Νέο πτωχευτικό: Πλήρης απαλλαγή από τα χρέη και «δεύτερη ευκαιρία» - Πώς σχολιάζουν νομικοί κύκλοι

Οι θεσμοί έδωσαν το «πράσινο φως» και από σήμερα τίθεται σε διαβούλευση o νέος πτωχευτικός νόμος που θα φέρει καταλυτικές αλλαγές στο τοπίο του ιδιωτικού χρέους, δημιουργώντας νέα δεδομένα για τους οφειλέτες, καθώς προβλέπει τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη για την πληρωμή του χρέους, αλλά και τη «δεύτερη ευκαιρία». Το νέο πλαίσιο θα είναι έτοιμο και θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου.
Το θετικό στοιχείο είναι πως ο επιχειρηματίας και ο ιδιώτης θα ξεχρεώνει και θα απαλλάσσεται από όλες τις οφειλές αλλά ταυτόχρονα θα ρευστοποιούνται όλα τα περιουσιακά του στοιχεία, καθώς το νέο πτωχευτικό δεν θα περιλαμβάνει κανενός είδους προστασία. Tρία χρόνια μετά την απαλλαγή θα μπορεί ένας επιχειρηματίας να ξεκινήσει μια καινούρια επιχειρηματική δραστηριότητα ή ένας ιδιώτης να πάρει ένα στεγαστικό δάνειο.
Το νέο πτωχευτικό δίκαιο θα αντικαταστήσει όλες τις διατάξεις με τις οποίες ρυθμιζόταν μέχρι σήμερα το ιδιωτικό χρέος προς τις τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και
λοιπούς πιστωτές. Επομένως θα μπορούν να κάνουν χρήση τόσο οι επιχειρηματίες όσο και οι απλοί ιδιώτες που δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Για να ενεργοποιηθεί η διαδικασία πτώχευσης θα πρέπει ή να το ζητήσει ο ίδιος ο οφειλέτης, ή οι δανειστές του, προκειμένου να διεκδικήσουν αυτά που τους οφείλονται.
Βάσει του νέου νόμου, η πτώχευση μέσα από μια ολοκληρωμένη διαδικασία θα απαλλάσσει από τα χρέη και θα έχει όφελος τόσο για τον οφειλέτη, όσο και για τους δανειστές του. Αρμόδιο για να κηρύξει την πτώχευση θα είναι το δικαστήριο, το οποίο θα μοιράζει την περιουσία του οφειλέτη αναλογικά σε αυτούς που οφείλει. Ετσι το χρέος του οφειλέτη θα διαγράφεται στο σύνολό του. Αυτό σημαίνει πως θα διαγράφεται οποιοδήποτε ποσό απομένει ως οφειλή μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας του.
Υπό αυτές τις συνθήκες ο οφειλέτης θα «καθαρίζει» από όλα τα χρέη του και θα μπορεί να κάνει μια νέα αρχή, απαλλαγμένος από οικονομικά βάρη. Επίσης η διαγραφή του χρέους θα αφορά την οικογένεια και τους κληρονόμους του οφειλέτη, οι οποίοι δεν θα κληρονομούν το χρέος. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη που θα υπάρχει στο νέο Πτωχευτικό Δίκαιο, βάλει τέλος στις αποποιήσεις κληρονομιάς που γίνονται μαζικά μέχρι σήμερα, προκειμένου οι κληρονόμοι να μην φορτωθούν τα χρέη του αποθανόντος. Αναφορικά με τους πιστωτές λόγω της διαγραφής του χρέους, το αντίστοιχο ποσό θα σβήνονται από τα βιβλία τους και συνεπώς δεν θα φορολογούνται.
Έχοντας τη δυνατότητα να σβήσει το παρελθόν των οφειλών του, ο πτωχεύσας θα μπορεί να ανοίξει νέα επιχείρηση μετά από διάστημα έως 3 ετών από την κήρυξη της πτώχευσης.
Μέριμνα για τα ευάλωτα νοικοκυριά
Στο νέο πτωχευτικό υπάρχει μέριμνα για τα ευάλωτα νοικοκυριά, καθώς προβλέπεται η επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου αλλά η δυνατότητα χορήγησης επιδόματος στέγης για όποιον χάνει την πρώτη του κατοικία, έτσι ώστε να μπορεί να πληρώνει ένα μέρος του ενοικίου για τη διαμονή στο σπίτι που έχει επιλέξει. Επομένως το επίδομα στέγης θα δίδεται στους οφειλέτες που έχουν χάσει το ακίνητό τους, δηλαδή η ακίνητή τους περιουσία έχει ρευστοποιηθεί μέσω πλειστηριασμού είτε έχει περιέλθει στην κυριότητα του πιστωτή, δηλαδή της τράπεζας.
