Σαν σήμερα 29/12, Υπόθεση Λαμπράκη: η σημαδιακή μέρα μετά τη στυγερή δολοφονία του πολιτικού

Υπάρχει μια σημασιακή μέρα μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη: η σημερινή.
Μια μέρα σαν σήμερα 29 Δεκεμβρίου του 1964 κι έπειτα από ανακρίσεις 19 μηνών, εκδίδεται το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Παραπέμπονται για ανθρωποκτονία από πρόθεση οι Σπύρος Γκοτζαμάνης και Μανώλης Εμμανουηλίδης και για ηθική αυτουργία οι Ξενοφών (φον) Γιοσμάς και Εμμανουήλ Καπελώνης. Οι ανώτεροι αξιωματικοί της Χωροφυλακής παραπέμπονται μόνο για παράβαση καθήκοντος και όχι για ηθική αυτουργία, όπως είχε προτείνει ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης.
Δυο χρόνια μετά, μια μέρα σαν σήμερα, 29 Δεκεμβρίου του 1966, κι έπειτα από σύσκεψη μισής μέρας, οι ένορκοι του Κακουργιοδικείου Θεσσαλονίκης που εκδίκαζε την υπόθεση για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ανακοινώνουν την ετυμηγορία τους: ο Μανώλης Εμμανουηλίδης καταδικάστηκε σε κάθειρξη 8,5 ετών, ενώ η ποινή του Σπύρου Γκοτζαμάνη ήταν 11 χρόνια. Τόσο στον Γκοτζαμάνη όσο και στον Εμμανουηλίδη αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του «πρότερου έντιμου βίου» καθώς και ότι δεν «ενήργησαν από ταπεινά αίτια»! Τελικά και οι δυο αμνηστεύτηκαν και αφέθηκαν ελεύθεροι από τη δικτατορία των Απριλιανών. Τέλος απαλλάχτηκαν όλοι οι αξιωματικοί της Χωροφυλακής που κατηγορούνταν για ηθική αυτουργία και παράβαση καθήκοντος.
Και τέλος, μια μέρα σαν σήμερα πάλι, το 1969 όμως, η ταινία του Κώστα Γαβρά «Ζ», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού που καταπιάνεται με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, επιλέγεται ως η καλύτερη ταινία της χρονιάς από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης!
Ποιος ήταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης ήταν γιατρός γυναικολόγος, αθλητής και πολιτικός που χτυπήθηκε ανηλεώς με λοστό στο κεφάλι από παρακρατικούς της οργάνωσης «Καρφίτσα», στη Θεσσαλονίκη στις 22 Μαΐου του 1963 και στις 27 Μαΐου άφησε την τελευταία του ανάσα.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όταν έφτασε στο γραφείο του, λίγες ώρες μετά την επίθεση στον Λαμπράκη, φέρεται να αναφώνησε οργισμένος: «Μα ποιος κυβερνά επιτέλους αυτήν τη χώρα;».
Οι πολιτικές συνέπειες από τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ ήταν άμεσες. Παραιτήθηκε η κυβέρνηση Καραμανλή, η Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου νίκησε στις επόμενες εκλογές, ιδρύθηκε η «Νεολαία Λαμπράκη», με πρώτο πρόεδρο τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ αυτοεξορίστηκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο Παρίσι.
Πίσω από τη δολοφονία ήταν ο Ξενοφών Γιοσμάς ή «Φον Γιοσμάς», όπως έμεινε στα λερά κιτάπια της Ιστορίας. Ο Γιοσμάς ήταν δωσίλογος-συνεργάτης των Ναζί και φανατικός αντικομμουνιστής.
Στα χρόνια μετά τον Εμφύλιο, ο Φον Γιοσμάς ίδρυσε την αντικομμουνιστική, παρακρατική οργάνωση «Καρφίτσα», στην οποία στρατολόγησε κατά κύριο λόγο παλιούς του συντρόφους από την περίοδο της γερμανικής Κατοχής. Ο Γιοσμάς αθωώθηκε για την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας, αλλά καταδικάστηκε για διατάραξη της κοινής ειρήνης με ποινή ενός έτους, ποινή που είχε εκτίσει ως προφυλακιστέος.