Η χρεοκοπία των Πανελλαδικών... Το αποτυχηµένο σύστηµα καταστρέφει το κριτικό πνεύµα

Του Γρηγόρη Καλφέλη

Ο φηµισµένος αµερικανός οικονοµολόγος L. Τhurow έλεγε χαρακτηριστικά ότι οι γνώσεις και οι δεξιότητες των ανθρώπων θα είναι το µεγάλο συγκριτικό πλεονέκτηµα των κοινωνιών του 21ου αιώνα. Οµως φοβάµαι ότι το αποτυχηµένο και ολέθριο σύστηµα των Πανελλαδικών Εξετάσεων όχι µόνο δεν συµβαδίζει µε αυτή τη λογική, αλλά και καταστρέφει εντελώς το κριτικό πνεύµα που πρέπει να έχει ένας δεκαοκτάχρονος µαθητής αν θέλει να εξελιχθεί κάποτε σε ολοκληρωµένο και ενεργό πολίτη.

Υπό αυτό το πρίσµα θα εντοπίσω δύο εντελώς αναχρονιστικά στοιχεία του ισχύοντος συστήµατος των εξετάσεων (χωρίς αυτό να σηµαίνει βέβαια ότι δεν θα πρέπει να δώσουµε ένα τεράστιο µπράβο σε όλα τα παιδιά - και όχι µόνο στους αριστούχους, όπως κάνουν ακατανόητα κάποιοι φροντιστηριάρχες - γιατί αφιέρωσαν ένα κρίσιµο τµήµα του υπαρξιακού τους χρόνου για να µπουν σε έναν «παράδεισο» που µάλλον θα τους χαρίσει λίγη ευτυχία). ..
Κατ’ αρχάς θα αναφέρω το πιο γνωστό και αυτονόητο µέγεθος. Δηλαδή, σχεδόν τριάντα χρόνια από τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου εξήγγειλε την κατάργηση της παραπαιδείας, όλοι σχεδόν οι γονείς σήµερα καταφεύγουν εξ ανάγκης στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα µαθήµατα για να επιτύχουν την περίφηµη πρόσβαση των παιδιών τους στην τριτοβάθµια εκπαίδευση.

Και βεβαίως, θα πρέπει να υπενθυµίσουµε ότι ιδιαίτερα µαθήµατα σηµαίνει µαύρος και αφορολόγητος πλούτος, γιατί κανένας καθηγητής δεν δίνει αποδείξεις και αυτό έχει ανυπολόγιστη σηµασία, αφού συνδέεται µε το φαινόµενο της φοροδιαφυγής ένεκα του οποίου φτάσαµε ως χώρα στη γνωστή άθλια και τραγική κατάσταση.

Δηλαδή, να θεωρούµαστε ως ο διεφθαρµένος παρίας όλου του πλανήτη (δεν γνωρίζω αν η ΟΛΜΕ προβάλλει όσο θα έπρεπε αυτό το αδιανόητο ζήτηµα).

Οµως όλα τούτα σηµαίνουν ότι στη Β’ και κυρίως στη Γ’ λυκείου τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα γίνονται το βασικό µέγεθος, αφού κανείς δεν δίνει σηµασία στο σχολείο και είµαστε ίσως η µόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία εµφανίζεται µια τέτοια απίστευτη και τροµερή υποβάθµιση της σχολικής µονάδας. Επιπλέον, το παραπάνω πρόβληµα εµπεριέχει και µια έντονη ταξική διάσταση. Δηλαδή, όσο πιο πλούσιος είναι ο γονιός τόσο περισσότερα λεφτά µπορεί να δίνει στα ιδιαίτερα και τόσο καλύτερα µπορεί να προετοιµάζει το παιδί του (χωρίς αυτό να σηµαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχουν και εκπληκτικά µυαλά που µπορούν να αριστεύουν χωρίς καµιά βοήθεια). Αυτό αποτυπώνεται έντονα και στις φετινές βαθµολογίες των Πανελλαδικών, όπου από τη µια είχαµε αρκετούς αριστούχους και από την άλλη µεγάλο αριθµό υποψηφίων που έγραψαν κάτω από τη βάση. Δηλαδή, λίγους δροµείς µεγάλων ταχυτήτων και πολλούς ασθµαίνοντες ουραγούς! Επιπροσθέτως, θα αναφέρω ένα ακόµη ενοχλητικό θεσµικό στοιχείο του ισχύοντος συστήµατος των εξετάσεων που ακρωτηριάζει ή εµποδίζει την ανάπτυξη της ολοκληρωµένης γνώσης και της ολοκληρωµένης προσωπικότητας. Τι εννοώ; Ολοι οι µαθητές της Γ’ λυκείου δίνουν αποκλειστικό βάρος στα µαθήµατα των Πανελλαδικών και έτσι αναγκαστικά υποβαθµίζονται τα µαθήµατα των σχολικών εξετάσεων (που µάλιστα γίνονται ύστερα από αυτές)! Εποµένως, µπορεί ένας υποψήφιος της Τεχνολογικής Κατεύθυνσης να γράψει άριστα στα Μαθηµατικά των Πανελλαδικών και να µη διαβάσει καθόλου την Ιστορία των σχολικών εξετάσεων (και έτσι, να µη µάθει ποτέ για την ιστορία του 20ού αιώνα ή για τον εµφύλιο πόλεµο ή για τη χούντα του 1967). Υπ’ αυτό µόνο το πρίσµα µπορούν να ερµηνευθούν τα φοβερά και απίστευτα ευρήµατα κάποιων ερευνών που δείχνουν ότι πολλά δεκαοκτάχρονα παιδιά δεν έχουν ακούσει ποτέ για τον Καντ, τον Μαρξ και άλλους µεγάλους στοχαστές που άλλαξαν τον ρου της ανθρώπινης σκέψης. Με τούτα τα δεδοµένα ισχύει αυτό που έλεγε ο Σαίξπηρ, «το πνεύµα γίνεται σερβιτόρος ταβέρνας που σπαταλάει την ευφυΐα του κάνοντας λογαριασµούς» («Ερρίκος Δ’»).

Ποιο είναι το συµπέρασµα; Το σύστηµα των Πανελλαδικών Εξετάσεων πρέπει να αλλάξει γρήγορα, γιατί είναι εντελώς αναχρονιστικό και εµποδίζει την ανάπτυξη των ολοκληρωµένων ανθρώπων, που θα έχουν τουλάχιστον γνώση της ιστορίας του τόπου τους!
ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΤΙΚΟ
Το σύστηµα πρέπει να αλλάξει γρήγορα, γιατί εµποδίζει την ανάπτυξη ολοκληρωµένων ανθρώπων
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νοµικής Σχολής του ΑΠΘ.