Δήμητρα vs Βίκυ

της Ρέας Βιτάλη

Δυο γυναίκες. Μοιραίες στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ. Η Δήμητρα Λιάνη μετέπειτα Παπανδρέου. Η Bίκυ Σταμάτη μετέπειτα Τσοχατζοπούλου. Η χειρονομία κάλεσμα στην σκάλα του αεροπλάνου. Η δεξίωση στο Four Season στο Παρίσι.

Στης Δήμητρας το πρόσωπο διαβάσαμε διαχρονικά όλους τους ανθρώπινους μορφασμούς. Τον τσαμπουκά, το θάρρος, την ευτυχία, την δύναμη, τον πόνο, τον θρήνο, το παράπονο, το κενό, το θράσος, το αδιέξοδο, το «αχ», την χαρά, την δυστυχία, το «πονάω», το «σιγά μη χολοσκάσω». Όλα καθαρογραμμένα σχεδόν φόρα παρτίδα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου επέλεξε στον τελευταίο κύκλο της ζωής του να παραδοθεί απόλυτα στην γυναικεία αγκαλιά, στην μαμαδίστικη φροντίδα δυο χεριών που μαγειρεύουν τηγανιτά αβγά (το είχε επικαλεστεί), διάλεξε να πνιγεί σε δυο τεράστια στήθη. Ποιός δικαιούται να κρίνει τις επιλογές του τελευταίου κύκλου ενός ανθρώπου; Σε ποιούς υποχρεούται να δώσει αναφορά; Ο Παπανδρέου λαχάνιαζε για ζωή. Λαχάνιαζε για έρωτα. Δεν ήταν η πρώτη του ατασθαλία.

Είχαν να λένε! Μπορούμε με περίσσια ευκολία να κρίνουμε τις ανέντιμες μέρες της εξουσίας του αλλά πόσο ελαφρά τη καρδία να κρίνεις την τελευταία στροφή ενός «μακρύ ζεϊμπέκικου» ενός άνδρα και μιας γυναίκας που χτύπησε στα πόδια του παλαμάκια; «Για ένα κωλόσπιτο!»

Είχε δηλώσει εξαγριωμένος ο Γιαννόπουλος μετά την αυτοψία του στην βίλα. Ήταν η εποχή που το ΠΑΣΟΚ όλα τα έβλεπε μια σταλιά μετά από αυτοψίες. Περιέργως. Ήταν η αρχή του «πιάσε μια μερίδα από ολίγον» παρανομίας. Και για την βίλα της Εκάλης χρειάστηκε ο Πρωθυπουργός να δηλώσει ότι έλαβε δανεικά από όλα τα φιλαράκια του, για να το «τακτοποιήσει». Μέχρι και ο Κατσιφάρας, εμπνευστής της ιστορικής φράσης «αν δεν υπήρχε ο Ανδρέας δεν θα μας ήξερε ούτε ο θυρωρός της πολυκατοικίας μας», εμφανίστηκε ως δανειστής. Αλλά και ο μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας. Δεν είναι ασύμφορο τελικά να δανείζεις Πρωθυπουργό. Πολλώ μάλλον όταν ο λαός δηλώνει «Ε δε βαριέσαι!». Και μπορεί να είναι έτσι. Ελαστική η συνείδηση του Έλληνα. Μπορεί να την πεις κι ανθρώπινη. Να προσθέσεις και ένα «ωχ ρε αδελφέ» στο τέλος, να το κλείσεις το θέμα. Αλλά ποιος από κει και πέρα καθορίζει το μέγεθος της μερίδας «παρανομίας»; Πόσο είναι το «ολίγον», πόσο το αρκετό, πόσο το «φτάνει» και πόσο το «γκώσαμε». Στα πόσα γραμμάρια παρανομείς; Και ποια υλικά κι αναλογίες προτείνεις (και έμμεσα προτρέπεις) σε εκατομμύρια ανθρώπους; Με ποιόν κοινό οδηγό αναλογιών ηθικής και νομιμότητας θα συμπορευτούμε;

