Μεικτό σύστημα στον υπολογισμό των συντάξεων... Τι αλλάζει από το 2015 με το νέο καθεστώς

Στα ταμεία κύριας ασφάλισης, αλλά και στο Δημόσιο, ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων αλλάζει από το 2015 και υιοθετείται μεικτό σύστημα. Συγκεκριμένα:

Τα χρόνια μέχρι το 2010 θα υπολογίζονται με το παλαιό καθεστώς.

Τα χρόνια από το 2011 έως και το 2014 θα υπολογίζονται με το νέο καθεστώς.

Με βάση το νέο σύστημα από την 1η Ιανουαρίου 2015 οι ασφαλισμένοι θα δικαιούνται τη βασική σύνταξη, που με τα σημερινά δεδομένα είναι 360 ευρώ και η οποία θα καταβάλλεται μόνο για 12 μήνες (με δεδομένη την κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης). Το ποσό αυτό μειώνεται στις περιπτώσεις θεμελίωσης δικαιώματος σε μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος, λόγω αναπηρίας ή θανάτου. Το αναλογικό ποσό της σύνταξης υπολογίζεται με κλιμακούμενους συντελεστές ανάλογα με τα ημερομίσθια.
 Το ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης για όλο τον ασφαλιστικό βίο θα κυμαίνεται από 0,8% έως 1,5%, με το υπουργείο να διαβεβαιώνει πως ο μέσος όρος θα είναι 1,2%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Εργασίας το ποσοστό αναπλήρωσης της βασικής και της αναλογικής σύνταξης θα διαμορφώνεται στο 64% για την 35ετία. Τα εργατικά συνδικάτα εκτιμούν ότι με το νέο σύστημα θα υπάρξουν απώλειες στη σύνταξη έως 30%, ενώ ο υπουργός Εργασίας Α. Λοβέρδος σε δηλώσεις του υποστηρίζει ότι θα προκύψει όφελος για τις συντάξεις μέχρι 1.500 ευρώ.

Οι χήροι και οι χήρες
Ο χήρος ή η χήρα δεν δικαιούνται σύνταξη εφόσον ο θάνατος επήλθε πριν συμπληρωθούν τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου. Εξαιρούνται οι εξής περιπτώσεις: πρώτον, ο θάνατος να οφείλεται σε εργατικό ή μη ατύχημα. Δεύτερον, κατά τη διάρκεια του γάμου να γεννήθηκε ή να υιοθετήθηκε παιδί. Τρίτον, κατά τον χρόνο του θανάτου η χήρα να ήταν έγκυος. Σημειώνεται ότι οι διατάξεις αυτές ισχύουν για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους. Προβλέπεται πως όταν ο θανών κατά την τέλεση του γάμου ελάμβανε σύνταξη αναπηρίας ή γήρατος, τότε θα πρέπει να περάσουν πέντε έτη και να επέλθει ο θάνατος ώστε η σύζυγος να δικαιούται σύνταξη χηρείας. Εξαιρούνται και εδώ οι περιπτώσεις γέννησης παιδιού ή εγκυμοσύνης. Η σύνταξη δίδεται για τρία έτη μετά την ημερομηνία θανάτου. Μετά την τριετία δίδεται το 50% της σύνταξης εφόσον ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει κα άλλη σύνταξη και το 70% μετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας. Αν ο επιζών είναι ανάπηρος κατά 67% λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη, ενώ εφόσον υπάρχουν παιδιά δίδεται σε αυτά το υπόλοιπο της μειωμένης σύνταξης που λαμβάνει η σύζυγος. Για τις συντάξεις των άγαμων θυγατέρων το δικαίωμα σύνταξης θα έχουν εφεξής και τα αγόρια, οι άγαμοι γιοι. Δεν θίγονται όσες έχουν ήδη λάβει τη σύνταξη. Τίθενται εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγησή τους.

