ΑΑΔΕ: Σε ποιες περιπτώσεις και για ποιους ακυρώνονται φόροι και πρόστιμα

Σε διαγραφή ή και έντοκη επιστροφή φόρων που έχουν επιβληθεί κατά λάθος σε φορολογούμενους από το 2014 και μετά προχωρά η φορολογική διοίκηση. Παράλληλα, σε παρόμοιες περιπτώσεις «πρόδηλου σφάλματος» από εδώ και πέρα οι φόροι και τα πρόστιμα θα επιστρέφονται ή θα διαγράφονται αυτόματα, ακόμα και χωρίς αίτημα του φορολογούμενου.
Μέχρι πρότινος, ακόμη και για προφανή λάθη των φορολογικών υπηρεσιών, η εφορία δεν αναθεωρούσε τις πράξεις προσδιορισμού του φόρου και ο φορολογούμενος έπρεπε είτε να προσφύγει στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών είτε στα δικαστήρια. Καλύπτονται περιπτώσεις όπως ο φόρος εισοδήματος, ο ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης, καθώς και πρόστιμα που εκδόθηκαν από τη Φορολογική Διοίκηση μετά την 1η Δεκεμβρίου 2014.
Η απόφαση Πιτσιλή
Όπως προβλέπει απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, ο άμεσος προσδιορισμός φόρου ή πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου ή πράξη επιβολής προστίμου δύναται να ακυρωθεί ή να τροποποιηθεί με πράξη της αρμόδιας υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης, κατόπιν αίτησης του φορολογουμένου ή και χωρίς αίτηση, αποκλειστικά εφόσον διαπιστώνεται πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης ή αριθμητικό ή υπολογιστικό λάθος.
Οι περιπτώσεις
Ειδικότερα, τροποποίηση ή ακύρωση του φόρου και των προστίμων ισχύει στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Αριθμητικό λάθος: Εσφαλμένη αναγραφή αριθμού ή ποσού και υπολογιστικό λάθος κατά τη διενέργεια μαθηματικού υπολογισμού ή κατά την εκτέλεση αριθμητικής πράξης. Δεν εμπίπτει στην έννοια του αριθμητικού ή υπολογιστικού λάθους η εσφαλμένη επιβολή φόρου ή απαλλαγή από τον φόρο ή η κακή εφαρμογή του νόμου.
• Αλλαγή νόμου: Μεταγενέστερη μεταβολή του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται αναδρομικά στην εξεταζόμενη περίπτωση, εφόσον αυτό ήταν αντικειμενικά αδύνατο να ληφθεί υπόψη κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή της δικαστικής απόφασης.
• Έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης: Η «πρόδηλη» έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης απαιτείται να προκύπτει αμέσως από έγγραφα ή άλλα στοιχεία, που είτε προσκομίζει ο φορολογούμενος είτε έχει στη διάθεσή της η Φορολογική Διοίκηση, χωρίς να απαιτούνται ελεγκτικές επαληθεύσεις.

Διευκρινίσεις
Οι φορολογούμενοι πρέπει να γνωρίζουν ότι:

• Η επίκληση νέων πραγματικών περιστατικών επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση επιγενόμενου λόγου ακύρωσης ή τροποποίησης, ήτοι λόγου που προέκυψε σε μεταγενέστερο του προσδιορισμού του φόρου ή του προστίμου χρόνο.
• Η πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης μπορεί να προκύπτει από τη μεταγενέστερη μεταβολή του νομικού πλαισίου, που εφαρμόζεται αναδρομικά στην εξεταζόμενη περίπτωση.
• Αριθμητικό λάθος θεωρείται η εσφαλμένη αναγραφή αριθμού ή ποσού και υπολογιστικό λάθος θεωρείται το σφάλμα κατά τη διενέργεια μαθηματικού υπολογισμού ή κατά την εκτέλεση αριθμητικής πράξης.
• Δεν εμπίπτει στην έννοια του αριθμητικού ή υπολογιστικού λάθους η εσφαλμένη επιβολή φόρου ή απαλλαγή από τον φόρο ή η κακή εφαρμογή του νόμου.
• Στην απόφαση σημειώνεται πως η παραγραφή, ως ουσιαστικό στοιχείο της φορολογικής ενοχής, δεν συνιστά λόγο πρόδηλης έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης.

Η αίτηση
Ο φορολογούμενος δύναται να υποβάλει αίτηση στην αρμόδια για την έκδοση της πράξης ακύρωσης ή τροποποίησης υπηρεσία, εντός προθεσμίας τριών ετών από την κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου, ή, σε περίπτωση άμεσου προσδιορισμού φόρου, από την υποβολή της δήλωσης.
Εάν η έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης οφείλεται σε επιγενόμενο λόγο, ο οποίος γεννήθηκε εντός του τελευταίου τριμήνου της προθεσμίας, η αίτηση δύναται να υποβληθεί εντός τριών μηνών από τη γένεση του λόγου αυτού.
Η αίτηση και τα συνυποβαλλόμενα έγγραφα υποβάλλονται με ψηφιακή απεικόνιση (σάρωση), μέσω της εφαρμογής ψηφιακής υποδοχής και διαχείρισης αιτημάτων της Α.Α.Δ.Ε. «Τα Αιτήματά μου» στην αρμόδια υπηρεσία.
Στις περιπτώσεις στις οποίες δεν είναι δυνατή η υποβολή του αιτήματος μέσω της Εφαρμογής, τα αιτήματα αποστέλλονται ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς ή υποβάλλονται αυτοπροσώπως στην αρμόδια υπηρεσία. Σε περίπτωση κατά την οποία, από τα στοιχεία και δικαιολογητικά που προσκομίζει και επικαλείται ο φορολογούμενος, αποδεικνύεται η μερική ή ολική έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης ή το αριθμητικό ή υπολογιστικό λάθος, ο προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας κάνει αποδεκτή, εν όλω ή εν μέρει, κατά περίπτωση, την αίτηση και εκδίδει πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης του άμεσου προσδιορισμού φόρου ή της πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού ή/και της πράξης επιβολής προστίμου, στην οποία περιέχονται:

• τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη,
• οι λόγοι της εν όλω ή εν μέρει αποδοχής της αίτησης και
• η σχετική φορολογική υποχρέωση.