Σαν σήμερα 14/12, Ρόαλντ Αμούντσεν: Ο τολμηρός εξερευνητής που πάτησε πρώτος στο Νότιο Πόλο – Το πάθος που του στοίχισε τη ζωή

Ρόαλντ Αμούντσεν: μια από τις θρυλικές και κορυφαίες προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας των εξερευνήσεων. Ο Αμούντσεν είναι ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε και στους δύο πόλους της Γης και ο πρώτος που εξερεύνησε τον αφιλόξενο Νότιο Πόλο.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι αντιπαλότητες μεταξύ εξερευνητών από διαφορετικές χώρες για να φτάσουν πρώτοι στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο θύμιζαν σημερινές καλλιτεχνικές κόντρες, όμως τότε ο ανταγωνισμός και οι αντιζηλίες οδηγούσαν- πολλές φορές- σε τραγικά αποτελέσματα. Κάποιοι, ωστόσο, πέτυχαν τον στόχο τους και κόμπασαν-δικαιολογημένα- για το κατόρθωμά τους.
Το όνομά του ήταν Roald Engelbregt Gravning Amundsen, είχε γεννηθεί το 1872 στη Νορβηγία και ήταν το τέταρτο παιδί μιας οικογένειας πλοιοκτητών, που η μητέρα του ενθάρρυνε να γίνει γιατρός από το να ακολουθήσει καριέρα στην οικογενειακή επιχείρηση. Ο Αμούντσεν σπούδασε ιατρική μέχρι τα 21 χρόνια του και μέχρι η μητέρα του να «κλείσει τα μάτια». Στη συνέχεια αφιέρωσε τη ζωή του στις εξερευνήσεις.

Η πρώτη αποστολή
Το 1903, ο Αμούντσεν ηγήθηκε μιας μικρή αποστολής που διέσχισε με επιτυχία το Βορειοδυτικό Πέρασμα μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού. Το πλήρωμα επέστρεψε στο Όσλο τον Νοέμβριο του 1906, έπειτα από ταξίδι τριών χρόνων.
Το επόμενο όραμα του Αμούντσεν είχε να κάνει με τον Βόρειο Πόλο· ήθελε να εξερευνήσει την Αρκτική Λεκάνη. Ωστόσο, μετά την είδηση ότι οι Αμερικανοί Ρόμπερτ Πίρι και Φρέντερικ Κουκ ισχυρίστηκαν ότι έφτασαν πρώτοι στον Βόρειο Πόλο, με δύο ξεχωριστές αποστολές το 1909, ήταν δύσκολο για τον νορβηγό εξερευνητή να βρει κάποιον που θα χρηματοδοτούσε το ταξίδι του.
Και η πυξίδα των αναζητήσεών του στράφηκε στο Νότο: του καρφώθηκε η ιδέα να ταξιδέψει στον Νότιο Πόλο, τότε ακριβώς που ο Άγγλος Ρόμπερτ Σκοτ προετοιμαζόταν να πλεύσει προς τα εκεί.
Τον Ιούνιο του 1910, ο Αμούντσεν απέπλευσε από το Όσλο με κατεύθυνση νότια με το πλοίο «Fram» (Εμπρός). Σχεδόν έξι μήνες μετά, στα μέσα Ιανουαρίου του 1911, το πλοίο έφτασε στην ανατολική πλευρά του «Μεγάλου Παγετώνα», που είναι σήμερα γνωστός ως Ross Ice Shelf. Ο Αμούντσεν, αντί να φοράει τα βαριά μάλλινα ρούχα που χρησιμοποιούσαν άλλοι εξερευνητές, ντυνόταν με γούνινα από εκείνα των Ινουίτ. Τον Σεπτέμβριο του 1911, μια μικρή ομάδα από το πλήρωμα επιχείρησε για πρώτη φορά να πατήσει στους πάγους, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε την προσπάθεια λόγω των εξαιρετικά χαμηλών θερμοκρασιών. Μετά ένα μήνα, ο ίδιος ο Αμούντσεν ηγήθηκε αποστολής για νέα απόπειρα να εξερευνήσουν την περιοχή εξοπλισμένοι με 52 σκυλιά και τέσσερα έλκηθρα· στις 21 Νοεμβρίου, έφτασαν στην άκρη του Πολικού Οροπεδίου.

Μια μέρα σαν σήμερα, 14 Δεκεμβρίου, οι πέντε άνδρες, με μόνο 16 σκυλιά να τους έχουν απομείνει, έφτασαν στο Νότιο Πόλο, 35 μέρες πριν αφιχθεί και η ομάδα του Σκοτ. Ο Άμουντσεν ονόμασε τη βάση του «Polheim», δηλαδή Σπίτι του Πόλου. Επίσης μετονόμασε το Ανταρκτικό Οροπέδιο σε Οροπέδιο του Βασιλιά Χάακον Ζ' και αποχωρώντας άφησαν μια μικρή σκηνή και μέσα ένα γράμμα που δήλωνε το κατόρθωμά τους για να γίνει γνωστό το γεγονός σε περίπτωση που δεν επέστρεφαν στη βάση τους.
Τριάντα τρεις μέρες αργότερα ο Σκοτ έγραφε στο ημερολόγιό του: «Μεγάλε Θεέ! Αυτό είναι ένα απαίσιο μέρος, τρομακτικό και είναι κρίμα να έχουμε τόσο κοπιάσει χωρίς την ανταμοιβή της πρωτιάς». Ο Σκοτ και πολλοί από το πλήρωμά του, πέθαναν από το κρύο και την πείνα κατά την επιστροφή τους. Και η περιπέτεια συνεχίστηκε.

Το 1925, ο Νορβηγός έκανε την πρώτη πτήση προς τον Βόρειο Πόλο, συνοδευόμενος από τον αμερικανό εξερευνητή Λίνκολν Έλσγουορθ και ακόμα τέσσερις συντρόφους· πέταξαν με δύο αεροσκάφη Dornier Do J. Έπειτα από αντίξοες συνθήκες και ριψοκίνδυνες ενέργειες και οι έξι άνδρες επέστρεψαν με ένα μόνο αεροπλάνο. Η επιστροφή τους πανηγυρίστηκε, γιατί όλοι θεωρούσαν ότι είχαν όλοι τους χαθεί για πάντα. Όμως αυτό το «για πάντα», η μοίρα το κρατούσε για αργότερα.
Στις 18 Ιουνίου του 1928, ο Αμούντσεν εξαφανίστηκε με το πενταμελές πλήρωμά του ενώ πετούσε στην Αρκτική σε μια αποστολή διάσωσης επιβαίνοντας σε αερόπλοιο. Έπειτα από μήνες αναζήτησης για τον εξερευνητή και το πλήρωμά του, βρέθηκαν μόνο ένας πλωτήρας πτέρυγας και ο πυθμένας μιας δεξαμενής καυσίμου από αερόπλοιο· τα πτώματα δεν βρέθηκαν ποτέ. Ο Αμούντσεν ήταν 56 χρονών.