Οι επικουρικές συντάξεις
Με βάση την οικονομική βιωσιμότητα κάθε Ταμείου θα διαμορφώνονται οι επικουρικές συντάξεις. Οι μελέτες πρέπει να γίνουν έως το τέλος του 2011 και στις αρχές του 2012 τα Δ.Σ. των Ταμείων θα καθορίσουν το ποσοστό της αναπλήρωσης. Επίσης «από την 1η Ιανουαρίου 2011 το κράτος δεν καλύπτει κανένα τρέχον ή και μελλοντικό έλλειμμα των επικουρικών ταμείων, κλάδων και επαγγελματικών ταμείων για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Οποτε προκύπτει έλλειμμα, οι συντάξεις θα προσαρμόζονται έτσι ώστε να υπάρχει εγγύηση για την ισορροπία μεταξύ των παροχών και των εισφορών».

Τα βαρέα και ανθυγιεινά
Οσοι απασχολούνται σε επαγγέλματα που θα εξαιρεθούν το 2011 από τη λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών θα εξακολουθήσουν να υπάγονται στο καθεστώς συνταξιοδότησης των βαρέων εφόσον συμπληρώνουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης έως 31/12/ 2015 (έως τότε όμως αυξάνεται στο 60ό έτος το όριο). Στους υπόλοιπους θα χορηγείται προσαύξηση στη σύνταξη για τις η μέρες ασφάλισης στα βαρέα. Ποινή (αναστολή σύνταξης) αν είναι κάτω των 55 ετών ή περικοπή έως 70% για μεγαλύτερη ηλικία και ανάλογα με το ύψος της σύνταξής τους θα έχουν οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι.

Η διαδοχική ασφάλιση
Για τη διαδοχική ασφάλιση προβλέπεται ως αρμόδιο το Ταμείο που αποτελεί τον τελευταίο οργανισμό ασφάλισης του δικαιούχου. Προϋπόθεση είναι να έχει διανύσει σε αυτό πέντε ολόκληρα χρόνια ασφάλισης. Σε διαφορετική περίπτωση, ακολουθεί το Ταμείο στο οποίο είχε τα περισσότερα έτη ασφάλισης. Η σύνταξη του δικαιούχου υπολογίζεται με βάση τις προϋποθέσεις που ισχύουν στο Ταμείο που αναλαμβάνει την απονομή της σύνταξης. Οι συντάξιμες αποδοχές του δικαιούχου υπολογίζονται με έναν συντελεστή που προσαυξάνεται από 1,020 έως 2,438 αναλογικά από το 1ο έως το 45ο έτος ασφάλισης. Κατά το υπουργείο Εργασίας, υπάρχει πλήρης άρση των αδικιών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα ένας συνταξιούχος με καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης λαμβάνει κατά 30% μικρότερη σύνταξη από αυτήν ενός συνταξιούχου που ασφαλίστηκε τα ίδια χρόνια σε ένα μόνο Ταμείο.

Στο ΙΚΑ οι δημόσιοι υπάλληλοι
Από 1/1/2011 εντάσσονται στο ΙΚΑ όλοι οι νεοπροσλαμβανόμενοι στο Δημόσιο. Από 1/1/2013 εντάσσεται το ΝΑΤ στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ. Εντός του 2010 εντάσσεται στο ΕΤΕΑΜ το Ταμείο Πρόσθετης Ασφάλισης των εργαζομένων στη Γενική Τράπεζα.