Τι λένε νομικοί κύκλοι
Νομικοί κύκλοι σχολιάζοντας το νέο πτωχευτικό αναφέρουν τα εξής: «Το νέο πτωχευτικό δίκαιο φέρνει καινούργια δεδομένα στην αντιμετώπιση των κόκκινων στεγαστικών δανείων, ειδικά εάν αφορούν α’ κατοικία. Θα επιτρέπει την πτώχευση των νοικοκυριών και την επανεκκίνηση τους χωρίς χρέη, αφού όμως ρευστοποιήσουν το σύνολο της ακίνητης περιουσίας τους. Στην Ελλάδα τα ακίνητα αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο μέρος του πλούτου των νοικοκυριών, με ποσοστό ιδιοκτησίας 80%, πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ που κυμαίνεται στο 70%. Η μέχρι τώρα αποκλιμάκωση οφείλεται σε διαγραφή οφειλών και όχι στην ομαλή εξυπηρέτηση τους. Το θετικό της ρευστοποίησης της ακίνητης περιουσίας, είναι ότι εάν μείνει ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου, ο δανειολήπτης θα απαλλαγεί πλήρως από την υποχρέωση αποπληρωμής του.
Για τις τράπεζες είναι ένα δραστικό πλαίσιο για την άμεση αποκλιμάκωση των κόκκινων δανείων και την εξυγίανση των ισολογισμών τους, πράγμα που θα τις επιτρέψει να επαναρχίσουν την χρηματοδότηση της οικονομίας. Στα αρνητικά όμως είναι, ότι οι δανειολήπτες χάνουν οριστικά το σύνολο της ακίνητης περιουσία τους, και μάλιστα σε μια περίοδο χαμηλών αξιών ρευστοποίησης».
Η δήλωση του υπουργού Οικονομικών
Ο υπουργός Οικονομικών με δήλωσή του παραθέτει τις βασικές παραμέτρους του Κώδικα Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας, οι οποίες συνοψίζονται ως εξής:
Θεσπίζονται διαδικασίες για την έγκαιρη προειδοποίηση των πολιτών στο πλαίσιο πρόληψης, ώστε να μην οδηγηθούν σε κατάσταση αφερεγγυότητας.
Εισάγεται ένα ολοκληρωμένο και αυτοματοποιημένο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών, μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού, τόσο για φυσικά όσο και για νομικά πρόσωπα, ώστε οι οφειλέτες να διατηρούν την περιουσία τους.
Δίνεται η δυνατότητα δεύτερης ευκαιρίας, με ταχείς διαδικασίες, με τη διαγραφή του υπολοίπου των οφειλών, κατόπιν ρευστοποίησης του συνόλου της περιουσίας και ελέγχου της περιουσιακής κατάστασης του οφειλέτη.
Ενσωματώνονται πρόνοιες για τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και πρόβλεψη συνεπειών γι' αυτούς.
Υπάρχουν πρόνοιες για δανειολήπτες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, με την άσκηση επιδοματικής πολιτικής από το Κράτος, τόσο προληπτικά μέσω της επιδότησης δόσης δανείου, όσο και κατασταλτικά μέσω της επιδότησης ενοικίου.
Εκσυγχρονίζεται το πλαίσιο της διαδικασίας εξυγίανσης, ώστε να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να αναδιαρθρώσουν επιτυχώς τις οφειλές τους και να επιστρέψουν σε παραγωγική λειτουργία, χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Απελευθερώνονται και αξιοποιούνται οι παραγωγικές μονάδες της χώρας που είναι δεσμευμένες σε ατέρμονες διαδικασίες ρύθμισης ή/και πτώχευσης, με σκοπό την επαναφορά τους σε λειτουργία, με την παράλληλη είσοδο εγχώριων και διεθνών επενδυτών.
Παρέχεται λύση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έτσι ώστε οι τράπεζες να μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Θεσπίζεται απαλλαγή των μελών διοίκησης του νομικού προσώπου που έχει πτωχεύσει, ώστε να μην εγκλωβίζονται για οφειλές που ανήκαν στην επιχείρηση.
Προάγεται η χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση, που αποτελεί διεθνώς την πιο διαδεδομένη εξωδικαστική διαδικασία επίλυσης ιδιωτικών διαφορών στον χρηματοοικονομικό τομέα.
Αξιοποιείται η τεχνολογία, εισάγοντας νέες ηλεκτρονικές και αυτοματοποιημένες διαδικασίες, που διασφαλίζουν τη διαφάνεια, καταργούν τη γραφειοκρατία και προάγουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Κράτους.
Εισάγονται ρυθμίσεις για τη βελτίωση του θεσμού των διαχειριστών αφερεγγυότητας, οι οποίοι καλούνται να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στις διαδικασίες της πτώχευσης.