Φιάσκο με τους ευάλωτους οφειλέτες: Είναι μόνο 280!

Στο κενό πέφτει η προσπάθεια της κυβέρνησης, που συνεχίζεται χωρίς αποτελέσματα από το 2020, να δημιουργήσει ένα μηχανισμό προστασίας της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών μέσω του (εδώ και χρόνια υπό ίδρυση...) Φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων. Ελάχιστοι είναι οι δανειολήπτες που έχουν πιστοποιηθεί ως «ευάλωτοι», με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ενδιαφέρον ιδιωτών για συμμετοχή στον Φορέα και η κυβέρνηση να υποχρεώνει τις τράπεζες σε... εθελοντική συνεισφορά 100 εκατ. ευρώ.
Τα στοιχεία που έδωσε σήμερα η Θεώνη Αλαμπάση, γενική γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, αποκαλύπτουν ότι, ενώ υπάρχει η γενική εντύπωση ότι μεγάλος αριθμός δανειοληπτών που βρίσκονται σε οριακή οικονομική κατάσταση, λιγότεροι από 300 είναι αυτοί που έχουν πιστοποιηθεί επίσημα ως «ευάλωτοι», επειδή πληρούν τα κριτήρια που έχει θέσει η κυβέρνηση, εισοδηματικά και περιουσιακά. Η κ. Αλαμπάση έκανε λόγο για 280 ευάλωτους δανειολήπτες!
Βασικός λόγος, βεβαίως, που ένας ελάχιστος αριθμός δανειοληπτών πληρούν τις προϋποθέσεις για χαρακτηρισθούν ως «ευάλωτοι» είναι ότι έχει τεθεί σε υπερβολικά χαμηλά όριο ο πήχης των εισοδηματικών κριτηρίων. Ειδικότερα, θα πρέπει:

• Το συνολικό εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού και έως του ποσού των 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
• Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ.