Στο πρόσωπο της Βίκυς Σταμάτη περιέργως δεν διαβάσαμε ποτέ κανένα συναίσθημα. Ατσαλάκωτο σαν μάσκα. Προσωπείο. Μούμια Τουταγχαμών. Στο πλευρό ενός άνδρα βαριά άρρωστου. Η μεγαλομανία είναι βαρβάτη νόσος. Ένα ζευγάρι που έπαιζε παντομίμα όπως τα μικρά παίζουν «τις κουμπάρες». Τόσο παντομίμα που μπέρδεψαν κι αυτοί οι ίδιοι το θέατρο με την αληθινή ζωή. Καμώθηκαν τους παλαιοπλούσιους, τους άρχοντες. Το μόνο στοιχείο που δεν πουλιέται ούτε αγοράζεται. Σκέψου που έφταναν τον πήχη τους; Η σύζυγος ψεκάστηκε και με κουλτούρα. Δήλωσε και συγγραφέας. Και κυρίες άλλων κυρίων την χειροκρότησαν. Την αποδέχτηκαν στους κόλπους τους. Λίγο πολύ τακίμιαζαν. Με την Δήμητρα χαλούσε η συνταγή της αποδοχής. Ήταν τα μη χρηστά ήθη που έσερνε. Το ότι κλώτσαγε κάθε «καλλωπισμό» και συμμόρφωση σαν αφηνιασμένο άλογο. Ενώ η κυρία Τσοχατζοπούλου! Άραγε υπάρχουν διαφορές σε μια ροζ βίλα με την οποία προικίζει κάποιος στα στερνά του εκφράζοντας ευγνωμοσύνη και σ΄ ένα μέγαρο πρώτο τραπέζι πίστα-Ακρόπολη που χαρίζει ένας Μπρούμελ γιατί εκεί φαντάζεται τον εαυτό του; Όχι τυχαία στο κέντρο του χωριού! Τους παρατηρώ. Tους χαζεύω να ψεύδονται, να μάχονται, να θεωρούν ότι μπορούν να ξεγελάσουν όλους τους θεατές της τραγωδίας.

Παρατηρώ. Βουτάω σε μνήμες. Τραυματικές εμπειρίες μιας γενιάς. Συντεχνίες πολιτικών και λαού. Αναξιοπρέπειες. Φθήνιες. Ξιπασιές. Μερίδες «από ολίγον» που ξεχείλισαν πιάτα στην συνέχεια. Ανοχές συνενόχων. Σιωπές καμόρας. Μα πόσοι ντερλίκωσαν στα πλουσιοπάροχα τραπέζια της χώρας μας; Παρατηρώ. Και να σας πω τι διαπιστώνω; Ο Παπανδρέου έκλεισε το μάτι στον λαό και είπε «αφήστε το να πάει στην ευχή». Ο Τσοχατζόπουλος δήλωσε με τον τρόπο του «Δεν σας επιτρέπω!». Ο Ανδρέας μας φανέρωσε την αδυναμία του. Ο Άκης την παντοδυναμία του. Το ζεύγος Παπανδρέου λιγουρεύτηκε ζωή. Το ζεύγος Τσοχατζόπουλου ξιπασιά. Ο Ανδρέας και η Δήμητρα Παπανδρέου έζησαν μια σχέση λαχανιασμένη σαν να τελείωνε η ζωή το επόμενο λεπτό. Θνητοί. Ο Άκης και η Βίκυ Τσοχατζοπούλου έζησαν (και ζουν) ως να έχουν εξασφαλίσει την αθανασία. Θεοί Βασιλιάδες της Αιγύπτου. Και γι΄αυτό τους οικτίρει περισσότερο η καρδιά μου. Ανθρώπινα. Απόλυτα ανθρώπινα. Έχει και η ατιμία τις αποχρώσεις της. Αυτές μας έφαγαν!