγουν τόσο εύκολα στο Δημόσιο και αν δεν αποδεχτούν την κληρονομιά οι πιο κοντινοί συγγενείς τότε εξαντλούνται όλες οι βαθμίδες συγγένειας!

ΟΙ ΣΤΕΝΟΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΔΕΝ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑ ΧΡΕΗ

Ο συμβολαιογράφος Παναγιώτης Δουμουλάκης διαπιστώνει ότι όλο και περισσότεροι στενοί συγγενείς προχωρούν στην αποποίηση κληρονομιάς για να μην αναλάβουν τα χρέη του εκλιπόντα. Και έτσι, "εφόσον υπάρχουν χρέη και οι στενοί συγγενείς αποποιούνται την περιουσία, καλούνται οι πιο μακρινοί συγγενείς να τα αναλάβουν, οπότε και αυτοί προχωρούν στην αποποίηση και έτσι έχουμε μια εκρηκτική αύξηση των αποποιήσεων κληρονομιάς". Προσθέτει δε ότι "σωστά ο κληρονόμος ελέγχει αν υπάρχουν χρέη και αν αυτά είναι μεγάλα σωστά αποποιείται την κληρονομιά" - ωστόσο ο ίδιος θεωρεί ότι "δεν είναι σωστό να το κάνει κάποιος για τον ΕΝΦΙΑ", καθώς όπως παρατηρεί ο ΕΝΦΙΑ είναι και αυτός ένας λόγος αύξησης των αποποιήσεων κληρονομιάς. Και παρόλο που, όπως λέει στη συνέχεια, οι αντικειμενικές αξίες είναι μεγαλύτερες από τις αγοραίες -οπότε κάποιος κληρονομώντας μερίδια ακινήτων καλείται να πληρώσει ΕΝΦΙΑ για αξίες μεγαλύτερες από τις πραγματικές- τα ακίνητα δεν έχουν απαξιωθεί.

ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

Ο φοροτεχνικός Κώστας Πετρόπουλος διαπιστώνει και αυτός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι αποποιήσεις κληρονομιάς. Και όπως λέει αυτό "οφείλεται κυρίως στα χρέη που έχουν οι φορολογούμενοι και τα οποία αυξήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης". Οταν λοιπόν "ένας κληρονόμος για να πάρει την περιουσία του εκλιπόντα θα πρέπει, επιπλέον, να πληρώσει και το σύνολο των χρεών του, δεν θα το κάνει". Ενας ακόμα σημαντικός παράγοντας σύμφωνα με τον ίδιο είναι και ο ΕΝΦΙΑ, την πληρωμή του οποίου "λαμβάνουν υπόψη οι κληρονόμοι και είναι ένα αντικίνητρο, για να θέλουν ένα ακόμα σπίτι". Επιπρόσθετα, "τα ακίνητα που κάποιος κληρονομεί σημαίνουν και επιπλέον τεκμήρια, τα οποία αθροίζονται με τα τεκμήρια αυτοκινήτων και άλλων ακινήτων του κληρονόμου, οπότε καλείται να πληρώσει μεγαλύτερο φόρο εισοδήματος". Ετσι, λοιπόν, "οι φορολογούμενοι είτε αποποιούνται την κληρονομιά, είτε πουλάνε τα ακίνητα, για να γλιτώσουν από τους φόρους". eleftheriaonline