Έτσι, στο μεταβατικό καθεστώς, μέχρι την ίδρυση του νέου Φορέα, όπου οι δικαιούχοι λαμβάνουν επίδομα στέγης και το λαμβάνει, με τη σειρά της, η τράπεζα, ώστε να αποφεύγουν τον πλειστηριασμό, έχουν ενταχθεί, όπως προαναφέρθηκε, λιγότερα από 300 άτομα. Και αυτό παρότι έχει περάσει ικανό χρονικό διάστημα για να πιστοποιηθούν περισσότεροι ως «ευάλωτοι», ενώ ο Φορέας, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς που υπήρχαν, θα έπρεπε ήδη από το γ' τρίμηνο του 2024 να έχει τεθεί σε λειτουργία.
Δεν ενδιαφέρονται τα funds
Δεδομένου ότι ο αριθμός των «ευάλωτων» είναι τόσο μικρός, σοβαρά funds, όπως η Bain και η Fortress, που από την αρχή του χρόνου βρίσκονται σε διάλογο με το υπ. Οικονομικών ενόψει διαγωνισμού για την επιλογή των επενδυτών που θα συμμετάσχουν στον Φορέα, δεν αναμένεται να εκδηλώσουν τελικά ενδιαφέρον, γι' αυτό και έχει καθυστερήσει πολύ η διαδικασία υποβολής δεσμευτικών οικονομικών προσφορών.
Όπως λένε στελέχη της αγοράς, η κλίμακα του εγχειρήματος είναι τόσο μικρή, που δεν αξίζει τον κόπο να δεσμεύσουν κεφάλαια και να συμμετάσχουν μεγάλα funds. Από την άλλη, αξιολογούν και τον κίνδυνο σε κάποια φάση να χρειασθεί να γίνουν εξώσεις σε ευάλωτους δανειολήπτες που θα συνεχίσουν να ζουν στα (πρώην) σπίτια τους, πληρώνοντας ενοίκιο στον Φορέα, αλλά δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στην υποχρέωση πληρωμής του ενοικίου. Σε τέτοια περίπτωση, ο Φορέας και οι μέτοχοι του, όπως λένε στην αγορά, θα βρεθούν εκτεθειμένοι σε ακραία αρνητική δημοσιότητα.
Ουσιαστικά, όπως προκύπτει και από τις σημερινές ανακοινώσεις του οικονομικού επιτελείου, προεξοφλείται η αποτυχία του διαγωνισμού για επιλογή ιδιωτών επενδυτών για τον Φορέα και η κυβέρνηση, προκειμένου να μην ναυαγήσει το εγχείρημα, αναζήτησε σανίδα σωτηρίας στις τράπεζες. Οι τέσσερις συστημικές θα εισφέρουν συνολικά 100 εκατ. ευρώ στο κεφάλαιο του Φορέα και, παρότι ήθελαν να το αποφύγουν, το πιθανότερο είναι ότι θα γίνουν οι βασικοί μέτοχοί του, εφόσον δεν υπάρξει ενδιαφέρον από άλλους επενδυτές.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε, μάλιστα, ο Κωστής Χατζηδάκης, αυτό το ποσό των 100 εκατ. ευρώ καλύπτει με το παραπάνω τις αναμενόμενες ανάγκες του Φορέα. Έχει υπολογισθεί, με βάση τη μέση αξία των κατοικιών που θα αποκτά ο Φορέας για να τις επαναμισθώνει στους ευάλωτους δανειολήπτες, ότι τα 100 εκατ. ευρώ είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες 2.000 δανειοληπτών, δηλαδή επτά φορές περισσότερων από όσους είναι σήμερα καταχωρημένοι.
Εκτός πραγματικότητας οι προτάσεις ρυθμίσεων
Πέρα από τα τραγελαφικά που καταγράφονται σε σχέση με τον Φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων, νομικοί επισημαίνουν ότι δεν προχωρά ικανοποιητικά η προσπάθεια για ρύθμιση χρεών των ευάλωτων μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, παρότι η κυβέρνηση βελτίωσε το πλαίσιο, μεταξύ άλλων καθιστώντας υποχρεωτική την αποδοχή των αυτοματοποιημένων προτάσεων ρύθμισης από την πλευρά των πιστωτών, όταν πρόκειται για ευάλωτους δανειολήπτες.
Το πρόβλημα, πλέον, δεν είναι οι απορρίψεις από τους πιστωτές, αλλά οι απορρίψεις των ρυθμίσεων σε πολύ υψηλά ποσοστά, που ξεπερνούν το 80%, από τους δανειολήπτες, επειδή ο αλγόριθμος του Εξωδικαστικού δίνει προτάσεις ρυθμίσεων εντελώς εκτός πραγματικότητας, που είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να τις εξυπηρετήσει βιώσιμα ο δανειολήπτης.
Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση που ανέφερε σε άρθρο της η δικηγόρος, Κωνσταντίνα Λεκκάκου, οφειλέτης με εισόδημα 647 ευρώ τον μήνα έλαβε πρόταση ρύθμισης με μηνιαία δόση 836 ευρώ! Αυτό συνέβη, κυρίως, επειδή οι πιστωτές εκτίμησαν την αξία ρευστοποίησης της κατοικίας στα 121.000 ευρώ, ενώ με βάση το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ η αξία του ήταν μόλις 54.000 ευρώ.
«Η απόρριψη ρύθμισης οδηγεί τους ευάλωτους οφειλέτες στο απόλυτο… κενό», τονίζει η κ. Λεκκάκου. «Η υπαγωγή τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό προσφέρει προστασία της πρώτης και μοναδικής τους κατοικίας. Όμως, η μη ένταξή τους σε αυτόν τους αφήνει έρμαιο στα "χέρια" των πιστωτών, οι οποίοι, χωρίς να υπολογίζουν τα κριτήρια ευαλωτότητας που πληρούν, κινούνται δικαστικά, για να λάβουν, και με το παραπάνω, την απαίτησή τους, εκποιώντας τη μικρή ακίνητη περιουσία τους».