Κόκκινα δάνεια: Τροπολογία με δύο δώρα σε servicers και funds

Πλήρη νομική θωράκιση στους servicers για να επισπεύδουν πλειστηριασμούς εναντίον δανειοληπτών παρέχει η κυβέρνηση μέσα από τα... ψιλά γράμματα άσχετης τροπολογίας που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο για τις εταιρείες διαχείρισης δανείων. Με την ίδια τροπολογία δίνεται και δεύτερο δώρο στους servicers, καθώς προβλέπεται ότι θα έχουν δικαίωμα να ζητούν προκαταβολή από όσους οφειλέτες απειλούνται με πλειστηριασμό και θέλουν να προχωρήσουν σε ρύθμιση με τον εξωδικαστικό.
Η νομοθετική ρύθμιση που παρέχει νομιμοποίηση στους servicers να «κυνηγούν» με κάθε είδους δικαστικές ενέργειες τους οφειλέτες για λογαριασμό των funds που αγοράζουν κόκκινα δάνεια αποτελεί εδώ και πολύ καιρό αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των εταιρειών και της κυβέρνησης.
Πριν εκδώσει τη γνωστή του απόφαση ο Άρειος Πάγος, με την οποία δόθηκε νομιμοποίηση στους servicers να εκπροσωπούν τα funds στα δικαστήρια ακόμη και όταν πρόκειται για τιτλοποιήσεις που έχουν γίνει με τον νόμο του 2003 και όχι με τον ειδικό νόμο για τους servicers του 2015, από την πλευρά των εταιρειών διαχείρισης υποστηριζόταν μετ' επιτάσεως ότι αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί με απόλυτη ασφάλεια, εάν δεν ψηφιζόταν σχετική νομοθετική ρύθμιση.
Ο τότε υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, απέκρουσε αυτές τις πιέσεις, απαντώντας στους servicers ότι για το θέμα θα ίσχυε ό,τι έκρινε η Δικαιοσύνη, δηλαδή η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Αν και επιτυχημένος στα καθήκοντά του, ο κ. Σταϊκούρας αντικαταστάθηκε από τον Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος προώθησε στη Βουλή την τροπολογία που είχαν ζητήσει οι servicers.
Μάλιστα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ακολούθησε μια εντελώς παράδοξη διαδικασία κατάθεσης της ρύθμισης στη Βουλή, με προφανή στόχο να περιορίσει τη δημόσια συζήτηση για το θέμα. Ενώ κατέθεσε ογκώδες νομοσχέδιο για τους servicers («Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ» και άλλες επείγουσες διατάξεις») δεν ενσωμάτωσε αυτή τη ρύθμιση για τη νομιμοποίηση των servicers ούτε στο κείμενο του νομοσχεδίου που δόθηκε στη διαβούλευση, ούτε και στο κείμενο που έφθασε στη Βουλή και αναμένεται τώρα να ψηφισθεί.
Η επίμαχη ρύθμιση εντάχθηκε, όλος παραδόξως, ως δεύτερη παράγραφος (κάτι σαν... υποσημείωση) σε μια τροπολογία που κατατέθηκε χθες και έχει ως βασικό θέμα την απαλλαγή των μελών διοικητικού συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ από αστική ευθύνη. Έτσι, ο χρόνος ελέγχου της τροπολογίας από την αντιπολίτευση και συζήτησής της στη Βουλή περιορίζεται στο ελάχιστο.
Τα δύο δώρα
Με την τροπολογία Χατζηδάκη, οι servicers επιτυγχάνουν δύο πάγιες επιδιώξεις τους: να δοθεί τέλος σε οποιαδήποτε αμφισβήτηση της νομιμοποίησής τους να επισπεύδουν πλειστηριασμούς για λογαριασμό των funds που κατέχουν κόκκινα δάνεια και να μπορούν να πιέζουν δανειολήπτες που κινδυνεύουν να χάσουν ακίνητα για να λαμβάνουν προκαταβολή από το ποσό που έχει ορισθεί ότι θα πληρώσουν με βάση τον εξωδικαστικό μηχανισμό.
Ειδικότερα, όπως σημειώνεται στην τροπολογία, νομιμοποιούνται οι διαχειριστές απαιτήσεων από συμβάσεις δανείων και πιστώσεων, να ασκούν, ως μη δικαιούχοι διάδικοι, ένδικα βοηθήματα, να προβαίνουν σε δικαστικές ενέργειες, για την είσπραξη των υπό διαχείριση απαιτήσεων καθώς και να παρίστανται ή να συμμετέχουν στις αναφερόμενες διαδικασίες. Επίσης, προσδιορίζονται τα νομιμοποιητικά έγγραφα για την άσκηση από τους διαχειριστές πιστώσεων των παρεχόμενων δικαιωμάτων -σ.σ.: με αυτήν την πρόβλεψη διευκολύνονται οι servicers για να μην απορρίπτονται τα δικόγραφά τους λόγω έλλειψης επαρκούς τεκμηρίωσης, κάτι που έχει συμβεί κατ' επανάληψη.