Εως 7 χρόνια θα μπορεί να αναγνωριστούν, είτε ως πλασματικά (χωρίς καταβολή χρημάτων), είτε με εξαγορά. Προβλέπεται ότι οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να συνυπολογίζουν ως χρόνο ασφάλισης τη στρατιωτική θητεία, τη γονική άδεια ανατροφής παιδιών, τον χρόνο επιδότησης λόγω ασθενείας και μέχρι 300 ημέρες (αντί 200), τον χρόνο επιδότησης της τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες (από 200), τον χρόνο εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι 2 έτη, τον χρόνο σπουδών για την απόκτηση ενός πτυχίου Ανώτερης ή Ανώτατης Εκπαίδευσης της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, καθώς και τον χρόνο σπουδών σε μέσες επαγγελματικές σχολές, τον χρόνο ανεργίας μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση σε οποιοδήποτε ταμείο ή στο Δημόσιο, τον χρόνο απουσίας που προβλέπει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) για κύηση και λοχεία, τον χρόνο απεργίας και τον πλασματικό χρόνο του νόμου Πετραλιά. Με τροπολογία στο παρά πέντε για το θέμα αυτό προβλέπεται ότι ο πλασματικός χρόνος ασφάλισης για τις μητέρες παρέχεται ανεξαρτήτως ημερομηνίας γέννησης των παιδιών. Αυτό σημαίνει ότι τη δυνατότητα αυτή θα έχουν οι μητέρες που απέκτησαν παιδιά πριν από τη θέσπιση του συγκεκριμένου νόμου προκειμένου να συμπληρώσουν τα απαραίτητα χρόνια για τη συνταξιοδότησή τους. Οπως είναι γνωστό, με τον νόμο Πετραλιά παρέχεται στις μητέρες πλασματικός χρόνος ασφάλισης ενός έτους για το πρώτο παιδί και δύο ετών για κάθε επόμενο παιδί έως τα τρία παιδιά (συνολικά πέντε έτη). Το κόστος της αναγνώρισης επιβαρύνει τα ασφαλιστικά ταμεία.



Κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης

Η κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης θα είναι σε μόνιμη βάση. Αυτό προκύπτει από την υποχρέωση του κράτους σε καταβολή της βασικής σύνταξης μόνο για τους 12 μήνες. Με το μνημόνιο (νόμος 3845/10) η 13η και η 14η σύνταξη μετατράπηκαν σε επίδομα 800 ευρώ και μόνο για όσους έχουν μηνιαίες αποδοχές (κύρια σύνταξη) έως 2.500 ευρώ (αυτό το ποσό κατανέμεται ως εξής: 400 ευρώ τα Χριστούγεννα και από 200 το Πάσχα και το καλοκαίρι).



Οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση της στρατιωτικής θητείας

Η αναγνώριση της στρατιωτικής θητείας κοστίζει με το ισχύον καθεστώς ποσό ίσο με το 20% του μισθού κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Με το νέο καθεστώς, το κόστος θα αντιστοιχεί και πάλι στο 20% του μισθού, αλλά:

Για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1/1/2011 έως 31/12/2014 θα γίνεται έκπτωση 30%. Σε αυτούς που θεμελιώνουν δι καίωμα συνταξιοδότησης μετά την 1η Ιανουαρίου 2015 θα γίνεται έκπτωση 50% Ο χρόνος που θα μπορεί να συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος καθορίζεται κατ΄ ανώτατο όριο:

Σε 4 έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2011. Σε 5 έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2012. Σε 6 έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2013. Σε 7 έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από το 2014 και μετά.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2011, ενώ η πληρωμή για τις αναγνωρίσεις θα μπορεί να γίνεται είτε εφάπαξ (εντός τριμήνου από την κοινοποίηση της απόφασης) με έκπτωση 15%, είτε σε διμηνιαίες δόσεις. Ειδικά για τον χρόνο φοίτησης και της ανεργίας για θεμελίωση δικαιώματος και προσαύξηση της σύνταξης θα γίνεται με την καταβολή κάθε μήνα ποσοστού 20% για τα ταμεία κύριας ασφάλισης και ποσοστού 6% για τα επικουρικά επί του 25πλασίου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως θα ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα στους αυτοαπασχολούμενους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ να αναγνωρίσουν πέντε χρόνια πλασματικής ασφάλισης για έτη που εργάστηκαν ανασφάλιστοι πριν από την έναρξη ασκήσεως επαγγέλματος και κατ΄ επέκταση ασφάλισης στα μητρώα του Ταμείου (ΟΑΕΕ). Αυτό ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι για το διάστημα αυτό δεν έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές.