Μέτρα τοπικά, εθνικά και παγκόσμια

Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον θέμα το οποίο συζητείται μόνο στα συνέδρια και στις ειδικές συνόδους.
Είναι παρούσα στην καθημερινότητά μας και δημιουργεί ήδη τεράστια προβλήματα και ανυπολόγιστες καταστροφές. Οι εκτιμήσεις πολλών επιστημόνων μιλούν για επιδείνωση των φαινομένων τα επόμενα χρόνια και για συνταρακτικές αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε και στην «Ε» εκτίμηση επιστημόνων η οποία προβλέπει μετατροπή πολλών περιοχών της Μεσσηνίας σε θάλασσα. Δεν γνωρίζουμε αν αυτά τα σενάρια θα επιβεβαιωθούν στο χρόνο που προβλέπεται ή λίγο αργότερα, είναι όμως βέβαιο ότι αν δεν αλλάξουν σημαντικά τα δεδομένα η επιβεβαίωση των ακραίων σεναρίων είναι απλώς θέμα χρόνου.
Βρισκόμαστε λίγες ημέρες πριν το Δεκέμβρη και οι θερμοκρασίες στην περιοχή μας παραμένουν ασυνήθιστα υψηλές για την εποχή. Μετά από έναν Οκτώβρη που δεν έπεσε σταγόνα βροχή, μερικές ώρες συνεχών βροχοπτώσεων πλημμύρισαν ολόκληρες περιοχές στους Δήμους Τριφυλίας, Οιχαλίας και Καλαμάτας, με αποτέλεσμα να καταστραφούν καλλιέργειες, δρόμοι και πολλές δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές. Πριν από μερικά χρόνια
σε μια απίστευτη νεροποντή Σεπτέμβριο μήνα θρηνήσαμε θύματα στην Καλαμάτα και στη Μάνδρα Αττικής, ενώ είχαμε τεράστιες καταστροφές σε υποδομές και περιβάλλον. Κάθε καλοκαίρι, όλο και εντονότερα, οι πυρκαγιές εξαπλώνονται με απίστευτη ταχύτητα λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας. Τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τον καιρό θα έπρεπε ήδη να μας έχουν ενεργοποιήσει. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της είναι φανερό ότι απαιτούν νέο σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα.
Ο περιορισμός της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου που συντελούν στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη απαιτεί παγκόσμια δράση η οποία δεν είναι εύκολη. Η κυριαρχία στις παγκόσμιες υπερδυνάμεις ηγετών ακραίου λαϊκισμού που αμφισβητούν ακόμα και την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα στο να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα με ταχύτητα και αποφασιστικότητα. Η χώρα μας και η περιοχή μας ελάχιστα μπορεί να πράξει όσο δεν κινητοποιούνται οι υπερδυνάμεις, αλλά δεν μπορεί να παραμένει και θεατής. Η Ελλάδα προφανώς και δεν είναι χώρα που επηρεάζει συνταρακτικά στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη γιατί δεν διαθέτει βαριά βιομηχανία, βάζουμε όμως κι εμείς το λιθαράκι μας μιας και η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται με την καύση λιγνίτη. Ο περιορισμός της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη με την ταυτόχρονη επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι αυτά που μπορεί να κάνει η χώρα μας, ως μικρή συμβολή στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Δεν μπορούμε απλώς να διαπιστώνουμε την κλιματική αλλαγή, να κουνάμε το δάχτυλο σε όλους τους υπόλοιπους και εμείς να μην πράττουμε αυτό που μας αναλογεί. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει χώρα παραγωγής καθαρής ενέργειας και να κερδίσει οικονομικά και περιβαλλοντικά, και αυτό οφείλει να το πράξει άμεσα.
Εκτός όμως από αυτά που μπορούν να γίνουν σε μακροπρόθεσμο επίπεδο υπάρχει και η καθημερινότητα, που αφορά λήψη μέτρων για να μη θρηνούμε ανθρώπινες ζωές και να μην καταστρέφονται καλλιέργειες και υποδομές. Το πρώτο βασικό μέλημα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Είναι προφανές πλέον ότι απαιτείται σχεδιασμός που θα περιορίζει την πιθανότητα να θρηνούμε ανθρώπινα θύματα από πλημμύρες και πυρκαγιές. Η έγκυρη ενημέρωση και η άμεση δράση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αυτά που σώζουν ζωές. Οι πολίτες θα πρέπει να εκπαιδευτούν έτσι ώστε να αναζητούν ασφαλή σημεία και να αντιδρούν ψύχραιμα και συντονισμένα για να σώζουν τη ζωή τους και τους διπλανούς τους. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει και πρέπει να αλλάξουμε και εμείς τις συνήθειες μας.
Η θωράκιση των υποδομών είναι το άλλο μεγάλο ζήτημα που απαιτεί σχεδιασμό αλλά και χρηματικούς πόρους. Τα αντιπλημμυρικά έργα, οι αντιπυρικές ζώνες, ο εξοπλισμός των αρμόδιων υπηρεσιών και της πολιτικής προστασίας θα πρέπει να μπουν σε υψηλή προτεραιότητα. Στη Μεσσηνία μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του 2016 δόθηκαν υποσχέσεις για κατασκευή των αναγκαίων αντιπλημμυρικών έργων. Οι υποσχέσεις και τα μεγάλα λόγια ξεχάστηκαν μόλις στέγνωσαν οι λάσπες. Δεν χωρά πλέον καμία αμφιβολία ότι πρέπει άμεσα να ολοκληρωθούν οι μελέτες αντιπλημμυρικών που είχαν εξαγγελθεί και να ξεκινήσει η υλοποίηση των έργων. Η διάνοιξη ρεμάτων που έχουν κλείσει, η διευθέτηση χειμάρρων, ο έγκαιρος καθαρισμός ποταμιών και χαντακιών δεν είναι ζητήματα τα οποία μπορούν να περιμένουν ή να παραπέμπονται στην επόμενη χρονιά. Είναι γεγονός ότι οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις κοστίζουν οικονομικά και δεν φαίνονται ως έργα στα μάτια των ψηφοφόρων, είναι όμως αναγκαίες γιατί σώζουν ζωές και προλαμβάνουν καταστροφές οι οποίες έχουν πολλαπλάσιο κόστος. Η χώρα έχει χρέος να κινηθεί τόσο στην κατεύθυνση της λήψης μακροπρόθεσμων μέτρων στο παγκόσμιο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής όσο και άμεσων μέτρων τα οποία να περιορίζουν τις επιπτώσεις σε ανθρώπινες ζωές και υποδομές. Η συνειδητοποίηση ότι χρειάζεται δράση είναι το πρώτο και ουσιαστικό βήμα. Δεν είναι ακραία τα καιρικά φαινόμενα, είναι ακραίες οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο κλίμα του πλανήτη.   Γιώργος Παναγόπουλος