Η προτεινόμενη ρύθμιση για την «Εξαιρετική νομιμοποίηση διαχειριστών πιστώσεων» αναφέρει τα εξής:
1. Σε περίπτωση ανάθεσης της διαχείρισης των απαιτήσεων από συμβάσεις δανείων και πιστώσεων σε διαχειριστές πιστώσεων, αυτοί νομιμοποιούνται, ως μη δικαιούχοι διάδικοι, να ασκούν κάθε ένδικο βοήθημα και να προβαίνουν σε κάθε άλλη δικαστική ενέρνεια yia την είσπραξη των υπό διαχείριση απαιτήσεων, καθώς και να κινούν, παρίστανται ή συμμετέχουν σε προπτωχευτικές διαδικασίες εξυνίανσης, διαδικασίες αφερεννυότητας και διευθέτησης οφειλών. Εφόσον ο διαχειριστής πιστώσεων συμμετέχει σε οποιαδήποτε δίκη με την ιδιότητα του μη δικαιούχου διαδίκου, το δεδικασμένο της απόφασης καταλαμβάνει και τον ανοραστή πιστώσεων.
2.Τα έντυπα δημοσίευσης στο αρμόδιο ενεχυροφυλακείο της παρ. 7 του άρθρου 14 και της παρ. 7 του άρθρου 21 αποτελούν πλήρη απόδειξη \πα την εξαιρετική νομιμοποίηση του διαχειριστή πιστώσεων, χωρίς να απαιτείται η προσκομιδή πρόσθετων εγγράφων ή η τήρηση άλλης διατύπωσης. Σε περίπτωση ανάθεσης της διαχείρισης απευθείας από πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα, αρκεί να προσκομίζεται η σύμβαση διαχείρισης σε περιληπτική μορφή ή απόσπασμα αυτής, εφόσον περιέχει τα στοιχεία που ορίζονται στην απόφαση της περ. y) της παρ. 1 του άρθρου 39.
3.Το παρόν εφαρμόζεται και σε όσες περιπτώσεις ο διαχειριστής πιστώσεων αναλαμβάνει τη διαχείριση απαιτήσεων που έχουν τιτλοποιηθεί σύμφωνα με τον ν. 3156/2003 (Α' 157). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εξαιρετική νομιμοποίηση του διαχειριστή πιστώσεων αποδεικνύεται πλήρως μέσω των εντύπων που προβλέπονται στις παρ. 8 και 16 του άρθρου 10 του ν. 3156/2003, χωρίς να απαιτείται η προσκομιδή πρόσθετων εννράφων ή η τήρηση άλλης διατύπωσης.
Με άλλη προτεινόμενη διάταξη, οι servicers παίρνουν το δικαίωμα να πιέζουν για προκαταβολή έναν δανειολήπτη, ακριβώς τη στιγμή όπου είναι σε ασθενή θέση, δηλαδή όταν έχει καταφέρει να «παγώσει» έναν πλειστηριασμό μέσω μιας ρύθμισης που έχει επιτύχει με τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Σε αυτή τη φάση, ο servicer θα μπορεί πλέον να ζητά από τον δανειολήπτη, προκειμένου να κάνει δεκτή τη ρύθμιση και να μην χάσει το ακίνητό του, να πληρώνει προκαταβολικά το 10% του ποσού που θα έχει υποχρέωση να πληρώσει μέσω του εξωδικαστικού. Αυτό προφανώς θα φέρει πολλούς δανειολήπτες σε αδιέξοδο και τελικά θα χάσουν τα ακίνητά τους.
Για αυτό το θέμα, το υπουργείο αναφέρει ότι: «Παρέχεται η δυνατότητα στους χρηματοδοτικούς φορείς, κατά την αντιπρότασή τους προς οφειλέτες των οποίων το ακίνητο βρίσκεται σε διαδικασία πλειστηριασμού (εξαιρουμένων των ευάλωτων οφειλετών για τους οποίους έχει εκδοθεί βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη), να συμπεριλάβουν, ως όρο ρύθμισης, προκαταβολή στο οριζόμενο ποσοστό, επί της προκύπτουσας από τον εξωδικαστικό μηχανισμό του ν. 4738/2020, οφειλής».
Στο κείμενο της τροπολογίας ορίζεται: «Για περιπτώσεις οφειλετών στους οποίους έχει κοινοποιηθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού, εξαιρουμένων των ευάλωτων οφειλετών για τους οποίους έχει εκδοθεί βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, η αντιπρόταση των χρηματοδοτικών φορέων δύναται να περιέχει προκαταβολή ποσοστού έως δέκα τοις εκατό (10%), επί του κεφαλαίου, όπως διαμορφώνεται από την πρόταση του υπολογιστικού εργαλείου, η οποία καταβάλλεται στον πιστωτή με το μεγαλύτερο άθροισμα ποσών ανάκτησης ανά οφειλή. Ο πιστωτής αυτός δύναται να εξαιρέσει από τη χορηγηθείσα αντιπρόταση τη λήψη της προκαταβολής του προηγούμενου εδαφίου ή να τη μειώσει εφόσον συνεκτιμήσει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τεκμηριώνουν την ιδιαίτερη οικονομική δυσχέρεια ή τυχόν κοινωνικά κριτήρια ή ειδικά προβλήματα υγείας».